Egeli akademisyenler Santorini tehlikesine dikkat çekti

Ege Denizi'nde son günlerde yaşanan deprem fırtınası sürerken, Egeli akademisyenler Santorini tehlikesine dikkat çekti.

Ege Üniversitesi (EÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Fiziki Coğrafya Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş ve EÜ Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar konu ile ilgili açıklamalarda bulundu. Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar, böylesine büyük bir patlamanın sadece Türkiye için değil, tüm dünya için önemli etkileri olacağını belirtirken, Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş ise büyük deprem felaketlerinde karşılaşılabilecek önemli sonuçlar olduğunu ifade etti.

'İZMİR'DE TSUNAMİ İZLERİ VE SANTORİNİ'NİN KALINTILARI'

Santorini yanardağı patlamasının Türkiye için iki büyük tehlikesi olduğunu belirten Doç. Dr. Mehmet Nezih Aytaçlar, “Santorini'nin büyük yanardağ patlaması kabaca M.Ö. 1600, yani günümüzden yaklaşık 3650 yıl önce gerçekleşmiş. Ada, yuvarlak bir adayken dörtte üçü yok olmuş ve geriye şimdiki C şeklindeki ada kalmış. Bir dizi tsunami olduğunu biliyoruz. Bizim tespit edebildiğimiz bir tanesi Çeşme'de Bağlararası Höyüğü'nde bulunan tsunami izleridir. İzmir Urla sahilinin güneyinde kalan kıyıların tümünde bu tsunaminin etkilerinin olduğunu tahmin ediyoruz. M.Ö. 1600'lerde olan patlamaya benzer bir patlama olursa, bir diğer ciddi tehlike iklimsel kriz olur. Bu patlama, ciddi bir iklimsel değişikliğe yol açar ve bu yalnızca Türkiye için değil, dünya için de tehlike yaratır" ifadelerini kullandı. Gerçekleşebilecek bir tsunami felaketi için tehlikede olan bölgelerden bahseden Doç. Dr. Aytaçlar, "Tsunami tehlikesi İzmir merkez için yok. Tsunaminin, bütün Karaburun Yarımadası'nı dolaşıp gelme şansı pek yok. Ancak İzmir'in Seferihisar, Gümüldür kıyıları için tehlike var. Santorini tekrar patlarsa, Aydın, Muğla ve kıyı şeridi için tsunami tehlikesi mevcuttur" dedi.

'SADECE TÜRKİYE DEĞİL DÜNYA ETKİLENİR'

Santorini'de gerçekleşecek büyük bir patlamanın sonuçlarının sadece Türkiye'yi değil, tüm dünyayı etkileyeceğini belirten Doç. Dr. Aytaçlar, şu ifadeleri kullandı: "M.Ö. 1600'lerde oluşan eski patlamada, kutuplardaki buzullaşmalar artıyordu. Yani düşünün, Santorini patlıyor ve kutuplardaki buzullaşmalar artıyor. Hatta Kanada'daki sekoya ağaçlarının halkaları daralıyor; bu da o ağaçların birkaç yıl boyunca düzenli güneş göremedikleri anlamına geliyor. Patlama sonucunda birtakım sülfürler açığa çıkıyor ve bu sülfür yağmurla sülfürik asit olarak yeryüzüne iniyor, bu da tarımı mahvediyor. Tabii bu patlamanın boyutu diğerlerine oranla daha büyük ve etkileri de daha kapsamlıydı."

'BÜYÜK KITLIKLARIN YAŞANMASINA SEBEBİYET VEREBİLİR'

Şiddetli volkanik patlamalar sırasında, özellikle kül çıkışı fazla olan bir volkanik aktivite gerçekleştiğinde, atmosfere yayılan volkanik küllerin geniş bir coğrafyayı etkileyecek şekilde uzun yıllar boyunca atmosferde asılı kaldığını ve zamanla yeryüzünde uygun yerlerde biriktiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Aylin Karadaş, “Santorini volkanı için konuşmak gerekirse Santorini'nin geçmişte böylesi bir patlama yaptığını biliyoruz. Ege kıyılarında yaptığımız sondaj çalışmalarında birçok yerde alüvyal sedimanlar arasında Santorini'nin eski patlamalarına ait küllerine rastladık. Günümüzde de gerçekleşecek bir patlamanın deprem ya da tsunami gibi direkt etkileri olabileceği gibi dolaylı olarak elbetteki iklim koşullarını değiştirebileceğini beklemeliyiz ve hatta geçmişte örnekleri olduğu gibi büyük kıtlıkların yaşanmasına sebebiyet verebilir. Şu anda Santorini'de birtakım aktiviteler var ancak bu hareketler henüz derinde. Magma, 5 kilometre kadar derinde etkinlik gösteriyor, şiddetli bir volkanik patlama için magmanın yükselmesi gerekiyor. Dünyada volkanlar aynı şekilde faaliyet göstermiyor. Bazı dönemlerde volkanlar atmosfere çok fazla kül bırakıyor. Volkanizma sırasında atmosfer, küllerle kaplanıyor ve bu küller uzun bir dönem boyunca atmosferde asılı kalabiliyor. Bu dönemde, güneş ışınları eskisi gibi kolayca yeryüzüne ulaşamıyor. Alınan radyasyon miktarını azaltarak, bu durum dünyanın o bölgesinde daha soğuk koşullara sebep olabiliyor."

İZMİR, (DHA)