Saat Kulesi'ndeki orijinal saat 1976'da bakım görmüş

Kentin simgelerinden tarihi Saat Kulesi'ndeki saatin çalınıp, yerine plastik saat konulmasıyla ilgili DHA'nın haberi sonrasında ilgili kamu kurumları nezdinde arşiv taramasıyla birlikte araştırma başlatıldı. Kent tarihçisi Hüseyin Çimrin'in, 'Antalya Kent Kronolojisi İ.Ö. 158-2005' adlı kitabında; orijinal saat ile ilgili önemli bilgiye ulaşıldı. Çimrin'in kitabında; orijinal saatin Antalya yerel gazetelerinde çıkan bir habere göre, 28 Şubat 1976 tarihinde bakımının yapılıp, kadranının değiştirildiği belirtiliyor.

1976'DAKİ GAZETE HABERİ

Kitapta, Saat Kulesi'ndeki tamiratla ilgili şu bilgilere yer verildi:

"Yıllardır çalışmayan Kalekapısı Saat Kulesi'ndeki saat, Tacettin Özgül tarafından tamir edildi ve kadranı değiştirilip, işler hale getirildi. Antalyalı Sağlam Optik sahibi saatçi Tacettin Özgül tarafından onarılan ve kadranları değiştirilen Antalya Saat Kulesi'nin gündüz sarı renkli olan kadranı, geceleri kırmızı bir görünüm vermektedir. Tacettin Özgül, onarımı için hiçbir ücret almadığı gibi bundan böyle tamir işini de ücretsiz yüklenmiş bulunmaktadır. Belediye Başkanlığı, onarımı gerçekleştiren Tacettin Özgül ile dekoratör Cevdet Doğan'a teşekkür etmiştir."

SAATİ ALMAN İMPARATOR GÖNDERMİŞ

1901 yılında Alman imparatoru Kaiser Wilhelm'ın, 2'nci Abdülhamid'in tahta çıkışının 25'inci yılı şerefine 25 tane saat hediye ettiğini anlatan tarihçi Çimrin, İzmir Konak, İstanbul gibi çeşitli yerlere gönderilen bu saatlerden birinin de Antalya'ya geldiğini kaydetti. Çimrin, 'eski şehir' olarak bilinen Kaleiçi'nde Bizans döneminde inşa edilen surların üzerine Saat Kulesi'nin inşa edildiğini söyledi.

YAPILDIĞINDA KUBBESİ VARDI

Yapıldığı yılda kulenin kubbeli olduğunu da anlatan Çimrin, "Fakat ikide bir fırtınadan uçuyor ve en son takmaktan bıkıyorlar. Saat Kulesi'yle ilgili eski gazetelerden derlediğim kadarıyla sürekli şikayet var; 'Bu saat neden çalışmıyor, çalışsa da neden doğru saati göstermiyor' gibi. Çünkü o dönem herkes o saate göre hareket ediyor. Bir saatçi vardı, Ali Rıza Suduran. O hep, 'Ben yaptım, kadranını değiştirdim' diyordu. Fakat bir Antalya gazetesinde rastladım, 28 Şubat 1976'da değiştirildiğini gördüm. Bunu da kitabıma yazmıştım" dedi.

2018'E KADAR BELEDİYE MÜLKİYETİNDE

Diğer yandan, Saat Kulesi'nin 2018'in Haziran ayına kadarki süreçte Antalya Büyükşehir Belediyesi mülkiyetinde olduğu, restorasyon süreci kapsamında da Vakıflar Bölge Müdürlüğü'ne tescil edildiği açıklandı. Saat Kulesi'nin, 1901'de inşa edilen orijinal haline ait şu ana kadar elde olan parçalar arasında büyük bir çan, büyük çan ile saat kadranını çalıştırmaya yarayan iki adet 40'ar kilogramlık kurşun maddeden yapılmış ağırlık yer alıyor.

ORİJİNAL KAYIP PARÇALAR ARANIYOR

Orijinal saatin Roma rakamıyla yazılı olan göstergesi, kadranı ve arkasında bulunan saatin çalışmasını sağlayan mekanik makinesi ile aksamda kullanılan zincirler gibi parçaların ise nerede olduğu bilinmiyor. Antalya Valisi Ersin Yazıcı'nın talimatıyla da Vakıflar Bölge Müdürlüğü, Antalya Müzesi, Antalya Büyükşehir Belediyesi gibi ilgili tüm kamu kurumları nezdinde hem arşiv taramaları yapılıyor hem de orijinal parçalarla ilgili araştırmalar sürüyor. Vali Yazıcı'nın talimatına göre, saatin orijinal mekanik parçaları bulunabilirse, restorasyonda bu parçalar kullanılarak, saatin yeniden işler hale getirilmesi planlanıyor.

Helenistik döneme tarihlenen burçlar üzerinde yer alan, kule kısmı Bizans döneminde yapılan ve 1900'lü yılların başında 2'nci Abdülhamid döneminde inşa edilen Saat Kulesi'nde, şubat ayında restorasyon çalışmaları başlatılmıştı. Bu çalışmalar sırasında 22 metre yüksekliğindeki kulenin dört bir tarafındaki saatlerin ise orijinal olmadığı ortaya çıkmıştı.

1985'TE ORİJİNAL 

Saat Kulesi ile ilgili arşivlerdeki belgelerde, 1985 yılında yapılan kontrolde saatin orijinal olduğu, demir aksamlarının yerinde olduğu belirtiliyor, plastik saatin bu tarihten sonraki bir zamanda değiştirildiği tahmin ediliyor.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)