Bayesian nasıl battı?.. Trajedinin 16 dakikası…

Şöyle başlayalım… Sicilya’nın Palermo kenti yakınlarındaki Porticello açıklarında batan süper yat Bayesian’ı geçen hafta yazdım. Tabii sadece ben değil dünya basını da yazdı, halen de yazıyor… Dünya haberlerinin gündeminden inmiyor… Alabora olup bir dakika içinde batması henüz çözülemeyen bir muamma… ‘Batmaz‘ denilen 40 milyon dolarlık yelkenli yat bir dakika içinde battı. "bir teknoloji harikası" olan süper yatın bu kadar kısa sürede batmasının nasıl mümkün olduğu hakkında hala çok az şey biliniyor…
* * * *
Bayesian, şimdi yaklaşık 50 metre (164 feet) derinlikte sağ tarafına yatmış durumda. Alabora olmadan 75 dereceye kadar yatabilen güvenli bir tekne olduğu söyleniyordu. Palermo'nun doğusundaki küçük balıkçı köyü Porticello'nun yakınında kıyıdan yarım deniz mili (yaklaşık 900 metre) uzakta demirliymiş. 19 Ağustos sabaha karşı saat 03:50’de şiddetli bir rüzgar/kasırga çıkınca "tehlikeli" bir şekilde sallanmaya başlamış, 03:59’da çapası kopmuş. Saat 4.03'e kadar 350 metre kadar sürüklenmiş. Önce yan tarafa eğilmiş.
* * * *
Batma saat 04.06'da başlamış. Deniz tabanına, sancak tarafı aşağıda olacak şekilde yatmadan önce dikey bir pozisyonda pruvası önde olacak şekilde batmış. Bir dakika içinde içinde altı yolcu ve bir mürettebatla birlikte tamamen suya gömülmüş.  Tekneden 11 kişi Bayesian'ın güvertesindeki cankurtaran salına binerek kurtulurken, diğer dördü ise yakındaki Sir Robert Baden Powell adlı yelkenli tarafından denizden kurtarılmıştı. Saat 04:38'de, cankurtaran botundan konum bildirmek için kırmızı bir işaret fişeği atılmış.  Saat 4.06 (batışın başlangıcı) ile 4.34 (fişeğin atılması) arasındaki 28 dakika aydınlatılmaya çalışılıyor…
* * * *
Sebep fırtınanın ortasında meydana gelen bir kasırga mıydı? Kaptan teknesini öngörülebilir fırtına cephesine yanlış mı hazırlamıştı? Yoksa yaklaşan tehlike hafife mi alındı? Felaketin teknik nedenleri var mıydı? O günden bu yana bu tür sorular birçok spekülasyona konu oluyor. "Kısa bir süre içinde gemiye çok fazla su girmiş ve istikrarsızlığa yol açmış olmalı" deniliyor ama açık ambar kapaklarından veya kapılardan içeri giren suyun batmaya neden olmuş olabileceğini, ancak bunun tek başına bu kadar büyük bir teknenin batma hızını açıklamayacağı da söyleniyor. Bu trajedide hala cevaplanmamış sorular var.
* * * *
Bayesian”ın batma anındaki durumunu Termini Imerese savcılığı soruşturuyor. Yatın Londra'da kayıtlı olması ve sahibinin İngiliz olması nedeniyle, İngiliz deniz kazaları soruşturma otoritesi de davaya müdahil oldu. Savcılık yatın Yeni Zelandalı deneyimli kaptanı 51 yaşındaki James Cutfield, makine dairesinden sorumlu olan mühendis Tim Parker Eaton ve o gece güvertede nöbetçi mürettebat Matthew Griffiths’i sorguya çekti. Olayla ilgili adam öldürmek ve ihmal sonucu kazaya yol açmak suçlarıyla soruşturma açıldı ancak şimdiye kadar, bazıları belki asla cevaplanamayacak olan şüphelerin açıklığa kavuşturulamadığı söyleniyor.
