BAYESIAN niye battı…Doğal afet mi, yoksa sabotaj mı ?

Şöyle başlayalım… Mutlaka duymuşsunuzdur… Pazartesi günü Sicilya adasının kıyısında bir süperyat battı. Aralarında İngiliz milyarder Mike Lynch'in de bulunduğu yedi kişi hayatını kaybetti. İngiliz bayrağı altında yaklaşık 56 metrelik süper yatta 12 yolcu ve 10 mürettebat toplam 22 kişi bulunuyordu. Yatın kaptanının daha önce bir Türk milyardere ait yatın kaptanı olduğu da söyleniyor…
* * * *
Bayesian isimli süper yat Palermo'nun doğusundaki küçük balıkçı köyü Porticello'nun yakınında demirliydi. Kıyıdan yalnızca yarım deniz mili (yaklaşık 900 metre) uzaktaydı.
Trajik olayın nedenine ilişkin spekülasyonlar sürüyor. Pazartesi sabaha karşı saat 05:00 civarında bölgede hızı saatte 100 kilometreyi aşan bir fırtına çıkıyor, ardından bir hortum oluşuyor… Süper yat kısa bir süre içinde sulara gömülüyor.
* * * *
Dünyanın en büyük yelkenlilerinden biri olan süper yat, küçük Porticello limanından bir kilometre uzakta, deniz dibinde 50 metre derinlikte yatıyor şimdi… Kafaları kurcalayan şey şu… Porticello açıklarındaki fırtınaya yakalanan tek tekne ‘Bayesian‘ değilmiş. Hollanda bayraklı ‘Sir Robert Baden Powell‘ adlı yelkenli de hemen çaprazında birkaç yüz metre ilerdeymiş… Yatın Alman kaptanı hemen demir alıp teknesini fırtınanın içinden geçiriyor.
* * * *
Alman kaptan ayrıca derhal yardıma gidiyor, Bayesian yatından kurtulan 15 kişiyi teknesine alıyor. O anı İtalyan medyasına şöyle anlatmış: “Bayesien önce yan yattı ve birkaç dakika içinde battı. Her şey çok çabuk oldu.” Şimdi herkes bir sorunun cevabını arıyor. ‘Öngörülebilir hava şartlarında böyle bir süper yat bu kadar çabuk nasıl alabora olabilir?‘ Batma hızı trajedinin en şaşırtıcı unsuru… Bu sorunun cevabı herkes için büyük bir gizem…
* * * *
Özellikle, geminin aşçısı hariç tüm mürettebatın hayatta kalmasına karşılık, on iki yolcunun yalnızca yarısının neden hayatlarını kaybettiği sorusuyla da ilgili. Hayatlarını kaybeden yedi kişi şöyle… Bir zamanlar İngiltere'nin Bill Gates'i olarak tanımlanan teknoloji milyarderi 59 yaşındaki Mike Lynch, 18 yaşındaki kızı Hannah; ABDli yatırım şirketi Morgan Stanley International başkanı ve eşi; Lynch’in ABD’li avukatı ve eşi; yatın aşçısı; Kurtulanlar arasında ise Lynch’in eşi Angela Bacares de bulunuyor.
* * * *
Mike Lynch, ‘Autonomy‘ adlı yazılım şirketini, 2011‘de bilgisayar devi HP‘ye 11 milyar dolara satmıştı.  Ancak bir yıl, Lynch'i muhasebe hileleri yapmakla, dolandırıcılıkla suçlamıştı. Hukuki anlaşamazlık bu yılın yazına kadar sürmüştü. Haziran‘da ABD mahkemesinde jüri milyarderin tüm suçlamalardan beraatine karar verince ev hapsinde tutulan Lynch'in, ABD'yi terk etmesine izin verildi. Lynch de ailesi, arkadaşları ve iş ortaklarıyla birlikte çıktığı yelken gezisinde beraat kararını kutlamak istemiş.
* * * *
Süper yat ‘Bayesian‘nispeten alışılmadık bir isme sahip… Lynch, yatı 2014‘te adı ‘Salute‘ iken satın almış.  Eşi Angela Bacares'e ait Man Adası'na kayıtlı bir şirket aracılığıyla satın aldığı yata servetinin kökenini hatırlatan bir isim vermiş: "Bayesian", adını 18. yüzyıl istatistikçisi Thomas Bayes'ten alıyor. İtfaiyeci bir baba ve hemşire bir annenin oğlu olarak Essex‘de doğan Lynch, Cambridge Üniversitesi'nde fizik, matematik ve biyokimya okumuş.
* * * *
Doktora tezinin üniversite kütüphanesinde en çok okunan tezlerden biri olduğu biliniyor. Polis için otomatik plaka, parmak izi ve yüz tanıma yazılımları konusunda bir şirket de dahil olmak üzere birkaç erken teknoloji girişiminden sonra, 1996'da yazılım şirketi Autonomy'yi kurmuş. Yazılımı şirketler tarafından büyük veri depolarını analiz için kullanılıyor ve temeli  18. yüzyıl istatistikçisi, Thomas Bayes tarafından ortaya atılan istatistiksel bir teori olan Bayes çıkarımına dayanıyor…
* * * *
Yatçılar bilir… Lüks yat dünyasında Perini Navi ismi prestij, zarafet ve rakipsiz işçilikle eş anlamlıdır… 1983’te Fabio Perini’nin kurduğu şirket yat imalatında yenilikçiliğin ve lüksün sembolü… Yüksek alüminyum direği ve şık tasarımıyla Bayesien yatı da Perini Navi'nin imalatı… Tahmini 30 milyon doların üzerinde bir değeri olan  Bayesian, seçkin birkaç kişinin sahip olabileceği bir süperyat… Adeta bir efsane olan yat şimdi Sicilya açıklarında denizin dibinde yatıyor
* * * *
Savcılık ihmal sonucu birden fazla ölüme yol açmakla soruşturma açtı. Olaya el koyan İtalyan savcı Raffaele Cammarano, Palermo'da basın toplantısında, ‘Hiçbir şey aceleye getirilemez. Kimin sorumlu olduğunu anlamak gerekir. Bu tersanenin yanı sıra kaptanı ve mürettebatı da etkileyebilir‘ dedi. Lynch davasında diğer sanık 52 yaşındaki Stephen Chamberlain, yatın batmasından kısa bir süre önce Cambridgeshire'da koşu yaparken bir arabanın çarpması sonucu öldü. Bayesian trajedisini belli ki daha uzun sürecek… Sanki sıradan bir felaket değil…