Rezalet!

Antalya'nın Kaş ilçesindeki toplam uzunluğu 12 kilometre olan ve dünyanın en güzel plajları arasında gösterilen Patara Plajı, dünyada nesli tehlike altındaki türler arasında 'kırmızı liste'de yer alan caretta carettaların da en önemli üreme alanlarından biri. 1980'li yıllarda kaplumbağaların yumurta bıraktığı yuva sayısının 30'lara kadar gerilediği Patara sahilinde, 2009'da Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Biyoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Kurtuluş Olgun ve ekibinin çalışmalarıyla yuva sayısı ciddi düzeyde artış gösterdi.

EKİP İSYAN ETTİ

Bölgeye gelen tatilcilerin, 'Bu benim yuvam' yazılı levhaların olduğu caretta caretta yumurtalarının bulunduğu yuvalardaki kafesleri çöp kutusu gibi kullanması hayrete düşürdü. Yuvaları koruyan kafeslerin içine tatilcilerin bira şişeleri ve çöp bırakması, hatta külot bile asması, Prof. Dr. Olgun ve ekibini isyan ettirdi. Bazı kişilerin bilinçsiz olduğunu dile getiren Olgun, “Biz insanları bilinçlendirmek, farkındalık oluşturmak için yuvaların üzerine kafesler koyuyoruz. Farkındalık oluşturalım, derken tam aksi oluyor. Kafeslerin üzerine, bilinsin, diye caretta caretta fotoğrafının da bulunduğu 'Burası benim yuvam' levhaları yapıştırdık; ama adam çöp atıyor, donunu asıyor" diye tepki gösterdi.

250 YUVA BEKLENİYOR

Patara Plajı'nda, 2009 yılında çalışmaya başladıklarını, her sene sahile yumurta bırakan kaplumbağaların yuvalarını korumaya aldıklarını ve yumurtalardan çıkan yavruların denizle buluşturulduğunu anlatan Prof. Dr. Olgun, “2009'daki yuva sayısı 96'ydı. 9'uncu yılımız ve geçen sene toplam 221 yuva oluştu. Bu yıl yumurta bırakma süreci devam ediyor ve 250 civarında yuva tahmin ediyoruz" dedi.

YAVRU ORANI YÜZDE 30'DAN 60'A YÜKSELDİ

Yumurtalardan çıkan yavruların denize ulaşma oranını ilk yıllarda yüzde 30 iken yüzde 50- 60 oranına yükselttiklerini belirten Prof. Dr. Olgun, “Örneğin; bir kaplumbağa 100 yumurta bıraktı, 50- 60'ını denize ulaştırıyoruz. Bunu çok yukarıda çekebiliriz ama bizim amacımız o değil. Orada zaten doğal bir mücadele olacak; gelip, domuz veya martı yiyebilecek ama insan bozmasın. Yüzde 100 yapmak istersek tüm yumurtaları alır, laboratuvara getirir, orada açıp, yavruları denize bırakırız; ama bu doğru değil. Bizim amacımız insanlardan kumsalı korumak fakat bunu yapamıyoruz" diye konuştu.

'SAAT 19.00'DAN SONRA TAMAMEN KONTROLSÜZ'

Kumsalda çok yoğun kullanım olduğunu dile getiren Prof. Dr. Olgun, 'Özel Çevre Koruma Bölgesi' olması nedeniyle saat 20.00'den sonra kumsalda kimse olmaması gerekirken, araçlarla girişler yapıldığını söyledi. Saat 19.00'da bakanlık görevlilerinin gitmesiyle yoğun çadır ve araç hareketi oluştuğuna dikkat çeken Prof. Dr. Olgun, şunları söyledi:

“Kapıdan içeri giriş yapılıyor ve para alınıyor. Saat 19.00'dan sonra kapıları açıyorlar. Çünkü bakanlığa ait görevliler gidiyor. Adam 18.30-19.00'da para verip, giriyor sonra siz ona '20.00'de çıkacaksın buradan' diyorsunuz. Adam o zaman 'Ben buraya para verdim' diyor veya sonrasında gelen rahatlıkla geçebiliyor. Kapı mutlaka kapalı tutulacak. İçeride 8- 10 hane, köylülerin evi var. Onlara çipli kart verilmesi gerekiyor. 20.00'den sonra araç girişini engellersek zaten sorunu büyük ölçüde çözmüş oluruz."

'SİLAH ÇEKEN BİLE VAR'

Plajda Türkiye İş Kurumu'nun (İŞKUR) istihdam programı kapsamında biri Eşen Çayı'nın diğeri Gelemiş köyünün olduğu tarafta devlet adına 24 saat görev yapacak güvenlik görevlilerinin işe alınması gerektiğini savunan Prof. Dr. Olgun, “Muhatap alınacak birinin olması lazım. Benim görevim değil oradaki insanları dışarı çıkarmak. Çok tehlikeyle karşılaşıyoruz o zaman. Silah çeken bile var. Gece adam arabasıyla kumsala girmiş, ışıkları yakmış, silah çekiyor sana. Orada 24 saat görev yapanlar, olması lazım. Bir sürü işsiz ve asgari ücretle çalışabilecek insan var. Jandarmayı arıyoruz 'Hocam bir görevlim var. Olay çıkmış, düğüne gönderdim' diyor" dedi. 

'GÜNDE 4 BİN KİŞİ GELİYOR'

Patara Plajı'ndaki Gelemiş'te, öncelikle çocuklar olmak üzere halkı ve plaja gelen tatilcileri bilinçlendirmek için eğitim çalışmaları yaptıklarını da anlatan Prof. Dr. Kurtuluş Olgun, geçen yıl 221 yuvada caretta carettaların bıraktığı toplam 15 bin 668 yumurtadan 7 bin 898 yavru çıktığını ve denize ulaştığını kaydetti.

Gelemiş Mahallesi'nin muhtarı Akif Otlu ise kumsala günde 4 bin kişinin giriş yaptığını belirterek, “Sonuçta bunların içinde bilinçsiz çöpünü atanlar da var. Belediye ve gönüllülerimiz bununla ilgili günlük temizlik yapıyor. Biz de destek olmaya çalışıyoruz, en azından sorun olan bölgeleri gösteriyoruz" diye konuştu. 

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)