Bakan Işıkhan: Aylık artışlarını, fahiş fiyatlara ezdirmeyeceğiz

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan ile Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliğinde düzenlenen 'Perakendeciler Sektör Toplantısı'na katıldı. Bakan Işıkhan, perakende sektörünün, küresel olarak ekonomik dinamiklerin ve tüketici davranışlarının sürekli değişip geliştiği bir sektör konumunda olduğunu belirterek, salgın sonrası dönemde sektörün yeniden şekillendiğini, dijitalleşme, sürdürülebilirlik ve müşteri deneyimi gibi konuların ön plana çıktığını bildirdi. 2024 yılında küresel perakende sektörü görünümünde çevrim içi alışveriş trendinin hız kesmeden devam ettiğini ve bu alanın perakendeciler için kritik bir odak haline geldiğini vurgulayan Işıkhan, "Küresel ekonomi, enflasyon ve dalgalanan tüketici güveni gibi zorluklarla karşı karşıya olması, perakendecilerin bütçe bilincine sahip tüketicileri çekmek ve karlılığı sağlamak için fiyatlandırma stratejilerini ve promosyonlarını esnek tutmaları gerekliliği ortaya çıkarmaktadır. Bu değişim ve dönüşüm kapsamında perakendeciler, piyasadaki büyüklük, hükümet politikaları, vergiler veya coğrafi konular sebebiyle farklı bölgelerde farklı satış hacimleri ve büyüme dinamiklerine ulaşmaktadır" ifadelerini kullandı.

'KADIN ÇALIŞANLARDA DİKKAT ÇEKİCİ ARTIŞ VAR'

Perakende sektörünün, Türkiye açısından önemli ve büyüyen bir sektör haline geldiğini söyleyen Işıkhan, sektörde kayda değer ilerlemelerin yaşandığını belirterek, "Sektörde 2014 yılında 1,2 milyon olan sigortalı çalışan sayısı, 2024 yılına gelindiğinde 1,5 milyonun üzerine çıkmıştır. Bu çerçevede gençlerde 2014 yılından bu yana yüzde 30'un üzerinde artış göstermiştir. Bu artışta özellikle kadınların rolü dikkat çekicidir. Gıda perakendeciliğinde sigortalı çalışan sayısı 660 bin civarında olup kadın çalışan sayısı 325 binin üzerinde seyretmiştir. Kadın çalışanlarda son 10 yıl içinde yaklaşık yüzde 118'lik dikkat çekici bir artış oranı görülürken, erkek çalışanlarda artış oranı yüzde 19 gibi sınırlı bir sayıda kalmıştır" diye konuştu.

'FIRSATÇILIĞA ASLA GEÇİT VERMEYECEĞİZ'

Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun yarın toplanacağını söyleyen Işıkhan, "Bu süreç, vatandaşlarımızın alım gücünü artırmak ve refahını yükseltmek açısından hayati bir öneme sahip. Komisyon tarafından vatandaşlarımızın gelir seviyesi yükseltilirken, piyasa dengesini sağlamak da elbette gözetiliyor. İşte tam da burada işverenlerimizin ve üreticilerimizin, fiyat politikalarını bu artışları suistimal edecek şekilde fırsatçılığa dönüştürmemesi gerekiyor. Ticaret Bakanımız da buradalar. Ticaret Bakanlığımızın, fahiş fiyat artışlarına karşı kararlı denetim politikaları, tüketicilerimizi koruma noktasında çok önemli bir rol üstleniyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı olarak, bizim de denetim ekiplerimiz sahada çalışmalarını sürdürüyor. Bu denetimler, yalnızca vatandaşlarımızın refahını değil, aynı zamanda piyasa dengesini ve sektörümüzün itibarını da korumayı hedefliyor. Fırsatçılığa asla geçit vermeyeceğimizi bir kez daha ifade etmek isterim. Asgari ücretliler başta olmak üzere tüm ücretlilerimizin; işçilerimizin, memurlarımızın, sabit gelirlilerimizin ve emeklilerimizin aylıklarının artışlarını aşırı kar hırsının ve fırsatçıların fahiş fiyatlarına asla ezdirmeyeceğiz. Hükümetimizin ve bakanlıklarımızın bu konudaki tavrı nettir. Sizleri de bu konuda iş birliği yapmaya davet ediyoruz" dedi.

'10,5 TRİLYON PERAKENDE TİCARET HACMİ VAR'

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Orta Vadeli Program hedefleri doğrultusunda çalışmaya devam ettiklerini belirterek, "Bu anlamda özellikle perakende sektörü çok önemli bir rol oynuyor. Türkiye'de 2023 verileri itibarıyla yaklaşık 60 trilyon liralık bir ticaret hacmi var. Bunun içinde 10,5 trilyon olarak perakende ticaret hacmi yer almakta. 2024 verileri de tamamlandığında inşallah onları da yıllık bazda sizinle paylaşacağız. Yaklaşık, perakende ticaretin toplam ticarette yüzde 17,5 civarında bir pay aldığını görüyoruz. Perakende sektörü içinde de gıda perakendeciliğinin yüzde 17'lik bir paya sahip olduğunu görüyoruz. Gıda perakendeciliğinde de hem organize perakendeciler hem de geleneksel perakendeciler önemli bir rol oynamakta. Burada organize perakendeciliğin dünyada ve Türkiye'de pazar payının arttığını görmekteyiz. 2018 itibarıyla özellikle geleneksel perakendecilik yüzde 56,5'lik bir pay alırken, 2023 itibarıyla yüzde 48,5 civarında bir gerileme var. Aynı şekilde organize perakendecilikte de yüzde 43,5'ten yüzde 51,5'e bir yükseliş söz konusu. Ama şu an itibarıyla yüzde 50 bandında bir ağırlığı temsil etmekteler" ifadelerini kullandı.

