2030'a kadar raylı sisteme ihtiyaç yok

Kemer'den Serik'e kentin bir gün içinde gerçekleşen tüm yolculuk haritasını ortaya çıkaran ve 2030 yılı projeksiyona göre alternatif modeller getiren rapora göre 2030'dan sonra ancak Aksu, Döşemealtı ve 100. Yıl koridorları için raylı sistem gündeme gelecek. Kentin toplu ulaşımda rahat bir nefes almasının aracı metrobüste ve 100. Yıl'ın örnekleri Çin'de bulunan 'şaşırtmalı duraklı metrobüs'le ana ulaşım koridoru haline getirilmesinde yatıyor.

Antalya Büyükşehir Belediyesi'nce yapılan Antalya Kent İçi Ulaşım Ana Planı'nda son aşamaya gelindi. 2011 yılının Nisan ayında başlayan çalışmalar çerçevesinde Büyükşehir Belediyesi, plan süreçlerine ilişkin 4 farklı ihale gerçekleştirdi. 615 bin lira harcanan Ulaşım Ana Planı'nın taslak çalışması tamamlanarak Büyükşehir Belediyesi yönetimine sunuldu. Antalya Kent İçi Ulaşım Ana Planı'nın Mart ayında tamamlanarak sonuçlandırılması hedefleniyor.

Rapora göre, Antalya'da yolculukların yüzde 31 toplu ulaşım araçlarıyla yapılırken, yolculukların yüzde 20'su yaya olarak, yüzde 21'i de otomobille gerçekleştiriliyor. Ana Plan'da Antalya'da günlük yolculuklarının saat dağılımında keskin zirveler görülmediği belirtildi. Planda bu durum 'Kentlerinin büyüklüğünün en önemli göstergesi olan öğlen zirveleşmeleri özelikle yaya yolculuklarında açıkça görülmektedir. Zirveleşmenin yüksek olması sıkışıklıkların çok ciddi düzeyde olmadığı kentlilerinin yolculuklarının yaymak zorunda kalmadığını göstermektedir' şeklinde değerlendirildi.

Ulaşım Ana Planı tahmin modeline göre Antalya 2030 yılında 215 iç ve 5 dış bölgeden oluşacak. Bu trafik bölgelerinde yaşayan nüfus, öğrenci ve çalışan sayıları ile her bölgenin istihdam ve okul kapasitesi nazım imar planı ile belirlenmiş durumda olduğunun altının önemle çizildiği raporda Antalya için şöyle bir trafik haritası çıkartıldı: "Kent 215 bölgeli yerleşim birimleri modelinde yaklaşık 2 bin kilometre uzunluğunda 2 bin 117 kavşak, 5 bin 37 yol kesiminden oluşan bir ana yol şebekesiyle birbirine bağlanmıştır."

2030 için 2 milyon 200 bin nüfus projeksiyonuna göre hazırlanan raporda bir dizi alternatif toplu ulaşım geliştirme senaryosu ortaya konuldu. Buna göre Antalya genelinde 6 toplu ulaşım koridoru belirlendi. Bu koridorlar raporda Meydan ve EXPO Fuar Alanı arasındaki 13.5 kilometre uzunluğundaki 'Aksu Koridoru', Migros ve Oteller arası 25.2 kilometre uzunluğa sahip 'Lara Koridoru', Migros ve Varsak Belediyesi arasında 16 kilometre uzunluğundaki 'Varsak Koridoru', Sarısu ve Mevlana arasında 14.5 kilometrelik 'Konyaaltı Koridoru', 17.3 kilometrelik hatta sahip 'Gazi Bulvarı Koridoru' Fatih ve Organize Sanayi Bölgesi arası oluşturulan 20 kilometrelik hatta sahip 'Döşemealtı Koridoru' olarak ifade edildi.

