Şansölyenin Kader Yılları

Almanya’nın eski şansölyesi Angela Merkel 17 Temmuz'da 70. yaş gününü kutluyor…  Alman kamu televizyon kanalı ARD, Almanya'nın ilk kadın şansölyesinin yaş günü için belgesel hazırlamış. “Angela Merkel – Bir Şansölyenin Kader Yılları”… Görevi bırakmasının üzerinden iki buçuk yıl geçti. Şu anki yeni dünya düzeninin çatışmacı atmosferinde eski Şansölye, artık geçmiş bir dönemin temsilcisi… “Dünyanın en güçlü kadını” fahri unvanı çoktan anlamını yitirdi…

Şimdi kim olduğu soruluyor… Merkel ne istiyordu, onu harekete geçiren neydi, neyi başardı? Kariyerinin aşamaları iyi biliniyor: Doğu Almanya'da gençlik, büyüme, kariyerine fizikçi olarak başlama, demokratik uyanış ve ardından Hristiyan Demokratlar ile siyasi başlangıç, parti ve partide roket hızıyla başlayan kariyer… Merkel ülkeyi devraldığında eşi benzeri görülmemiş bir yükselişin başlangıcındaydı. Ekonomik gücüyle 2008'den 2015'e kadar yaşanan ekonomik krizde Avrupa'nın hegemonuydu…

Belgesel, Merkel'in, görev süresinin en önemli dönüm noktaları olan nükleerden çıkıştan euro krizine ve mülteci politikasına kadar yolculuğunu gözden geçiriyor. 2005’te ilk seçimde az farkla Gerhard Schröder’e yenilince şunu fark ediyor… Almanlar herhangi bir reform istemiyor…. İçselleştirdiği ilk ders buydu: Almanya'da reform projeleri gibi geniş kapsamlı kavramlar siyasi başarıyı tehlikeye atıyor.

Bundan sonra hep ihtiyatlılık, pragmatizm, iktidar arzusu… Güvenilir, tutarlı… İstikrara takıntılı bir ülkede ideal bir şansölye imajı… "basit ama zekice" bir slogan “Beni tanıyorsunuz”: Merkel 2013 federal seçiminde bu sözlerle kendisini seçmenlere tavsiye etmişti. Geleceğe yönelik stratejiler ve büyük planlar Merkel'in işi değildi… Sabırlı yapısıyla, bütün gece süren müzakerelerde çıkarları dengelemek için hareket ediyordu…

Belgesele göre, Şansölye Merkel ne istemediğini tam olarak biliyordu: Tartışma… Kazanamayacağını düşündüğü konularda devam eden boş tartışmalar.  Merkel, kendisine emanet edilen devleti tekrar sağlam şekilde teslim ederek tarih kitaplarında ölümsüzleşti. Ama onu tarihsel sınıflandırma konusundaki tartışmanın Merkel'in otobiyografisini yayınladığı Kasım ayında ivme kazanması bekleniyor.

Merkel, Batıda kariyer yapan çok az sayıda Doğu Alman'dan biri: doğal bir siyasi yetenek. Akıl hocası Helmut Kohl'dü… Siyasetin fırtınalarını sabırla ve rakiplerinin hatalarına karşı hassasiyetle göğüslemeyi ondan öğrendiği biliniyor. Merkel'in asıl özelliklerinden birinin de ‘selfcontrol‘ dediğimiz ‘öz kontrolü‘ olduğu söyleniyor…

Son dört yılı durgunlukla geçmesine rağmen, görev süresi istikrarlı bir akışla geçti, krizler bile dehşetini yitirdi. Bu kadar uzun süre iktidarda kalmasına rağmen Merkel, Adenauer, Brandt veya Kohl gibi büyük şansölyelerle aynı çizgide değil… Ama yeniden birleşmenin muazzam başarısından, bir önceki şansölye Gerhard Schröder'in acı reform ilacından sonra, Almanlar sükuneti arzuladı, Merkel bunu başardı. Almanlara dünya tarihinde adeta bir tatil yaşattı…

Şöyle derler; Tarih yazmak, geçmişi anlatmak her zaman bir araya gelmek, başlangıçta ayrı olan şeyleri bir araya getirmektir. Ancak o zaman bu bir hikayeye dönüşür. Belgeselde de bir hikaye oluşmuş… Almanca bilenlere, tarih meraklılarına, siyasal bilgiler öğrencilerine, siyasetçilere tavsiye ederim…
- «Angela Merkel. Schicksalsjahre einer Kanzlerin», ARD Mediathek… 33 dakikalık beş bölümden oluşan bir belgesel….