'PİYASADA VARLIĞIMIZI GÖSTERİYORUZ'

Enflasyonun düşürülmesi için hükümetin bir bütün halinde çalıştığını kaydeden Bolat, şöyle konuştu:

"Hedefimiz, öncelikli olarak enflasyonun 2026 sonuna kadar tek haneli rakama düşürülmesi. Bu konuda kararlıyız. Dezenflasyonist süreç başarıyla ilerliyor. Bu konuda perakende ticaret sektörüyle yakın bir diyalog ve iş birliği içinde çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu toplantının daveti ve yapılması da zaten bu istişare ve iş birliğinin açık bir delili. İşte mayıs ayının sonunda Büyük Millet Meclisi'nde kanunlaşan yeni mevzuatla da fahiş fiyatlarla alakalı ceza sınırını, 2020'de belirlenmiş rakamın 10 katına çıkardık. Azami de fahiş fiyatta 1 milyon liraya, stokçulukta 12 milyon liraya yükseltilmişti. 3 defa aynı uygulamada da kapatma cezası getirilmesi uygulaması başladı. Bu çerçevede tabii gerek Ticaret Bakanlığı müfettişleri gerekse İl Ticaret Müdürlükleri kanalıyla yoğun sektörel denetimlerimiz devam ediyor. Kamuoyunda vatandaşımızın asla, 'Bir piyasa boşluğu varlığı' gibi bir duyguya kapılmaması için ve de özellikle sizleri tenzih ederim, piyasada bazı fırsatçı ve tamahkar uygulamaları engellemek açısından devlet ve hükümet olarak varlığımızı gösteriyoruz. Aynı zamanda bu yıl, '6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun'da 2 önemli değişiklik de yapmıştık. Haksız ticari uygulamalar tanımlandı, açık bir şekilde ve buna göre de yapılan denetimler sonucunda gerek fahiş fiyat gerekse haksız ticari uygulamalara aykırılıklar, Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu tarafından incelenip haklılık varsa cezai uygulamalar yapılıyor. Burada şunu ifade etmek istiyoruz, tüketicilerin korunmasına dair de çok sayıda uygulamalara gittik. Güvensiz ürünler, sağlıksız ürünler, kanserojen maddeli ürünler, bunların toplatılması, satışlarının engellenmesi, maketten satış, kapıdan kapıya satış uygulamaları, bütün bu alanlarda yeni yönetmelikler çıkardık."

Otomotiv ve emlak sektörlerinde eylül ayından bu yana güvenli ödeme ve elektronik ilan doğrulama sistemi üzerinden, yetkilendirilmiş satıcılar eliyle ticaretin yapılması uygulamalarını getirdiklerini belirten Bolat, 2025 yılına girerken bu alanlarda yepyeni uygulamaların yürürlükte olacağını söyledi.

'SEKTÖR YETKİLİLERİNDEN İŞ BİRLİĞİ BEKLİYORUZ'

Bolat, Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmalarında bazı piyasa bozucu uygulamalara rastladıklarını kaydederek, "Daha asgari ücret ki temmuz ayında artırılmamıştı, adı çıkar çıkmaz önden yüklenme, fiyatların önden hemen şişirilmesi gibi bazı uygulamalar, ihbarlar görüyoruz, denetimlerde rastlıyoruz. Bunlara müsaade etmeyeceğiz. Sonuçta asgari ücret 2025 yılı başında yürürlüğe girecek ve 31 Ocak 2025 tarihinde ilk ödeme yapılacak çalışanlara. O da tabii çalışanların hakkıdır. Bu anlamda maalesef işte döviz konusunda 'Ya bu döviz düşük kaldı, hemen biz olabilecek dövize göre fiyatı artıralım' ya da işte 'Anında bir girdi malında artış oldu da hemen zam yapalım' gibi ve 'Asgari ücret şu kadar olabilir, ben şimdiden fiyata bunu bindireyim' şeklindeki yaklaşımlara izin vermeyeceğiz ve denetimler yapıyoruz. Ticaret Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı denetim ekiplerimiz birlikte çalışıyorlar ve koordineli bir şekilde görevlerini yapıyorlar. Biz, siz kıymetli perakende ticaretiyle meşgul sektör yetkililerinden bu konuda iş birliği bekliyoruz" diye konuştu.

Toplantı, daha sonra basına kapalı devam etti. 

Ruken KADIOĞLU- Canberk ÖZTÜRK/ANKARA, (DHA)