Normal doğum anne ve bebek açısından güvenli

Tıbbi bakım olanaklarının yetersiz olduğu eski dönemlerde, normal doğum, anne ve bebek için bilinmezlerle dolu birçok tehlike içerirken; günümüz tıbbı, normal doğum ile anne ve bebeği sağlıklı bir şekilde buluşturmayı başarmaktadır.
Memorial Antalya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Mehmet Öztürkmen, normal doğumu anne ve bebek sağlığı açısından güvenilir kılan uygulamalar hakkında bilgi verdi.
Sancı verici ilaçla doğumu başlatmak gerekebilir
Kendiliğinden başlamış bir doğumda, doğum sancıları düzenli ise herhangi bir sancı verici ilaç gerekmez. Ancak sancıların, doğumun gerçekleşmesi için yetersiz olduğu durumlarda doğumu başlatmak için belirli dozlarda ve kontrollü olarak ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, gebede kendiliğinden oluşan sancılardan daha yoğun bir ağrı hissine neden olmamaktadır.
 
Doğum süresi uzarsa bebeğin kalp atışı izlenir 
Herhangi bir risk düşünülmeyen doğumlarda bebeğin kalp atışları belli aralıklarla kaydedilmektedir. Bazı durumlarda ise kalp atışlarının daha sık ve uzun süreler izlenmesi gerekir. Özellikle suyun az olduğu, daha önce kalp atışlarında düşmeler izlenen veya uzamış doğumlarda bu ihtiyaç artmaktadır.
 
Su kesesi kendiliğinden açılmazsa…
Bazı doğumlarda su kesesi kendiliğinden açılırken, bazı doğumlarda ise rahim ağzı açıklığı ilerlemesine rağmen bu durum gerçekleşmeyebilir. Gerekli görüldüğünde basit bir müdahale ile su kesesi açılmakta, böylece doğum hızlandırılmakta ve bebeğin kakasını yapıp yapmadığı da anlaşılmaktadır.
 
Ağrı olduğu durumlarda epidural anestezi
Normal doğum yaklaşık 8-14 saat arası sürebilen sancılı bir süreç sonunda gerçekleşmektedir. Doğum öncesi yeterince motive edilen ve ağrı eşiği yüksek gebeler, doğum ağrısı ile gayet rahat baş edebilmektedir. Bazı gebelerde ise yoğun ağrı kesme ihtiyacı hissedilmektedir. Bunun için kullanılan epidural anestezi, doğum ağrısının hissedilmesini oldukça başarılı bir şekilde önleyen ve doğum sürecinde aksaklığa yol açmayan güvenli bir yöntemdir.
 
Bebeğin iri olduğu durumlarda
Özellikle iri bebeklerde doğum zorlaşabilir. Bebeğin doğum kanalından çıkması zorlaşarak ilerlemesi durabilir. Bu durumda rahmin en tepe noktasından uygulanan hafif bir bası ile bebeğin ilerlemesine yardımcı olunmaktadır. Ender durumlarda vajinal kanaldan uygulanan forseps –vakum gibi aletlerle doğum sağlanmaktadır. Bebeğin başının büyüklüğü nedeniyle doğumun zorlaşması durumunda, düzgün bir doğum kesisi (epizyotomi) yapılarak doğum sağlanmaktadır. Doğum sonrası kesi kolaylıkla onarılmaktadır.    
Bu imkanların sunulduğu sağlık kurumlarında doğum yapmak her anne adayının hakkıdır. Evde ve tıbbi bakımdan yoksun bir doğum  bir çok riski beraberinde getirecektir.
Düzenli takip edilen bir gebelikte aynı zamanda anne adayı , doğum süreci konusunda da bilgilendirilmeli ve kaygıları giderilmelidir. Doğum zamanı yaklaştıkça olası belirtiler tekrar tekrar konuşulmalı ve anne adayının bu belirtilerle karşılaştığında telaş etmeden gerekeni yapması sağlanmalıdır.
Gebelik kontrollerinde herhangi bir risk saptanmamış bir gebe; su gelmesi, kanlı akıntı, sancı kasılmalar veya kanama gibi doğum belirtileri başladığında hastaneye yatırılır. Yapılan vajinal muayene ile rahim ağzı açıklığı, bebeğin doğum kanalında inişi, su kesesinin durumu gibi bulgular tespit edilir. Bebeğin kalp atışları ve rahim kasılmalarının ölçüldüğü bir aletle değerlendirme yapılır. Genelde doğumu kolaylaştırmak ve bebek çıkarken kirlenmesini önlemek için lavman yapılır. Sancıların sıklaşması ve uygun görülen aralıklarla vajinal muayene tekrarlanır. Rahim ağzı tam açık olduğunda ve baş vajina çıkımına kadar indiğinde doğum masasına alınan gebe  sancılarıyla beraber ıkındırılarak doğum gerçekleştirilir. Baş çıktığında özellikle bebeğin burun ve ağzındaki sekresyonlar temizlenmekte ve bunları aspire etmesi engellenmektedir.
 Bebek doğar doğmaz anne ile teması sağlanmakta ve mümkünse anne kucağında ilk bakımı yapılmaktadır. Doğum sonrası ilk muayenesinde tıbbi müdahale gerektirebilecek durumlar tespit edilip en kısa zamanda emzirme sağlanmalı ve bebeğin kan şekerinin düşmesi engellenmelidir. 
Doğumun son evresi plasenta denilen bebekle anne arasındaki bağı sağlayan yapının atılmasını içerir. Plasentanın çıkması genelde kendiliğinden sorunsuz gerçekleşir. Plasenta çıkması gecikirse gerekli müdahalelerle çıkarılmaktadır.
Plasenta çıktıktan sonra vajina ve rahim ağzı olası yırtıklar açısından dikkatlice muayene edilir. Epizyotomi açılmışsa veya yırtık varsa onarılır. Kanama kontrolü yapılarak anne yatağına alınır ve bebeğiyle ilgilenebileceği en uygun şartlar sağlanır.