Olimpos Antik Kenti'nde kazı çalışmaları haziranda başlıyor

Olimpos Antik Kenti Kazı Başkanı Anadolu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yelda Uçkan, temmuz ayında kazı ve onarım çalışmalarına başlayacaklarını söyledi. Olimpos kazılarının 12 ay sürdüğünü belirten Prof. Dr. Uçkan, antik kentte 2020 yılındaki çalışmalara mart ayında başlamayı planladıklarını, koronavirüs salgını nedeniyle bunu gerçekleştiremediklerini aktardı. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün, çalışmalara Ramazan Bayramı sonrası başlayabileceklerini bildirdiğini kaydeden Prof. Dr. Yelda Uçkan, "En geç temmuz ayı ortasında eğer her şey beklendiği gibi yolunda giderse, koronavirüse karşı gerekli tedbirleri alarak çalışmalarımıza başlayacağız. Özellikle sosyal mesafenin korunması söz konusu olduğu için daha sadeleştirilmiş bir ekiple ve muhtemelen daha az işçiyle çalışmamız gerekecek" dedi.

AKROPOL TEPESİNDE ONARIM ÇALIŞMASI

Geçen yılı onarım çalışmalarıyla kapattıklarını ifade eden Prof. Dr. Uçkan, 2020 Ocak ayından itibaren de laboratuvar çalışmalarına devam edildiğini söyledi. Olimpos’ta bulunan uzman ekibin arazide bu yıl yapılacak çalışmalar öncesi hazırlık kapsamında çevre düzenlemesi yaptığını belirten Prof. Dr. Uçkan, bu yılki çalışmaların ilk etabında, yarım kalan onarımlarla devam etmeyi planladıklarını söyledi. Uçkan, "Olimpos antik kentinin içine yerleştiği vadiyi, kuzey yönde Omurga Dağı'nın yamaçları sınırlar ve Omurga Dağı’nın güneydoğusunda yer alan Yolmaca Sırtı’nın uzantısı vadinin deniz kıyısındaki ağzını daraltır. 48 metre rakımlı bu tepe üzerinde iki ve üç katlı düzenlenmiş kule tipi konutlardan oluşan sivil dokuya ait mekanlar ve su ihtiyacını karşılamak için bir sarnıç bulunuyor. İşte bu akropol tepesinde ciddi yıkılma tehlikesi olan bir duvarın onarımını geçen yıl sonu itibarıyla tamamlanmıştık. Ancak genel olarak akropol tepesindeki duvarların geniş kapsamlı bir onarıma ihtiyacı var" diye konuştu.

2020 yılı programına bu onarım çalışmalarını aldıklarını ifade eden Prof. Dr. Uçkan, "Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü de uygun gördü. Dolayısıyla ödenek gelirse ilk etapta o alandaki onarımla başlamayı planlıyoruz. Bir yandan da turizm sezonu açıldığı için sahil bu işlere çok uygun olmayabilir. Onarım çalışmasını belki turizm sezonunun kapanmasından sonraya bırakabiliriz" dedi.

KAZI ÇALIŞMASI PİSKOPOSLUK SARAYI ALANINDAN BAŞLAYACAK

Kazı çalışmalarını onarım çalışmalarıyla eş zamanlı yapmayı planladıklarını, ancak bu çalışmaların ekip ve işçi durumuna göre ayarlanacağını sözlerine ekleyen Prof. Dr. Yelda Uçkan, "Kazı çalışmalarımızı piskoposluk sarayı olarak adlandırdığımız alanda yürütmeyi planlıyoruz" dedi. Prof. Dr. Uçkan, Olympos Antik Kenti’ndeki Roma ve Bizans döneminde kutsal alan olarak kullanılan alanla ilgili şunları söyledi:

