Dünyada nesli tükenme tehlikesi altında olduğu için koruma altına alınan orfoz balığı, üç yıldız dalış eğitmeni ve sualtı fotoğrafçısı Adnan Büyük tarafından Tekirova'nın Üçadalar bölgesinde 2004'te fotoğraflandı. Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nden araştırmacılar ve bölgedeki balıkçılar orfoz balığına, efsane sünger avcısı Tosun Sezen'e ithafen 'Tosun' adını verdi. Araştırmacılar ve balıkçıların elinden beslenen 'Orfoz Tosun', zıpkınla avlananlar tarafından öldürüldü.
Üçadalar'daki dalışları ilgiyle izleyen bu orfozu koruma alanlarındaki gibi araştırmak ve koruma altına almak istediklerini belirten Adnan Büyük, 2004'ten bu yana bölgeye gelen tüm zıpkın balık avcılarını ellerinden geldiğince uyardıklarını söyledi. Büyük, dalış merkezlerinin kışın kapanmasıyla otokontrol sisteminin yok olduğunu, bunun sonucunda da zıpkıncıların denizde katliama yol açtığını kaydetti. Son olarak 'Tosun' adlı orfozun zıpkıncıların kurbanı olduğunu belirten Büyük, "Orfoz sadece bizde değil tüm Akdeniz genelinde koruma altına alınmıştır. Birçok lokantaların tezgahlarında kafasında zıpkın izi olmayan orfoz bulmak çok zor. Orfoz ve lahoz gibi çok yavaş büyüyen ve çok az çiftleşme potansiyeli olan türlerin zıpkınla avlanılması bu türler üzerinde daha fazla baskı oluşturmaktadır" diye konuştu.
Hem erkek hem dişi olan ve büyüdükçe cinsiyet değiştiren orfozun dişi erişkinliğe erişmesi için ortalama boyunun 43.8 cm, erkek olabilmesi için de ortalama 81.3 cm olması gerektiğini kaydeden Adnan Büyük, şöyle konuştu:
"Popülasyonun devamı için erkek dişi oranı 1/3.5 olmalıdır. Dalış yapan arkadaşlara sorarım: Size bugüne kadar kaç tane 80 santim üzerinde orfoz gördünüz? Gördüğünüz 40 santim altındaki orfozların hepsi daha erişkinliğe ulaşmamış yavrulardır, orada herhangi bir üreme mevcut değildir erkek bir birey olmadığından dolayı. Avladığınız her dişi balık popülasyondan bir de erkek birey azaltmaktadır. Zıpkıncı arkadaşlara sesleniyorum; orfoz vurmadan önce düşünün ve tetiğe ondan sonra basın veya basmayın."
Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)