Para etmeyen sebze hayvanlara yem oluyor

Kış dönemine yaklaşılırken Türkiye'nin örtüaltı üretim merkezi Antalya'da hem çiftçi hem de hal esnafı kan ağlıyor. Salatalık, domates, nar, biber, marul, patlıcan gibi birçok ürün çok düşük fiyatlara rağmen talep darlığı nedeniyle satılamıyor. Sebze ve meyve sektöründe talep darlığı nedeniyle fiyatlar dibe vurunca, Antalya Toptancı Hali'nde her gün 120 ton sebze çöpe atılır hale geldi.

Bu yıl hem üretici, hem de hal esnafının büyük olumsuzluklar yaşadığını anlatan Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hal Müdürü Rıza Uysal, talep darlığı olduğu için ürünlerin görülmemiş derecede ucuzladığını söyledi. Salatalık, patlıcan başta olmak üzere sebzelerin beklentilerin çok altında fiyatı olmasına rağmen yine de satılmadığını belirten Uysal, "Çöpe gidiyor. Temel nedeni iç ve dış talep darlığı. Alıcı yok ve köşelerde kamyonlar ile salçalık domates alımı var. Gerçekten vahim bir durum. Bir günde ortalama 120 ton sebze ve meyve çöpe atılıyor. Ürün fiyatları dengeli olsa bunlar yaşanmazdı" dedi.

Halde 42 yıllık esnaf olduğunu belirten Hasan Alan, ilk defa bu yıl tüm ürünlerin birden para etmediğini söyledi. Bu yıl herkesin perişan olduğunu söyleyen Alan, şunları anlattı:

"Herkesin işi bozuk. Örneğin maydanoz geçen sene 30-40 kuruş iken şimdi 10 kuruşa alan yok. Salatalık 20 kuruş ama satılmıyor, istediğiniz kadar bedava verebilirim. Hayvancılarla bu yıl ilk kez bir şeye şahit oldum. Birisi bizim bedava verdiğimiz ürünleri beğenmedi, gitti başka bir yerde daha güzel salatalık varmış onu aldı. Adam sığırına yedirecek, ücretsiz veriyoruz beğenmedi. Geliyor buraya çay kahve söylüyoruz, yemek yediyoruz, neredeyse üstüne para da vereceğiz ama bedavaya bile almıyorlar. Hal esnafı ve üretici perişan."

Hale ürünleri satmak için gelen çiftçi Durmuş Onur, 1 ton salatalığın 50 lira ettiğini belirterek, "Bunu mazot parasına mı verelim, gübre mi alalım?" diye sordu. Onur, patlıcanın kilosunu 15- 20 kuruştan sattıklarını, oysa maliyetinin 80 kuruş- 1 lira arasında olduğunu söyledi. Onur, "Pazarcı ya da süpermarketler 10 kuruşa da alsa, 50 kuruşa da alsa 1- 1.5 liradan satıyor. Biz üretici olarak zor durumdayız, bizden başka herkes çok rahat. Pazarcı, süpermarketler kazanıyor ama üretici ve tüketiciler kazığı yiyor. En az yüzde 30'unu çöpe attık. Salatalık, patlıcan ürünlerimize bir taban fiyat belirlensin şayet yine almayan olmazsa biz o zaman çöpe dökmeye razıyız. Bütün çiftçiler aynı durumda" diye konuştu.

Halde ürün satan ve nar, patlıcan, salatalık gibi birçok üretimi bulunan çiftçi Recep Karagöz ise narın 15 kuruş olduğunu ama satamadıkları için çöpe attıkları söyledi. Patlıcan, salatalık ve biberi de aynı şekilde çöpe attıklarını belirten Karagöz, birinci kalite sofralık domateslerini ise salçaya vermek zorunda kaldığını kaydetti. Bugün getirdiği 3- 4 ton ürünün iyi olmasına rağmen alan olmadığından çöpe atıldığını söyleyen Karagöz, "Arabamıza mazot katacak paramız yok" dedi.

Diğer yandan Halde yaşanan bu sıkıntı sonucunda bölgede hayvancılık yapanlar ise daha önce bozuk ürünleri toplamaya geldikleri halde bu kez sofralık, birinci kalite patlıcan, salatalık, marul gibi ürünleri istemedikleri kadar bedavaya alıp koyun ve keçilerine yem olarak götürüyor.

Mehmet ÇINAR/ ANTALYA, (DHA)