Türkiye, çok uzun yıllar boyunca yüksek enflasyon nedeniyle refahın uğramadığı bir ülke.
Son 10 yılda ekonomik kriz sonrasında alınan önlemler faizleri aşağı çekti. Faizlerin düşüşü yıllarca ertelenmiş olan konut, otomobil, beyaz eşya talebini deyim yerindeyse patlattı.
Bankacılık sektörünün yaratıcı uygulamaları ve dünyanın birçok yerinde olmayan kampanya/taksit uygulamaları da bu harcama iştahıyla birleşince, fırsat buldukça harcamayı tercih eden bir ülke çıktı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, bankaların verdiği kredilerin miktarlarını haftalık olarak açıklıyor.
Dün açıklanan rakamlar incelendiğinde ortaya ilginç sayılabilecek tespitler çıkıyor.
- Türk halkının 13 Nisan 2012 itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre kullandığı kredi miktarı yüzde 23.5 artışla 710 milyar lirayı aştı. Bu ifadeye veri olarak bakınca çok bir şey ifade etmeyebilir.
Türkiye'nin 18 yaş üstü, yani kredi kullanabilecek kişi sayısı yaklaşık 50 milyon kişi. Bir yılda kullanılan kredi miktarı kredi kullanabilecek nüfusa oranlandığında, Türk halkının kişi başına 14 bin 200 lira kredi borcu olduğu ortaya çıkıyor.
Yani Türkiye çapında bakıldığında 18 yaş üzerindeki her bir Türk vatandaşının aylık ortalama 1.200 lira kredi ödemesi bulunuyor. Bu rakam asgari ücretin yaklaşık 2 katına denk geliyor.
- Yine 13 Nisan itibariyle yıllık veriye bakıldığında, Türkiye'de kredi kartı kullanım tutarının 58.4 milyar liraya geldiği görülüyor. Bu rakam da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 29.7 artış göstermiş durumda.
Bu veriyi de farklı bir gözle değerlendirdiğimizde, kredi kartının Türk halkının gözünde ne kadar büyük bir yer tuttuğu bir kez daha ortaya çıkıyor.
18 yaşın üzerindeki her bir Türk vatandaşının "ortalama" 1.160 liralık kredi kartı borcu var.
- Peki en çok neler için kredi alıyoruz?
Veriler ışığında değerlendirildiğinde, alınan kredilerin içinde en çok tüketici kredilerinin öne çıktığı görülüyor.
Türk halkı son bir yılda 173 milyar liralık tüketici kredisi kullanmış. Bu rakamın önemli bir miktarı, kredi kartı borcunu daha düşük faizle kapatmak isteyen vatandaşlardan geliyor.
- Kredi borcumuz var, ama hiç para biriktirmiyor muyuz?Merkez Bankası ve BDDK verilerine göre, Türk bankalarının kredi/mevduat oranı yüzde 100'e ulaşmış durumda.
Yani 740 milyar lira mevduat birikimi yapan Türk halkı, aynı dönemde 710 milyar liralık kredi kullanmış.
Bir başka deyişle, biriktirdiği paranın neredeyse tamamı kadar borçlanmış. Elbette, biriktirilen mevduattaki paranın çok önemli bir bölümünün 1 milyon lira ve üzerindeki mevduata sahip kişilere ait olduğu düşünüldüğünde, kredi/mevduat dengesi ortalama vatandaşlar için oldukça bozulmuş oluyor.
Zaten hükümetin geçtiğimiz hafta açıkladığı tasarruf teşvik paketinin perde arkasında yatan gerekçe de bu. Hanehalkı borçluluğu açısından Türkiye birçok Avrupa ülkesinin altında. Ancak buna rağmen bu borçluluğun artmaması için gerek hükümet, gerek Merkez Bankası, harcamayı biriktirmekten daha çok tercih eden Türk halkını biraz daha uzun vadeli tasarrufa yönlendirmeye çalışıyor.
(THE LİRA)