* * * *
Soruşturma sürerken yat imalatçısı Perini Navi'nin itibarı da tartışma konusu… Batışı Bayesian'ın aşırı hava koşullarının kaçınılmaz bir sonucu muydu, yoksa yatın tasarımında zayıflıklar mı vardı? Şimdilik cevaplar belirsizliğini koruyor, ancak bir şey kesin: Dünyanın en güzel yatlarından bazılarını inşa eden bir şirket olan Perini Navi'nin adı, sonsuza dek Bayesian'ın trajik kaderiyle bağlantılı olacak.
* * * *
Denizciler bilir… Lüks yat dünyasında Perini Navi ismi prestij, zarafet ve rakipsiz işçilikle eş anlamlı olduğu bilinir. 1983’te Fabio Perini tarafından kurulan bu İtalyan yat yapımcısı, yat imalatının zirvesine hızla tırmanarak açık denizlerde yenilikçiliğin ve lüksün sembolü haline gelir… Yüksek alüminyum direği ve şık tasarımıyla Bayesien yatı da Perini Navi'nin taçlandıran başarılarından biri… Şirketin sanatı son teknolojiyle harmanlama taahhüdünün bir örneği olduğu söyleniyor…
* * * *
Bayesian çok çok özel bir yat… Devasa yelkenliyi 2005’te Hollandalı bir zengin ısmarlamış. Ünlü yat tasarımcısı Kanadalı Ron Holland tasarlamış. Yatın tasarımı hem gücün hem de güzelliğin bir kanıtıydı. Güverte alanı 436 metrekarelik geniş bir alanı kaplıyordu ve güneşte uzanmak, abartılı partiler düzenlemek veya denizlerin sonsuz mavisine dalmak için bolca alan sunuyordu. 56 metre uzunluğunda, 11 metre genişliğinde, tonajı 473 ton. Köprünün altında altı süit… Minimalist iç mekanları, Fransız tasarımcı Remi Tessier tasarlanmış ve ağartılmış köknar, çınar ve tik gibi değerli ağaçlardan yapılmış. Bayesian'ın en çarpıcı özelliği, 20 katlı bir apartman binası gibi 75 metre yüksekliğindeki alüminyum direği… Kazada ölen İngiliz milyarder Mike Lynch'in eşi Angela Bacares’e ait Man Adası‘ndaki Revtom şirketi 2014’te satın almış…
* * * *
2020'de Majorka’da Astilleros tersanesinde olağanüstü bakımdan geçmiş. Şaft sökülmüş ve mekanizmalar değiştirilerek güncellenmiş. Teknenin yönetimi, piyasadaki en tanınmış aracı kurumlardan Camper & Nicholson'a emanet edilmiş. 2014’te satın alınınca isim de Salute'den Bayesian'a değiştirilmiş. Lynch, son yıllarda keşfedilen teknolojik yeniliklerin çoğunun ilkelerine dayandığı Bayes istatistiklerine saygı için böyle adlandırmış. Bayes yaklaşımı, hızlı değişime maruz kalan bilgilerle belirsiz durumlarla başa çıkmayı mümkün kılan bir yaklaşım.
* * * *
Denizde mutlu bir tatil olarak başlayan şey, trajik bir şekilde felaketle sonuçlandı. Trajedinin insani boyutuna ilaveten, hayatını kaybedenler arasındaki Mike olarak bilinen 56 yaşındaki teknoloji milyarderi Michael Richard Lynch'in karmaşık geçmişi ve çok sayıdaki ticari ilişkisi olaya bir kat daha gizem katıyor sanki… Bayesian yatı, hayal edilemez bir zenginlik ve ayrıcalığın parıldayan sembolüydü, Sicilya kıyılarındaki suların altında kaybolduğunda, bu sadece bir felaket değildi; dünyayı büyüleyen bir gizemdi. Akdeniz’in derinliklerinde yatan Bayesian trajedisinin hikayesi kısa sürede bitmeyeceğe benziyor…