Pisidia'daki tarihi tiyatro ziyarete açılacak

Süleyman Demirel Üniversitesi (SDÜ) adına 10 yıldır Pisidia Antiokheia Antik Kenti'nde kazı çalışmalarını yürüten Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, kentin en önemli eserlerinden biri olan antik tiyatronun ziyarete açılabilecek hale getirilmesi için çalışma yaptıklarını belirtti. Kazıya başladıkları günden bu yana çok sayıda binanın ortaya çıkarıldığını belirten Prof. Dr. Özhanlı, "Bir yandan yeni yapıları ortaya çıkarırken, diğer yandan 2 yıldan bu yana ortaya çıkan binaların rehabilitasyon çalışmalarını yürütüyoruz. Bunlardan birisi de antik tiyatrodur. Bir aksilik çıkmadığı takdirde 2020 yılında tiyatro ziyarete uygun hale getirilecek" dedi.

GLADYATÖRLERİN KANLI SAVAŞLARINA TANIKLIK ETTİ

Bir zamanlar gladyatör oyunlarıyla kentin ve bölgenin en büyük eğlence merkezi olan Antiokheia Tiyatrosu hakkında bilgi veren Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, şöyle dedi:

"Tiyatro MS 8. yüzyıldan itibaren önemini yitirmiş ve yavaş yavaş toprak altına gömülmüştür. Yalvaç Müzesi müdürlerince kurtarma kazıları adı altında farklı tarihlerde tiyatroda kazı çalışmaları gerçekleştirilmiştir. En kapsamlı kazı çalışması 2003 yılında yapılmış ve tiyatronun caveaları (oturma yerleri), orkestrası (tiyatronun ortasındaki yuvarlak alan) ve sahne binası açığa çıkarılmıştır. Ancak yukarıdan tıraşlanarak yapılan kazı sonucu oturma sıralarında, orkestrada ve sahne binasında büyük tahribatlar yapılmış ve hiçbir koruma önlemi alınmadığından zamanla tahribat daha da artmıştır. Tiyatronun orkestrayı çevreleyen duvarı yıkılmış ve orkestranın içerisi taşlarla doldurulmuştur. 2019 yılı kazı çalışmaları programına alınan tiyatroda kapsamlı bir konservasyon ve düzenleme çalışması yapıldı. Çizim ve belgeleme çalışmaları tamamlanan tiyatronun orkestrasının içindeki bloklar hazırlanan taş tarlasına kaldırıldı."

'TAHRİBAT ONARILDI'

Orkestrayı çevreleyen ve çok az bölümü korunmuş duvarın öne doğru yattığını aktaran Prof. Dr. Mehmet Özhanlı, şöyle devam etti:

"Oturma sıraları tamamen orkestranın içine doğru kaymaya başlamıştı. Bundan dolayı acilen müdahale edilmesi gerekiyordu. Yapılan temizlik kazılarıyla orkestrayı çevreleyen duvarın temelleri açığa çıkarıldı. Geç dönemde devşirme malzemeyle yapılmış olan duvar, kendi malzemesi kullanılarak yeniden örüldü. Geç dönemlerde gladyatör ve yaban hayvanları oyunları için kullanılan tiyatronun orkestra duvarı 220 santim yüksekliğinde yapılmış ve bir korkulukla taçlandırılmıştır. Duvarın yapıldığı alanda ana kaya tıraşlanarak orkestranın yuvarlak formuna uygun bir duvar hattı oluşturulmuştur. Tiyatronun üst caveasının oturma sıralarının tamamı yoktur. Alt caveanın orta bölümü korunmuş, yanlardaki oturma sıraları eksiktir. Yamaca yaslandırılarak yapılmış tiyatronun orkestra duvarı tamamlanınca yaklaşık 500 blok oturma sırası yerine kondu. Orta bölümde eksik olan oturma sıralarının yerlerine konulması için yapılan temizlik çalışmasında su künkleri (pişmiş toprak veya betondan yapılmış kalın su borusu, büz) açığa çıkarıldı."

TABANDA SU KÜNKLERİ BULUNDU

Tiyatronun kuzeydoğusundan güneye doğru uzanan künklerin oturma sıralarının altından geçirildiğini vurgulayan Prof. Dr. Özhanlı, "Büyük ihtimalle künkler, tiyatronun güneybatı köşesinde bulunan çeşmeye su taşıyor olmalıydı. Yerleri belirlenebilen oturma sıraları yerlerine konunca alt cavea büyük oranda tamamlandı. Boş kalan alanların yağışlarda aşınıp tahrip olmasını engellemek için bu alanlara uygun düzgün bloklar yerleştirilerek önlem alındı. Alt cavea ile üst cavea arasındaki yürüme koridoruna açılan güney kapısı, düzenlenerek seyircilerin Decumanus caddesinden tiyatroya rahatlıkla girebilecekleri bir güzergâh oluşturuldu. Önümüzdeki kazı sezonunda tiyatronun onarımına devam edilecek. Sahne binası ve üst oturma yerleri de tamamlandığında tiyatro perdelerini açmaya tamamen hazır olacaktır" dedi.

Nurettin ARKAN/YALVAÇ (Isparta), (DHA)