"Roma İmparatorluk Dönemi'ne ait olan ve İmparator Marcus Aureius'a ithaf edilmiş bir heykelin bulunduğu tapınağın önünde geniş bir avlu olarak tanımlayabileceğimiz kutsal bir alan var. Kentin Hıristiyanlaşmasından sonra 'temenos' dediğimiz bu kutsal alanda, tapınağa hiç dokunulmadan Hıristiyanlığa ait yapılar yapılmış. Alanda Piskoposluk Kilisesi merkezi yapı konumunda bulunuyor. Kilisenin kuzeyinde vaftizhane ve ek yapılar yer alıyor. Kilise, vaftizhane ve ek mekanlar, kompleksin dini yapılarını oluşturuyor. Alanın batı bölümünde birbiriyle organik bağlantı içinde peristyl (sütunlu avlu) ve triclinium (yemek-toplantı salonu) bulunuyor. Doğu bölümde ise bir avlu etrafında sıralanmış mekanlardan oluşan piskopos ikametgahı yer alıyor. Alan içinde büyük boyutlu bu yapıların dışında, iki katlı düzenlenmiş oldukları anlaşılan çok sayıda mekan ise görevli din adamlarının özel yaşam odaları ve idari işlerin yürütüldüğü birimler olarak kullanılmış. Mimari özellikler ve ele geçen buluntular yapı kompleksinin, M.S. 5-6. yüzyıllarda kullanıldığını gösteriyor. Geçen yıl da burada kazı çalışmalarımızda bu alanın, turist yolu dediğimiz yol üzerine kapıyla açıldığını tespit etmiştik. İşte bu yıl bu kapıyı ortaya çıkarmayı planlıyoruz."

'KUTSAL ALAN, KÜLTÜREL DEVAMLILIK AÇISINDAN ÖNEMLİ'

Bizans döneminde piskoposluk saraylarının, kentlerin hem dini hem idari merkezleri olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Uçkan, "Burada hem dini işlev taşıyan kilise ve vaftizhane gibi mekanlar, hem yönetim mekanları, hem de konaklama alanları yer alıyordu. Yani hem özel, hem dini, hem de kamusal alanların bir arada olduğu bir örnek görüyoruz" dedi.

Türkiye’de bilinen antik kentler içinde piskoposluk sarayı örnekleri bulunmasına karşın Olimpos’taki piskoposluk sarayının, bu kadar geniş organizasyonlu ve bu kadar net mekanların işlevlendirildiği tek örnek olduğunu kaydeden Prof. Dr. Uçkan, "Bu nedenle 5 ile 6. yüzyılda yapılmış bu piskoposluk sarayı önemli. Diğer yandan bir başka önemi ise bu alanda kültürel devamlılığı görmemiz. Roma dönemindeki bu kutsal alan, Hıristiyanlıkta da aslında kutsal bir alan olarak kullanıma devam etmesi ilginç bir örnektir" diye konuştu.

'SİNAN’I UNUTMADIK'

Prof. Dr. Uçkan, geçen yıl uğradığı saldırı sonucu hayatını kaybeden Olympos Kazısı Onursal Üyesi Sanat Tarihçisi Sinan Sertel'i unutmadıklarını belirtti. Prof. Dr. Uçkan, Olympos Kazısı Alan Sorumlusu ve Kazı Başkanı Yardımcısı Vekili olarak görev yapan ve Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü doktora öğrencisi Sinan'ı anmak ve anısını yaşatmak için 'Bizantolog' grubu üyeleri olarak webinar etkinliği düzenleyeceklerini söyledi. Prof. Dr. Uçkan, webinar etkinliğinin 19 Mayıs tarihinde Zoom uygulaması kullanılarak gerçekleştirileceğini ifade etti.

Sinan Sertel'in anısına düzenlenecek etkinlikte Geç Antik Çağ ve Bizans alanında çalışan yüksek lisans ve doktora öğrencileri Bizans materyal kültürüne ilişkin çalışmalarını sunma imkanı bulacak. Webinar etkinliğine sunum yapan katılımcılara Olympos Kazı Ekibi tarafından 'Olympos I 2000-2014 Araştırma Sonuçları' adlı kitap hediye edilecek.

SİNAN SERTEL’İN ÖLÜMÜ

Sinan Sertel, 18 Mayıs'ta, Kemer ilçesi Ulupınar Mahallesi Çıralı sahilinde yürütülen kazı çalışmaları sırasında ağaç kesildiği iddiaları üzerine bölgede oturan Sadık Poyraz ile tartışmıştı. Tartışma sırasında Sadık Poyraz, yanındaki bıçakla Sinan Sertel'i göğsünden bıçaklamıştı. Çağırılan ambulansla hastaneye kaldırılmak istenen Sinan Sertel, yolda yaşamını yitirmişti.

Selma KUNAR/ANTALYA, (DHA)