Aksu, Döşemealtı, 100. Yıl koridorlarında, 2030 yılı yolculuk hacimlerine göre taleplerin karışık trafikte otobüs işletmesiyle karşılanamayacağını ve fiziksel olarak ayrılmış yüksek kapasiteli tekerlekli toplu ulaşım otobüs yolu metrobüs yoluna ihtiyaç olduğu raporda belirtildi. Raylı sistem raporda sade bu üç koridor için gündeme geldi ve 2030 yılı sonrasında bu ihtiyaç duyulabileceği ihtimaline karşın tasarımın raylı sistem dikkate alınarak yapılması önerildi. Lara Koridoru'nda talebin otobüs yolu metrobüsle karşılanabileceği belirtirken Varsak ve Gazi Bulvarı koridorları için düzenli bir otobüs işletmeciliğin yeterli olduğu, işletmecilik dışında altyapı yatırımına gereksinim olmadığı Ulaşım Ana Planı'nda belirtildi.

Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin üst düzey yöneticileri için hazırlanan 'özet raporda' bugün battı çıktıların bulunduğu 100. Yıl Bulvarı'nda 'şaşırtmalı duraklı metrobüs' sistemi önerildi. Çin'in Lanzhou ve Yinchuan kentlerinden fotoğraflarla desteklenen bu model için '100. Yıl Koridoru'nda toplu ulaşım öncelikli bir koridor oluşturulması önerilmekle birlikte bunun bir ön koşulu olarak Gazi Bulvarı'ndaki hemzemin geçitlerini katlı hale getirilerek kent merkezinden geçen transit trafiğin 100. Yıl Bulvarı'ndan Gazi Bulvarı'na çekilmesi gerekmektedir' ifadelerine yer verildi 

Taslak çalışması tamamlanan Antalya Kent İçi Ulaşım Ana Planı, Büyükşehir'de dar bir yönetici grup arasında paylaşıldı. Planın hedefi, 'Kısa ve orta dönemli projelerin tanımlanması için de kullanılabilecek, stratejileri ve ilkeleri belirleyen uygulamada ortaya çıkan gelişmelere uygulanarak sürekli güncel tutulabilen dinamik bir plan' şeklinde ifade edildi. Antalya'nın yeni toplu ulaşım sisteminin mimarı Ulaşım-Art Ulaşım Araştırma ve Planlama Şirketi ve Ulaşım Planlama ve Raylı Sistem Dairesi Ulaşım Ana Plan Gurubu'nca hazırlanan plan 4 rapor ve eklerinden oluşuyor.

Rapor 1'de mevcut kentsel yapı ve ulaşım sistemine ilişkin bilgilerin sunulduğu 'Kent Ulaşım Sistemi', Rapor 2'de ulaşım sistemine ilişkin yeni bilgilerin yer aldığı 'Ulaşım İlişki ve Özellikleri', Rapor 3'te 'Kestirimler Sorunlar ve Çözüm Seçenekleri' ve Rapor 4'te 'Plan Kararları ve Uygulama Önerileri' yer alıyor. Plan hazırlanırken kentin yaşam alanları ve ekonomik faaliyetleri konusundaki bilgiler Valilik, Emniyet Müdürlüğü, Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Milli Eğitim Müdürlüğü, Sağlık Müdürlüğü, Türkiye İstatistik Kurumu, ASAT Genel Müdürlüğü, belediyeler ve esnaf odalarından derlendi.

Plan hazırlanırken, hiçbir resmi kurumun elinde olmayan, eski ve eksik bilgilerin temini ve güncelleştirilmesi için, konut ulaşım, otopark ve yaya anketleri, trafik sayımları ve hız etütleri yapıldı. 2 ayrı dönemde gerçekleştirilen anket çalışmalarında Kemer ve Serik hattındaki yerleşim yerlerinde yaşayan nüfus içinde yüzde 3 örneklem seçildi. Anketler 8 bin 820 konutta, 29 bin 617 kişiye görüşerek uygulandı. Bu anketlerle Pazartesi ve Cuma akşamları saat 19.00 ile 22.00 saatleri arasında kişilerin gün içinde yaptıkları yolculuklara ilişkin bilgiler toplandı.

