Vakıf nasıl kurulur?

Kanuna göre tanımı ise Medeni Kanun’un vakıflar gerçek veya tüzel şahısların yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca hizmet için kurulan tüzel kişiliğe sahip mal topluluklarıdır. Bir mal varlığın bütünü veya gerçekleşmiş ya da gerçekleşeceği anlaşılan her tür geliri ve ekonomik değeri olan haklar vakfedilir şeklindedir.

Toplumları oluşturan insanların arasında sosyal yardımın ve dayanışmanın en eski kuruluşlarından olan vakıf, toplumun sahip olduğu manevi gücün ve değerlerin daha fazla güçlenmesine vesile olmuştur.

Vakıf kurmak için 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nda asgari bir kişi sayısı belirlenmemiştir. Fiil ehliyetine sahip her kişi vakıf kurma hakkına sahiptir. Sınırlı ehliyetli kişiler de vakıf kurabilir. Ancak, vasiyetname gereklidir. Bunun için 15 yaşını doldurmak ve ayırt etme gücüne sahip olmak şartı aranmaktadır. Bununla birlikte tam ehliyetsiz kişiler vakıf kuramaz. Tüzel kişiler vakıf kurabilir. Vakıf kurma iradesi resmi senedinde veya ölüme bağlı tasarrufa bağlı olabilir. Resmi senetle kurulan vakıflar, vakıf senedi hazırlamak zorundadırlar. Vakıf senedi kurucular tarafından noterde aynı anda imzalanması gerekir. Kurucular eğer daha fazlaysa bu işlemler temsilci aracılığıyla yapılabilir.

Vakfın en önemli özelliği bir mal topluluğu olmasıdır. Belirli ve sürekli bir amaca hedeflenecek bir mal varlığına sahip olması gerekir. Vakıfların tüm şartlarının yerine getirilip getirilmediğini mahkemeler denetler. Kuruluş şartları yeterli olması halinde ve bunun tespiti durumunda mahkeme tarafından tutulan sicile tescille tüzel kişilik kazanırlar.

Vakıf kurmak için iki yol izlenir. Birincisi noterde resmi senet ile ikincisi ölüme bağlı tasarrufla. Noterde resmi senet veya ölüme bağlı tasarrufla yapıldıktan sonra bu bilgilerin remi olarak kaydı tutulması gerekir. Bu işlem vakıfın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde gerçekleşir. Vakıfın sicil kaydı için bu mahkemeye başvurmak zorunludur. Genel müdürlükte sicil kaydı yapıldıktan sonra kurulduğuna dair resmi gazetede alan edilir.

Vakıf kurmanın bir maliyeti vardır. Bu tutar her yıl vakıflar meclisi tarafından belirlenir. 2021 yılı için vakıf kuruluşu kurmanın asgari tutarı 80.000 TL’dir.

Vakıf kurmak isteyen kişi bunu noterde resmi senetle yapabildiği gibi göstereceği bir akar gelir ile de yapabilmektedir. Bu bir tarla, dükkân, daire ya da zamanla bitip tükenmeyeceği bir varlığıyla yapabilir. Sonrasında bu varlığın kullanılabileceği bir hedef ya da yer gösterilir. Bir cami, eğitim kurumu, hastane veya bir mahallenin fakirleri olabilir. Sonrasında vakfı kuran kişi vakfın gelir kaynağını ve harcanacağı tarafları, vakfın yönetim ve temsile yetkili organı ve görevlerini ayrıntılı bir şekilde deftere kaydeder. Buna vakfiye denir. Bu veriler mahkemeye sunularak tescil edilmiş olur. Dolayısıyla vakıf kurulmuş olur. Bundan sonra vakfın tüm harcamaları ve faaliyetleri devletin kontrolündedir. Vakfeden ölse bile vakfın hizmeti devam eder. Vakıf gelirlerin çarçur edilmemesi, vakfın hedefinden şaşmaması ve şartların değiştirilmemesi için devlet gözetiminde tutulur.

Günümüzde birçok vakıf tabela vakfıdır. Akarı ve bir geliri yoktur. Hayır severlerin yardımıyla hizmet vermektedir. Asıl vakıf iki unsurdan oluşur. Gelir kaynağı bir akar ve bu gelir kaynağının sunacağı bir hizmet alanı. Örneğin, bir çarşıda bulan dükkânların gelirlerinin belli bir kısmının yanındaki hastanenin ihtiyaçlarına tahsis edilmesi.

Kısacası, noter beyanı ile resmi senet tescillenerek veya daimi akar bir gelire sahip mal varlığı göstererek mahkemeye başvurulup vakıf kurulabilir. Devlet güvencesinde olacak olan bu vakıfların kurulumunda veriler ve tüm bilgiler mahkeme tarafından onaylanır, kabul görülür ve vakıf kurulur

Kaynak: https://dernekciler.com/vakif-nasil-kurulur/