Kuru soğanda 'bayram' umudu

Geçmiş yıllarda pazarlarda kilo kilo, halde ise çuval çuval satılan soğan bu yıl cep yakmaya başladı. İklim şartlarına uygun olmayan depolarda tutulan soğan, çok kolay yeşillenmesi ve çürümesiyle birlikte geçen yıl çöpe gitti. Soğanda, mart ve nisan aylarının geçiş dönemi kabul edilmesi de fiyatların artmasına neden oldu. Şu anda yeni hasadın olmaması, soğan fiyatlarına halde 18, pazarda ise 30 lira olarak yansıdı. Senede 1 ya da 2 kez hasat edilen soğan için hal esnafından Yetkin Yılmaz, “Bayram sonrası fiyatlar 10-12 liraya kadar çeker. Bayram sonu marketlerde satışı 15-17 lira arası olur. Soğan ömründe görmediği bir fiyat gördü" dedi.  

Pazarda kilosu 25 liradan satılan orta boy soğanın tanesi 5 lira 25 kuruşa denk geliyor. Pazar alışverişi yapanlar ise eskiden soğanı 5 kilodan az almadıklarını söylüyor.  

'ARZ - TALEP KARŞILANMADI'

İstanbul Halciler Derneği Başkanı Numan Dayan, “Soğan konusunda talihsiz bir yıl geçiriyoruz diye bilirim. Soğanın bu fiyatlara ulaşmasından dolayı biz de rahatsızız. Genel sebze ve meyve piyasasına baktığımız zaman Türkiye'de en ucuz piyasalardan bir tanesi diyebilirim. Soğanla patates, senede 1 ya da 2 kez hasat edilen ürünlerdir. Depolarda da havalar sıcak gittiği için soğanlarda filizlenmeler yaşandı. Bunda da fireler oluştu. Talep de çok olunca, arz karşılanmadı, fiyatlarda yükselme oldu" dedi.  

'BAYRAM SONRASI 12 LİRAYA KADAR DÜŞER'

Hal esnafı Fahrettin Keleş de, “Çiftçiyi kaybettikten sonra üretim kaynaklı soğanda sıkıntı var. Fiyat hemen yükseliyor. Arz talep dengesinden dolayı. 5'le 8 lira civarında halde olur. 10 lirayla 15 lira arasında pazarlarda ve marketlerde olur. Fiyat aralığı bu bantta olur" ifadelerini kullandı.  Hal esnafı Yetkin Yılmaz da, “Halde fiyatlar 18-20 lira. Sebebi de bu sene üretim az olduğu için, hava şartları soğuk gitti ve eski soğan bitti, yok denecek kadar az. O yüzden fiyatların önüne geçemiyoruz. Maliyetler de yüksek hem de verim az. Bayram sonrası fiyatlar 10-12 liraya kadar çeker. Bayram sonu marketlerde satışı 15-17 lira arası olur. 1-2 hafta bu şekilde yüksek gider. Tüketici de zorlanıyor. Soğan ömründe görmediği bir fiyat gördü. Patates soğana göre daha düşük. Şu anda onda da fiyat 7-8 lira civarında. Mal kısıtlı olduğu için üretici yüksek fiyat çekiyor. Bizim nakliye, paketleme, bir de fatura masrafımız var. Sadece onu koyuyoruz, 15-20 kuruş kar ile satıyoruz. Günlük 1 kamyon satıyorsak şu an haftada 1 kamyona düştü" dedi. 

Hal esnafından Ömer Özata da, “Geçen sene talep olmadı, soğan çoktu. Bu sene de ekim olmadığından dolayı böyle oldu. Normalde soğan çöpe gitmezdi. 2-3 senedir çöpe gitmeye başladı. Şu anda soğanın fiyatı halde 18 lira. Ama sezon bitti şu anda yeni sezona başlayacağız. Bayramdan sonra soğan düşecek çünkü ekilişi var. 7-10 lira bandında olur, daha aşağısı olmaz çünkü zarar edilir. İnsanları teşvik edeceksiniz ki ekecekler" ifadelerini kullandı.  

'HAL ALICISI DA MEMNUN DEĞİL'

Halden manavında satmak için soğan alan Adnan Ergin de,  “Soğan 20 lira bir de bozuk hiç de iyi değil. Böyle ne olacak bilmiyorum, 20 liraya zor aldım. Ben 23 liradan satıyorum ama para kazanmıyorum. Soğan bitti zaten, yeni soğan çıkacak, o da 25 lira. Şimdi herkes tane tane alıyor. 30 liraya soğan kim nasıl alacak. Soğanlar da iyi değil. Satamıyoruz ben de bir çuval aldım" diye konuştu. 

'FİYATLAR YENİ HASATLA ESNER'

Halden aldıkları ürünleri pazarda satan Güray Akın da, “Bildiğimiz kadarıyla depolarda soğan yok diyorlar. Fiyat artışı ondan kaynaklanıyor. 25 liraya sattığımız soğanın haldeki fiyatı 21-22 arası. Bu paralara alıp 2-3 lira üstüne biz koyup öyle satmaya çalışıyoruz. Herkes bir tepki gösteriyor ama herkes de alışıyor, alışacak. Yeni hasatla birlikte o zaman anca fiyatlar esner. 1 tane soğan 5 lira 25 kuruş" dedi.  Pazarcı Talat Alakoç da, “Bu seneki mahsul geç kaldı. İçerideki ürün de yeterli değildi, erken bitti. Olay bu, büyütmeye gerek yok. Vatandaşın haklı olarak tepkisi var. 2 haftaya kadar fiyatlar düşer, yeni mahsul çıkıyor" dedi.  

'ESKİDEN 5 KİLO ALIYORDUM, ŞİMDİ 2 KİLO'

Pazar alışverişi yapan Sema Birgin, “Pazar zaten çok pahalı. Her hafta geldiğimizde de pahalı. 2 hafta önce 400 liraya ortalama 1 haftalık yetecek kadar eşya aldım. En son kalan paramla 1 kilo soğan aldım.  Yeşillik aldım, salatalık gibi temel ihtiyaçlar. Eskiden soğanı 5 kilodan aşağı almıyorduk şimdi 2 kilo aldım" ifadelerini kullandı.  

Pazara alışverişe gelen bir kişi de, “500 liradan aşağı pazarda gitmiyor. Domates, salatalık aldım. Soğan 25 lira, 30 lira. Bunu soğancılara sormak lazım. Şimdi alabildiğim kadar alabiliyorum" dedi. 

Gökçe KARAKÖSE, Mertcan ÖZTÜRK / İSTANBUL, (DHA)