‘Türkiye’de aşılama oranı çok düşük’

Türkiye'de erişkin aşısı bilinci ve aşılanma oranlarının çok düşük olduğunu belirten Prof. Dr. Serhat Ünal, zatürre veya tıptaki adıyla pnömokokun 65 yaş üstü insanlarda en sık öldüren nedenler arasında olduğunu kaydetti.

Türkiye'de 65 yaş üstü kişilerde pnömokok aşılanma oranının yüzde 0.9, Amerika'da yüzde 65, Avrupa'nın değişik ülkelerinde yüzde 50-60 arasında değiştiğini belirten Prof. Dr. Serhat Ünal, "Buradan yola çıkarak Türkiye'de erişkin aşılanmayı konuşmak gerekir. Dünyada aşılanma çocukların işi olarak algılanmaktadır ama değişti. Bunun değişmesinin esas nedeni pnömokok aşısı. Grip gibi bazı hastalıklar 50 yaş üzerinde olup da altta ciddi hastalığı olanlarda daha sık görülüp daha çok öldürücü olabiliyor" dedi.

Dernek olarak bu konuda çalışmalara 10 yıl önce başladıklarını anlatan Prof. Dr. Ünal, 14 bin 500 erişkin üzerinde yapılan ankette pnömokok aşılanma oranının yüzde 0.9 çıktığını, birçok kampanya ve çalışmalar sonucu 2009'da Antalya'da 2 bin 500 erişkinle yapılan bir ankette sonucun yine yüzde 0.9 çıktığını söyledi. Bunun üzerine Denizli'de hekimlere eğitimle yeni bir çalışma yapıldığını anlatan Prof. Dr. Serhat Ünal, ilk tespitte yüzde 11 çıkan kentte 8 ay sonra oranın yüzde 61'e yükseldiğini ve Sağlık Bakanı'nın tebrik etmesiyle de birçok ilin bu çalışmayı talep ettiğini kaydetti. Prof. Dr. Ünal, Muğla, Antalya, Aydın, Sinop, Burdur gibi birçok ilde bu çalışmanın yürütüldüğünü kaydetti.

Pnömokok ve influenza aşı sayısının artırılması gerektiğini belirten Prof. Dr. Serhat Ünal, "Herkesin ailesinde yaşlısı vardır. 65 yaş üstü veya 50 yaş üzerinde olup, altta yatan koah, diyabet, karaciğer yetmezliği, renal yetmezlik, kalp yetmezliği, romatolojik hastalık, kanser hastaları mutlaka 5 yılda bir kere pnömokok aşısını yapmalıdır" dedi.

Türkiye'de çocuklar hariç 15 milyon influenza aşısı yapılması gereken kronik hasta, 7.5 milyon yaşlı ve diğer yaş grupları için her yıl 23-24 milyon doz aşı lazım olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Serhat Ünal, "Ama Türkiye'ye her yıl giren aşı sayısı 2.5 milyon civarında. Gerisini siz hesap edin" diye konuştu.

Pnömokok ve influenza aşıları başta olmak üzere diğerlerinin de koruyuculuğunda şüphe olduğunu anlatan Prof. Dr. Serhat Ünal, şöyle devam etti:

"En yaygın bilinen erişkin aşısı tetanozdur, 10 yılda bir yapılması gerekir. Aşılamanın en düzgün yapıldığı ABD'de son 10 yıl içinde boğmaca salgını yaşandı. Özellikle yeni doğanlar boğmacadan ölüyor. Neden ölüyor, annesi aşılı ama aşı koruyuculuğu düşmüş. Bir kampanyayla anneleri aşıladılar. Ölümler devam etti; baktılar büyükanneler, büyükbabalarda düşük. Uzun süreli öksüren hastanız varsa başka bir sebep gösterememişseniz boğmacayı akla getirin, uygun antibiyotiği verin. Türkiye'de boğmacanın durumu nedir diye baktık. Kızamık son zamanlarda ikidir üçtür salgın yapıyor. Kızamığın durumu nedir diye baktık ve 2 sene önce Ankara'da difteriden bir genç hanım öldü. Acaba difteride durum nedir diye onu da kattık. Çocukluk çağında aşıyla korunan hastalığın erişkinliklerdeki koruyuculuk durumu nedir diye antikor yaptık. Sonuçlar; tetanoz en yüksek olanı, yüzde 78'i tekrar aşılanmak zorunda, koruyuculuğu yok. Boğmaca, yüzde 90'ında koruyuculuk yok. Difteri, yüzde 89'unda koruyuculuk yok. Bunlar tekrar aşılanması gereken kitle."

Çocukluk çağındaki aşılarda da problem olduğunun ortaya çıktığını aktaran Prof. Dr. Ünal, "Bunun nedenleri için vatandaşa gidip sorduk. En önemli neden, 'doktorum söyledi ben yaptırmadım' diyor. Onun hemen altında 'hayatımda duymadım' diyor. Doktorlarda da bir yeni öğrenme var. Doktorlara sorduk, bir üniversitedeki asistanlarda influenza ve pnömokok farkındalığı var ama erişkinlere çocukluk çağı aşılarının tekrar yapılması gerektiğine dair hiçbir fikir yok" dedi.

Dernek olarak Türkiye'deki bu çalışmaların yanı sıra, Avrupa İç Hastalıkları Federasyonu yaz okulunun iki yıldır Türkiye'de yapıldığını belirten Prof. Dr. Serhat Ünal, Avrupa'nın değişik ülkelerinden gelen 60 civarında asistana sorduklarını ve sonucun bizden beter çıktığını kaydetti. Avrupa'da da 'haydi büyükler aşı kampanyası' başlatılacağını dile getiren Prof. Dr. Ünal, "Tüm dünyada erişkin aşılama yeni farkına varılan, ihmal edilmiş bir konudur. Bir farkındalık yaratmak zorundayız, çünkü çocuğunu aşıya götürmesi gerektiğini bilir, zaten ücretsizdir. Para desen gözü görmez ama 'senin de aşı olman gerekir' dediğin zaman yarına, öbür güne kalır, 'param yoktu' falan, ihmal olur gider" diye konuştu.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)