ABD Herkül'ü niye verdi

Antalya'nın Perge antik kentinden 1980'de yurtdışına kaçılıran 'Yorgun Herkül' heykelinin üst kısmı, belden aşağısının bulunduğu anavatanına 31 yıl sonra döndü. Başbakan Erdoğan'ın ABD ziyareti dönüşünde ANA uçağıyla Ankara'ya gelen heykel, önceki akşam Antalya'ya getirildi. Kültür ve Turizm İl Müdürü İbrahim Acar başkanlığındaki heyete teslim edilen heykel, Antalya Müzesi'nin şifresini sadece yöneticilerin bildiği, alarmlı ve depreme dayanıklı deposuna kaldırıldı. 1900 yıllık heykel, Ankara'dan gelecek uzman bir ekip tarafından alt kısmıyla birleştirildikten sonra bütün olarak teşhir edilecek.
Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay, eserin iadesinde uygulanan formülü AKŞAM'a anlattı. Son yıllarda dünyanın çeşitli müzelerinden ortak proje teklifleri geldiğini ve Türkiye'deki müzelerle işbirliği yapmak istediklerini ifade eden Günay şunları söyledi: Bu tekliflere olumlu bakıyoruz. Ancak bir şartımız var. Proje teklif eden müzeye, 'Türkiye'den çalınan eser varsa önce onu iade edin sonra ortak proje yapalım' diyoruz. Bu şart yerine getirilmeden ortak bir projeye girersek, Türkiye'den çalınmış eserlere meşruiyet kazandırmış oluruz. Çeşitli kurumsal baskılar olsa da bunu aşmasını biliyoruz. Herkül Heykeli'nin iadesinde de bu formülü işlettik. ABD'nin yanı sıra İngiltere, Fransa gibi ülkelerde takip ettiğimiz 300 eser daha var.

EKİME KADAR BİRLEŞMİŞ OLACAKLAR

Heykelin birleştirme çalışmaları için İstanbul Konservasyon Merkezi'nden uzmanların Antalya'ya gittiğini belirten Günay, yapılacak çalışmayı şöyle anlattı: Herkül heykeli ABD'de sergilenirken altına bir kaide konulmuş. Öncelikle o kaide heykelden çözülecek. Bunun için esere zarar vermeyecek kimyasal bir madde kullanılacak. Daha sonra birleştirme çalışması gerçekleştirilecek. Bu işleri en geç ekim ayında tamamlamayı ve eseri sergilemeyi planlıyoruz.

ALT PARÇA JALE İNAN ZAMANINDA BULUNMUŞTU 

Herkül ya da diğer adıyla Herakles heykelinin trajik öyküsü 1980'da başladı. Prof. Dr. Jale İnan'ın başkanlığında yapılan kazılarda heykelin belden aşağı kısmı bulundu. Aynı yıl içinde, bir heykelin üst kısmının yurtdışına kaçırılarak satıldığı saptandı. Yapılan araştırmalarla, yurtdışına kaçırılan heykelin, Perge'de alt kısmı bulunan Herkül'e ait olduğu tespit edildi. ABD'de Boston Güzel Sanatlar Müzesi ile Shely White-Leon Levy adlı koleksiyonerlerin mülkiyetinde olduğu ve New York Metropolitan Sanat Müzesi'nde sergilendiği belirlenen heykelin üst kısmının Türkiye'ye iadesi için diplomatik çalışmalara başlandı. Bu süre içinde heykelin alt kısmının yer aldığı Antalya Müzesi'nin girişine ABD'deki heykelin fotoğrafının altına heykelin alt kısmı konularak teşhir edildi.

KAMULAŞTIRMA ŞART! 

ALTINDA eşi ve benzeri olmayan lahitlerin bulunduğu Perge mezarlığınınbir kısmı buğday tarlası olarak kullanılıyor. Kazılara 1986'dan beri başkanlık eden İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Abbasoğlu, geçtiğimiz yıllarda nekropolün bir kısmının kamulaştırıldığını, 169 numaralı parselin halen özel mülkiyetin elinde olduğunu belirterek, '109 dönümlük büyük bir parsel ve hissedarları çok. Zaman zaman kaçak kazılar da yapılıyor. Bir an önce kamulaştırılmalı' dedi.

(Volkan YANARDAĞ / Mustafa KOZAK-Akşam)