Antalya Side Athena Tapınağı, yüzyıllar sonra ayağa kalktı

Türkiye'nin turizmdeki en önemli tanıtım görsellerinden Apollon Tapınağı, dünyanın en çok turist çeken noktalarından biri olarak dikkat çekiyor. Side'de yürütülen kazı ve restorasyon çalışmalarında Apollon Tapınağı'nın yanındaki Athena Tapınağı da yüzyıllar öncesinde olduğu gibi yeniden hayat buluyor. Milattan Önce 7'nci yüzyıla tarihlenen ve Pamfilya'nın en önemli liman kenti olan yarımada şeklindeki Side'de, Antalya Rölöve ve Anıtlar Bölge Müdürlüğü tarafından yürütülen restorasyon çalışmalarında, Athena Tapınağı'nın kazılarında ortaya çıkarılan tarihi sütunların restorasyonunda sona yaklaşıldı.

'ÇELİK KASNAKLARLA GÜÇLENDİRİLDİ'

Rölöve ve Anıtlar Bölge Müdürü Veysel Akın, Athena Tapınağı'nda 2023 yılında başlayan restorasyon çalışmalarının yakın bir sürede tamamlanacağını belirterek, "Restorasyon başında sadece 1 sütun ayaktaydı. O da sütun başlığı dahi yoktu. Sonrasında şu anki mevcut toplamda 20 sütun ayağa kaldırıldı. Kuzeydoğu bölümünde 4 adet ayağa kaldırıldı. Sütun başlıkları ve sonrasında bütün mimari elemanları ayağa kaldırıldı. Bunları ayağa kaldırmak için çelik kasnaklarla sütunlar statik anlamda güçlendirildi" diye konuştu.

GELECEĞE MİRAS PROJESİ

Diğer mimari elemanların Athena Tapınağı'na ait olduğunun daha önceden belgelendiğini, Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanmış projeye de işlendiğini dile getiren Veysel Akın, "Biz de bu doğrultuda Athena Tapınağı'na ait olduğu tespit edilmiş sütunları ayağa kaldırarak restorasyon çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Doğu cephesinde özgün mermer basamaklar kazı sırasında devam eden çalışmalarda tespit edildi. Bu doğrultuda eksik kalan mermer basamakların yerine mermer tozu ve harçla imitasyon tamamlamalar da yapıldı. Şimdilik restorasyon çalışmalarımızı kısa bir sürede tamamlamayı ve sonrasında bakanlığımızın önemli bir projesi olan Geleceğe Miras Projesi kapsamında aydınlatarak gece müzeciliğine hazır hale getirmeyi planlıyoruz" dedi.

ATHENA VE APOLLON'DAN İBARET DEĞİL

Apollon ve Athena tapınaklarının bulunduğu alanın Liman Kutsal Alanı olarak adlandırıldığını belirten Side Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Feriştah Alanyalı ise "Burada son yıllarda yapılan araştırmalar, buranın sadece Athena ve Apollon tapınağından ibaret olmadığını, limanın hemen yanında başka kült alanları da içine alan büyük bir kutsal alan olduğunu bizlere gösterdi. O yüzden son yıllarda bölgeye tapınaklar alanı ya da liman kutsal alanı adını veriyoruz. Alanda ilk çalışmalar, 1947 yılında Arif Müfid Mansel tarafından yapılan kazılarla başlatılsa da son yıllarda özellikle 2023 yılından itibaren bakanlığımızın büyük desteğiyle Geleceğe Miras Projesi kapsamında Side'de çalışılan kazı ve restorasyon çalışmaları yürütülen en önemli alanlardan biri" diye konuştu.

APOLLON TAPINAĞI PROJESİ İÇİN DE HAZIRLIK

Athena Tapınağı'nda restorasyon çalışmalarının hızla devam ettiğini belirten Prof. Dr. Feriştah Alanyalı, "Hatta sona yaklaştığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Aynı şekilde Apollon Tapınağı'nın projeleri de bakanlığımız tarafından hazırlatılıyor. Çok yakın bir tarihte orada da restorasyon çalışmalarına başlanacak. Aslında alandaki restorasyon, koruma ve onarım çalışmaları 2009-2010 yıllarından önce bazilika ve çevresinde başladı. Ancak Athena Tapınağı için henüz böyle bir şey yoktu. Athena Tapınağı restorasyon çalışmaları 2023 yılından itibaren büyük hız kazandı. Kısa sürede çok titiz ve çok önemli bir çalışma gerçekleştirilmiş oldu" dedi.

SÜTUNLARIN TAMAMI ORİJİNAL ESERLER

Restorasyondaki sütunların tamamıyla tarihi, orijinal parçalar olduğunu ifade eden Prof. Dr. Alanyalı, şu bilgileri verdi:

"Tapınaklar bölgesine özellikle 19'uncu yüzyılın sonunda taş ocağında çalışmak için gelenler, uzun süre buradaki taşları bir ocağın içine atarak kireç elde etmişler ve o kireç yapılarda kullanılmış. Dolayısıyla her iki tapınağın parçalarının büyük kısmı bugün elimizde değil. Ama Athena Tapınağı'nda yürütülen bütün çalışmalarda hep orijinal parçaların kullanımı esas alındı. Elimizdeki mevcut parçaların hepsi kullanıldı. Bu çalışmalar tamamlandıktan sonra Athena Tapınağı için başka bir restorasyon çalışmasından bahsetmek güç. Çünkü elimizde kullanılabilecek tapınağa ait bütün parçalar, bu restorasyon çalışmaları kapsamında değerlendirildi."

TURİSTİK DEĞERİ ÇOK YÜKSEK BİR ALAN

Apollon ve Athena tapınaklarının bulunduğu yerin turistik değeri çok yüksek bir alan olduğuna da işaret eden Prof. Dr. Alanyalı, "Bildiğiniz gibi Türkiye'nin tanıtımında en çok kullanılan görsellerden biri, Apollon Tapınağı'na ait görsellerdir. Side'ye gelenlerin de ilk görmek istedikleri noktalardan biri burası. Dolayısıyla burada her saatte çok ziyaretçi var. Ama alanda uzun zamandır büyük projeler gerçekleştirilememişti. 2023 yılında büyük bir destekle projelerin başlatılması ve sonuna gelinmiş olması sadece bizler için değil, ziyaretçiler için de çok sevindirici. Restorasyon çalışmaları kısa sürede tamamlanacak ve çok yakın bir tarihte çevre düzenleme projesi kapsamında Athena Tapınağı aydınlatılacak ve ziyarete açılacak" dedi.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)