Kaçırılan eserler için 1 milyon imzayla UNESCO'ya başvuracak

Antalya Havalimanı Dış Hatlar Terminali'ne bu eserlerin fotoğraflarından oluşan sergi açılacak, Nereidler Anıtı'nın replikası konulacak. Gelen her turistle anket yapılacak ve eserlerin iadesi için hedeflenen en az 1 milyon imza UNESCO'ya gönderilecek.

Antalya turizminin önemli sivil toplum örgütlerinden ATAV, Türkiye'nin ve Antalya'nın kanayan yarası, geçmiş dönemlerde yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerin iadesi için proje başlatıyor. Projede, Antalya'dan kaçırılan ve çeşitli ülkelerin müzelerinde sergilenen Nereidler Anıtı, Harpy Anıtı, Payava Lahdi, Ksanthos F-G-H Anıtı, Trysa Antik Kenti'nden Trysa Heroonu ve Sion Definesi, Myra Kaya mezarlarından bir çocuk kabartması, Perge Antik Kenti'nden Tyke Heykeli'nin iadesi isteniyor. ATAV'ın bu yıl çıkartılan 'Memleketim Antalya' takviminde de kullanılan Antalya'nın yurt dışına kaçırılan arkeolojik eserlerinin iadesi için başlatılan projeye 'Eserler Ait Olduğu Yerde Güzeldir' adı verildi.

NEREİDLER ANITI'NIN REPLİKASI

Proje hakkında bilgi veren ATAV Başkanı Yeliz Gül Ege, Antalya Havalimanı işbirliğiyle nisan ayında turizm sezonu açılışında, Antalya Havalimanı Dış Hatlar Terminal 1 ve Terminal 2'de Nereidler Anıtı'nın replikasının da sergileneceğini söyledi. Ayrıca gümrükten bagaj alımına kadar oluşturulacak tünelde şu anda yurt dışında sergilenen eserlerin fotoğraflarına yer verileceğini belirten Yeliz Gül Ege, "Misafir gümrük kapısından geçip bagaj alma kısmına ulaşana kadarki alanda yurt dışına kaçırılan bu eserlerimizi görebilecek" dedi.

TURİSTLERE ELMALI SİKKESİ

Sonrasında da her misafire bir anket sunulacağını anlatan Ege, bu ankette 'Eserler ancak ve ancak ait olduğu topraklarda güzeldir, katılıyor musunuz" diye tek soru yöneltileceğini, 'evet' veya 'hayır' diye iki şıktan oluşacağını söyledi. Ege, ankete katılarak 'evet' yanıtı verenlere bir tarafında Antalya logosu bulunan ve Antalya Müzesi'nde sergilenen 'Yüzyılın Hazinesi' olarak kabul edilen Elmalı sikkelerinin bakıra baskılı kopyalarından armağan edileceğini kaydetti.

EN AZ 1 MİLYON İMZA HEDEFLENİYOR

Toplanan bütün imzaların UNESCO ile paylaşılacağını belirten Yeliz Gül Ege, "Bu konuda UNESCO'nun da kamu spotları var. Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığımızın da kaçırılan eserlerimizin geri getirilmesine yönelik ciddi çalışmaları var ve buna da katkıda bulunmak istiyoruz. Düşünebiliyor musunuz, UNESCO'ya 1-2 milyon imza gönderdiğimizi? Antalya'ya gelen turist potansiyeline baktığımızda, o kapıdan geçen herkes kaçırılan bu eserlerimizi görecek ve çoğunluğunun da anketimizi imzalayacağını düşünüyorum. Antalya'ya gelen turist sayısıyla kıyasladığımızda en az 1 milyon imza toplayacağımızı düşünüyorum" diye konuştu.

KAÇIRILAN ESERLER NEREDE?

NEREİDLER ANITI: Milattan Önce 400 yıllarına tarihlenen ve İon tapınağı görünümlü anıt mezarların Anadolu'daki ilk ve en önemli örneği olan Nereidler Anıtı, Antalya'nın Kaş İlçesi'ndeki Xanthos Antik Kenti'nden 1840 yılında İngiliz arkeolog Charles Fellows tarafından çalındığı biliniyor ve British Museum'da sergileniyor. 4x6 sütunlu anıtın çevresinde sütunlar arasında durduğu sanılan 12 heykel var. Bunların çoğu, mezara da adını veren deniz perileri Nereidler'den oluşuyor. Bugün yerinde boş tepe bulunuyor.

HARPY ANITI: Xanthos Antik Kenti'nden kaçırılan ve bugün British Museum'da sergilenen Harpy Anıtı, M.Ö. 5'inci yüzyıla ait olduğu düşünülüyor. Yarı insan, yarı kuş yaratık Harpiler'den adını alan anıt mezar, 30 ton ağırlığında, dikdörtgen ve tek kayadan yontulan 5.5 metre yüksekliğinde, dört ayak üzerinde yükselen ve kapısı olan bir gömüt odası. Dört cephesinde mezar sahibinin yaşantısından kabartmalar bulunan anıt mezarın yerinde bugün sadece çıplak kalmış kulesi bulunuyor.

PAYAVA LAHDİ: Yine Xanthos'tan kaçırılan M.Ö. 370-360 yıllarına ait anıtın bir yüzünde huzura kabul sahnesi ile üstte iki satırdan oluşan Pers Satrabı Autophradates'in adını veren Likçe yazıt bulunuyor. Diğer yüzünde ise savaş sahnesi ile kabartmanın üst kısmında bir satır halinde bu anıtı Payava'nın yaptırdığını bildiren Likçe yazıt var. Semerdam biçimli kapağın uzun yüzlerinin her ikisinde de dört atlı araba ile birer sürücü kabartması bulunuyor. Payava Anıtı da 1842 yılında Charles Fellows tarafından British Museum'a götürüldü.

TRYSA HEROONU: M.Ö. 380 yıllarına ait Demre ilçesindeki Trysa Antik Kenti'nden çıkartılan ve 1880'li yıllarda yurt dışına kaçırılan Trysa Heroonu, Viyana'daki Sanat ve Tasarım Müzesi'nde sergileniyor.

SİON HAZİNESİ: Kumluca sınırlarındaki Korydalla Antik Kenti'nde 1963 yılında bulunan ve M.S. 6'ncı yüzyıla tarihlenen altın ve gümüşten yapılmış, litürjik kilise eşyaları, levhalar, ayaklı kaplar, küçük sütunlar, sütun kaideleri, başlıklar ve ikonografik kaplamalardan oluşan 15 parçalık define, 1900'lü yıllarda Georges Zagos tarafından kaçırılmış ve ABD'nin Dumbarton Oaks Müzesi'nde sergileniyor.

KSANTHOS F-G-H ANITI: İÖ 390-380 yıllarına ait anıt, 1841 yılında İngiliz arkeolog Charles Fellows tarafından İngiltere'ye götürüldü. Ksanthos'tan kaçırılan eser, şu an British Museum'da sergileniyor.

TYKE HEYKELİ: Roma döneminde yapılan ve Perge'den götürülen heykel, şu an Belçika'da sergileniyor.

ÇOCUK KABARTMASI: Myra Kaya Mezarları'ndaki çocuk kabartması, İÖ 4. Yüzyıl'a ait. Kabartma halen Atina Müzesi'nde bulunuyor.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)-