Kaçkarlar'da buzullar eridi, tırmanış rotaları değişti

Son yıllarda küresel iklim değişikliğinin etkileriyle görülen ani lokal ve şiddetli yağışların, can ve mal kayıplarıyla sonuçlanan sel ve heyelanlara yol açtığı Doğu Karadeniz Bölgesi'nde, buzullar da erimeye başladı. İklim değişikliğinin etkileriyle hava ve deniz suyu sıcaklığının mevsim normalleri üzerinde seyrettiği bölgede, 3 bin 937 metre yüksekliğindeki Rize'nin Kaçkar Dağları'nda buzullar erimeye başladı. Son yıllarda artan erime ile dağcıların kullandığı kuzey tırmanış rotalarında değişikliğe gidildi.

Türkiye’nin Antarktika Bilim Seferi ekip lideri ve TDF Başkanı Prof. Dr. Ersan Başar, küresel ısınmaya bağlı olarak yaşanan iklim değişikliğinin meteorolojik ve denizel hareketleri etkilemesinin, hayatın her alanında hissedildiğini söyledi. Prof. Dr. Başar, “Dünyadaki en önemli nokta olan Himalaya sıradağları dünya buz kütlesinin önemli merkezlerinden bir tanesi. Antarktika ve Arktik’teki buz kütlelerini düşündüğümüzde, dünyanın toplam tatlı suyunun yüzde 70’inden fazlasını barındırıyor. Bununla birlikte kutup bölgelerindeki buzullar da çok önemli. ‘Tripolar’ dediğimiz üç kutbun dengesi küresel ısınmanın etkisiyle oluşan iklim değişimini önemli şekilde etkiliyor. Bu üç kutup noktası dünyadaki sıcaklık dengelerini kontrol ediyorlar” dedi. 

‘DAĞCILAR ROTALARINDAN GİDEMEZ OLDU’

Federasyon olarak dağlardaki buzulların erimesinin dağcılığa etkilerini araştırdıklarını belirten Prof. Dr. Başar, “Buzların erimesi tırmanış rotalarını oldukça değiştirdi. Rotaların değişmesiyle dağcılık faaliyetlerinin yapıldığı alanlarda farklı riskler olmaya başladı ve dağcıların bir önceki yılda gittiği rotada gidemez hale geldi. Alpler'de, Türkiye’de de Ağrı Dağı'nda, Kaçkarlar'da, Erciyes Dağı'mızdaki buzullarda ciddi erime meydana geldi. Son 10 yıl içerisinde Erciyes Dağı'ndaki Tarak Buzulu tamamen yok oldu. Kaçkarlar'daki büyük ve küçük buzulumuz hacim olarak ciddi oranda küçüldü. Bu küçülme dağcıların o bölgedeki tırmanış alanlarını olumsuz yönde etkiliyor” diye konuştu.

‘KAÇKAR’DAKİ İKİ BUZUL ERİDİ’

Doğu Karadeniz’in en yüksek zirvesine sahip Kaçkar Dağları’nda da buzulların eridiğini belirten Prof. Dr. Başar, “Kaçkar Dağları'na son olarak bu yıl tırmanış yaptık. Yıllar önceki tırmanış fotoğraflarım var. Kaçkar’da büyük ve küçük buzul olmak üzere iki buzul kütlesi bulunuyor. Küçük buzul son 3 yıl içinde tamamen eridi ve kütlesinin yarısından fazlasını kaybetti. Büyük buzulsa o kadar küçüldü ki artık üzerinde buzul ibaresi kalmadı. Sadece taş parkuru gibi bir hale dönüştü. Federasyon olarak eskiden orada yoğun şekilde dağcılık eğitimleri yapıyorduk ancak şimdi orada eğitim yapılabilecek alan kalmadı. Dünyanın 4,5 milyar yıl yaşında olduğunu ele alırsak son 20 ve 50 yıl içindeki erime miktarları gözle görebilir düzeyde. 5 milyon yıllık buzul dönemlerin kayda geçtiğini biliyoruz. 20 yıl gibi bu kadar küçük bir zaman diliminde bu kadar büyük erime hem dağcıları hem de doğa sporu yapan insanları çok olumsuz etkiliyor” dedi.

KAÇKAR BUZULLARI

Türkiye'nin 3 bin 937 metre ile en yüksek dördüncü zirvesi Kaçkar Dağı, Rize'nin Çamlıhemşin ilçesinde yer alır. Bölgede, 6 dağ buzulu ve 13 kaya buzulu bulunur. 6 dağ buzulundan en büyük 3 tanesi Kaçkar Dağı'nın kuzeye bakan yamaçlarında yer alır. Bu 3 buzuldan ayrı olarak zirvenin güney tarafındaki küçük sirk içinde, 350 metre uzunluğunda buzul daha bulunur. Bu buzula literatürde Ludwig Krenek'e atfen 'Krenek Buzulu' adı verilmiştir. Krenek Buzulu'nun en düşük yüksekliği 3 bin 597 metrede yer alır. Kaçkar'da buzul izleri kuzeyde 2000, güneyde 2200 metrelere kadar rahatlıkla izlenebilmektedir. Alan bugün de Anadolu'nun en önemli aktüel buzul alanlarından biridir.

Selay SAYKAL/ TRABZON, (DHA)