Paratoner ve Yıldırımsavar Nedir?

Yıldırımsavar ve paratoner aynı işi mi yapar? Paratoner’in kavram olarak, kökeni fransızca bir kelimedir. Yıldırımsavar veya yıldırımı tutan olarak da bilinir. Yıldırımsavar bulutların hava hareketleri sebebiyle birbirine teması ile oluşan pozitif (+) veya negatif (-) elektrik yüklerini yakalayarak ve bu yüksek voltajlı elektrik yükünü kontrollü bir şekilde metal ve dayanımı yüksek iletkenler aracılığı ile  toprağa aktaran komple sistemin adıdır.  Yıldırımın etkilerinden izole olmak için binaların üst noktalarına, sivri metal köşelere ya da kulelerin üst tarafına, binanın yüksek yerlerine konur. 

YıldırımSavar Çeşitleri Nelerdir? 

1. RadyoAktif Paratoner; Metal bir şapka gibi yapısı vardır.  İçerisinde radyoaktif bir element bulunur. Bu radyoaktif malzeme ışıma yaparak havayı deler. Çalışma sistemi delinen hava üzerine gelen yıldırımı yakalamaktır. Radyoaktif malzeme bulunduğundan dolayı kanserojen etkisi vardır. Kullanımı yasaklanmıştır.

2.  Aktif Paratoner; Çalışma prensibi, rüzgarlı havalarda salınımdan dolayı içindeki bobinde gerilim oluşur ve siviri uçlu yakalama çubuğu üzerindeki havayı iyonize eder dolayısıyla yıldırımsavar çalışır ve yıldırımı çekmesi için bir boşluk oluşturur. Havanın iyonize olarak delinmesi elektrik yükü için kolay yol bir haline gelir ve yıldırımı yakalayarak toprağa iletir.

3. Faraday Kafesi: kafes şeklinde iletkenler ile örülür. İletkenleri birbirine bağlayarak gerilimi eşitlemeyi sağlar. Potansiyel fark oluşmaz dolayısıyla kafes içinde akım akmaz. Metal sivri yakalama uçları, iletkenleri, iniş iletkenleri ve topraklama malzemleri ile birlikte korunma sistemidir. Özel binalarda, okullarda, petrol istasyonlarında, mühimmat depolarında 5 m x 5 m kafes şeklinde uygulanır. Koruma seviyesi birinci sınıftır.

Franklin Çubuğu: 2 yada 3 metre uzunluğunda sivri uçlu metal iletkenler ile elektrik yükü direk  toprağa taşıyacak bir şekilde birleştirilir. 10kA elektrik yük darbesi toprağa taşır.

Paratoner, yıldırımın yoğun olduğu bölgelerde kullanılır. Riskli yüksek binalarda; sivri metal köşeler,  camilerde, kulelerde, çok yüksek tesislerde, trafo merkezlerinde daha çok kullanılır. 

Sonlandırma kısmı; topraklama yapılmasıdır. Toprağın çakılan sivri iletken çubuklar veya levhalar ile topraklaması sağlanır. Topraklama geçiş direnci ölçümü önemlidir. Bu yoğun yükün toprağa emniyetli bir şekilde iletilmesini sağlar. Topraklama geçiş direnci topraklama megeri ile topraklama ölçümü yaparak tespit ederiz. 

Paratoner malzemesi, mühendislik tasarımı doğru yapılaması gereken bir sistemdir. Canlıların hayatlarını korumak ve yıldırım darbesinin etkisini düşürmek emniyeti sağlamak elzemdir. Bu cihaz Benjamin Franklin tarafından keşfedilmiştir. https://www.topraklamaolcumu.net/ web sitesinden mühendislik konularında diğer kaliteli yazılara ulaşabilirsiniz.

Etiket: paratoner nedir, topraklama ölçümü nasıl yapılır