Anketlerin 92'si Serik'te 208'i Kemer'de uygulandı. Anket çalışmasıyla hane özellikleri, kişisel özellikler ve yolculuk bilgileri konularında bilgi toplandı. Trafik sayımları için gerçekleştirilen çalışma çerçevesinde Antalya, 4 farklı bölgeye ayrıldı. Kentin en dış noktasından içe doğru daralan ölçekte 65 noktada sayım yapıldı. Karayolları hız etütleri çalışması kapsamında ise kentteki tüm ana koridorlarda tek sürücü yöntemiyle hız ve gecikme testleri yapıldı. Otopark anketleri içinse kentin 18 aynı noktasında 813 otopark kullanıcısıyla görüşüldü. Bununla birlikte 16 farklı nokta da 810 yayaya anket uygulandı.

Bu çalışmalar sonucunda Antalya'da günde yaya, araçlı ve bisikletli olmak üzere toplam 1 milyon 431 bin 392 yolculuk yapıldığı belirlendi. Bu yolcuklarından yüzde 67.3'ü araçla yapılırken, yaya gerçekleştirilen yolcukların oranı yüzde 31.6 olarak belirlendi. Antalya'da ulaşım için bisikleti tercih edenlerin oranı ise yüzde 1 olarak saptandı.

Kent genelinde günlük yolculukların yüzde 24'Ü yaşanan mahalle içinde yapılırken, mahalle içinde yaya ulaşımı yüzde 76.4 oranında tercih edildi. Aynı mahallede, ulaşım için araç kullananların oranı yüzde 21.1 olarak belirlendi. Bisiklet kullanımı da aynı bölge içinde bile yüzde 1'i geçmedi. Antalya'nın günlük yolculuklarının yüzde 76'sı ise bölge dışına yapılıyor. Mahalle ya da bölge dışına yapılan yolculukların yüzde 81.9'u araçla yapılırken yaya ulaşımı anca yüzde 17.1'lik bir orana karşılık geliyor. Bölge dışı yolculuklarda bisiklet kullanımı oranı yüzde 1 olarak istatistiklere yansıdı.

Antalya'da kent içi yolculuklarının yüzde 47'si çalışma, yüzde 32.5'i okul ve yüzde 20'si 'diğer' amaçlı gerçekleşiyor. Evden işe olarak ifade edilen çalışma yolculuklarının yüzde 80'i araçla gerçekleşirken yaya olarak yapılan yolculukların oranı yüzde 19 oldu. Antalya'da günde 677 bin 972 yolculuk çalışma amaçlı yapılırken bu yolculukların 540 bin 612'si araçla 129 bin 344'ü yaya olarak ve 8 bin 16'sı bisikletle gerçekleşiyor. Ev ve okul arasında günde 464 bin 842 yolculuk yapılırken bunun 205 bin 308 servis, toplu ulaşım gibi araçlarla, 255 bin 219'u ise yaya olarak yapılıyor. 

Evden okula bisiklete yapılan yolculuk sayısı ise günlük 4 bin 324 olarak ulaşım planında yer aldı. Bisiklet en çok ev-iş amaçlı yolculukta kullanılıyor. Antalya'da günlük yolculukların ancak 14 bin 566'sı yani yüzde 1'lik kesimi bisikletle yapılıyor. Antalya'da mevcut durumda kişi başına günde 1.39 yolculuk düşerken, Antalya Kent İçi Ulaşım Planına göre kişi başına düşen araçlı yolculuk sayısı ise 0.92 olarak saptandı. Bu sayının 'kentlerin ekonomik, kültürel ve eğitim düzeylerine paralel olarak artış gösterdiğine' Ulaşım Ana Planı'nda 2030 yılında bu oranın yüzde 24 artarak 1.70'e araçlı yolculuğunda 1.16'ya çıkacağı tahmininde bulunuldu.