Kalp hastalıkları en yaygın “ani ölüm” sebebi
Belirtilerin aniden başlamasından sonraki bir saat içinde bilinç kaybı ile beraber kalbe bağlı doğal ölümler, “Ani kardiyak ölümler” olarak tanımlanmaktadır. Ne zaman ve ne şekilde ölüme yol açacağı bilinmeyen kalp hastalığı olan kişilerin de ansızın hayatlarını kaybetmeleri, “Ani kardiyak ölüm” tanımı içinde yer almaktadır. Erişkinlerde ani kalp ölümlerinin en önemli nedeni koroner arter hastalığıdır. Ayrıca kalp kapak hastalıkları ve kalp kası hastalıkları bu ölümlerin diğer sebepleri arasında gösterilir. Öte yandan, ani kalp ölümlerinin % 5-10 unda, kişide herhangi bir koroner arter hastalığı veya kalp yetmezliği hastalığına rastlanmamaktadır.
Ritm bozukluğu yaşayanlar da risk altında!
Ani kardiyak ölümler için en fazla risk altında olanlar, koroner arter hastalığı olan kişilerdir. Özellikle kalp krizi geçirmiş, kalbinin sol karıncığında işlev bozukluğu ile beraber yaşamı tehdit eden boyutlarda ritm bozuklukları yaşayan kalp hastaları, ani kalp ölümleri açısından yüksek risk grubunda yer alırlar. Öte yandan, koroner kalp hastalığı için birden fazla risk faktörü taşıyan, ancak bu anlamda hiçbir belirti vermeyen kişiler için de, ani kardiyak ölüm riski normalin üzerinde kabul edilmektedir.
Alkol tüketiminin artmasıyla ani ölüm riski de artıyor
Sanayileşmiş toplumlarda yapılmış olan birçok çalışma, damar sertliğine yol açan faktörlerin ani kardiyak ölümler için de geçerli olduğunu ortaya koymuştur. Bunlar; ileri yaşta olmak, erkek olmak, koroner arter hastalığı öyküsüne sahip olmak, yüksek kolesterol düzeyi, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara kullanımı olarak sıralanabilir. Kalp hastalığı bulunmayan kişilerde, kalp krizi veya başka bir koroner hastalık belirtileri gelişmeden önce, ani kardiyak ölüm riskini öngörmeye yönelik yapılan araştırmalar; kalp hızının artışı ve artan alkol tüketiminin de risk faktörleri arasında bulunduğunu belirtmektedir. Ayrıca kalbin yapı taşı proteinlerini etkileyen genetik anormallikler sonucu veya tek gen hastalıklarına bağlı olarak da ani kardiyak ölümlerin gerçekleştiği bilinmektedir.
Riskleri en aza indirin…
Ani kardiyak ölümlerden korunmak için gerekli önlemlerin alınmasındaki en büyük adım riskli grupların belirlenmesidir. Fizik muayene, elektrokardiyografi, telekardiyogarfi, ekokardiyografi, kan kolesterol ve şeker düzeylerinin ölçümü ve efor testi risk faktörlerinin tespiti için yapılacak başlıca testler arasında yer almaktadır. Daha ayrıntılı incelemeler koroner anjiyografi, 24 saat ritim kaydedici takibi, elektrofizyolojik çalışma (kalbin elektriksel özelliklerinin incelenmesi), kalp MR ‘ı, bilgisayarlı tomografi, genetik araştırma gibi testler yardımıyla yapılır. Bu incelemelerin sonucunda, olası koroner arter hastalıklarını önlemek için doktor kontrolünde kullanılan kolesterol düşürücü ilaçlar, aspirin ve kalp ritmini düzenleyen beta blokerler, ani kalp ölümleri riskini azaltmakta önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle, risk taşıyan kişilerin düzenli kalp kontrollerini yaptırmaları, ileride oluşabilecek kalp hastalıklarından korunmak için önlemlerini almaları gerekmektedir.
Konuk Yazar: Uz. Dr. Hakan Hasdemir
Memorial Antalya Hastanesi Kardiyoloji Bölümü