Nafaka Türleri Nelerdir?

Nafaka borcu hem ahlaki hem de kanuni bir borçtur. Türk hukuk sistemine göre eşlere, çocuklara, yoksulluğa düşecek olan altsoy veya üstsoy üyelerine nafaka ödenmesi gereken çeşitli nafaka türleri vardır.  

Anlaşmalı boşanma davalarında nafaka nasıl belirlenir?

Anlaşmalı boşanma davalarında nafaka, tarafların yaptığı protokol ile iki tarafın da rıza gösterdiği bedel üzerinden belirlenir. Boşanma ile yoksulluğa düşecek olan taraf veya çocuğun velayetini alan taraf yoksulluk nafakası ya da bakım iştirak nafakası talep edebilir.

Çekişmeli boşanma davalarında nafaka nasıl belirlenir?

Çekişmeli boşanma davaları uzun sürebilmekte ve bu süreçte tedbir nafakasına karar verilebilir. Aile mahkemesi, tarafların kusur oranları, maddi durumları ve çocuğun velayetini alan tarafın talepleri doğrultusunda nafaka konusunda kararını verir.

İştirak nafakası nedir?

Evlilik birliği içinde çocuğun velayetine birlikte sahip olan eşler, boşanma halinde velayetin taraflardan birine verilmesi durumunda maddi gücü oranında bakım giderlerini karşılamak durumundalar. İştirak nafakası, velayet hakkında sahip olmayan anne ya da babanın çocuğun giderlerine katkı olarak verdiği nafakadır. Ortak çocuğun eğitim, bakım, barınma, sağlık, beslenme, ulaşım, harçlık gibi giderleri iştirak nafakası adı altında değerlendirilir. İştirak nafakası borcu boşanma davası kesinleştikten sonra başlar ve çocuk ergin oluncaya kadar devam eder.

Yoksulluk nafakası nedir?

Yoksulluk nafakası, boşanma ile yoksulluğa düşebilecek olan tarafın karşı taraftan talep edebildiği bir nafakadır. Mahkemede yoksulluk nafakası alınabilmesi için nafakayı isteyen tarafın ağır kusurlu olmaması, boşanma sonucunda yoksulluğa düşecek olması, boşanma ve yoksulluk arasında nedensellik bağının bulunması gibi pek çok koşul gerekir.

Tedbir nafakası nedir?

Tedbir nafakası, boşanma davasının açılmasıyla birlikte ya da boşanma davasından bağımsız olarak da ortak yaşama ara verilmesi durumunda talep edilebilir. Boşanma ya da ayrılma durumlarında eş ve çocuk lehine tedbir nafakasına hükmedilebilir. İştirak ve yoksulluk nafakalarına boşanmanın kesinleştikten sonra hükmedildiği için uzun süren boşanma davaları boyunca eş ve çocuk yoksullaşabilir ve nafakaya muhtaç olan bu kişiler zor durumda kalabilir. Bu sebeple de özellikle uzun sürebilecek çekişmeli boşanma davalarında dava sonuçlanıncaya kadar hakim tarafından geçici önlem niteliğinde tedbir nafakasına hükmedilebilir.

Yardım nafakası nedir?

Yardım nafakası,  Medeni Kanunun 364-366 maddelerinde düzenlenmiş hem boşanma ile hem de genel anlamda, alt soy ve üst soyların da birbirinden belirli koşulların oluşması durumunda nafaka hakkıdır. Yardım nafakası, çocuğun ergin kılınmasından sonra çocuğa ödenmesi gereken nafaka türlerindendir. Çocuğun eğitim, bakım gibi giderleri 18 yaşına kadar iştirak nafakası kapsamında karşılanırken, 18 yaşından itibaren veya ergin kılındığı önceki bir tarih varsa bu tarihten itibaren iştirak nafakası yükümlülüğü biter ve bu tür masrafların tamamı yardım nafakası davası ile talep edilebilir.

Nafaka artırımı nedir, nasıl olur?

Yoksulluk nafakası ya da iştirak nafakası alan kişilerin aldıkları nafaka miktarının ihtiyaçları karşılama için yeterli olmaması durumunda nafaka artırım davası açılabilir. Nafaka artırma davası istendiği zaman açabilir. Çünkü nafaka kararlarında kesin bir hüküm yoktur, değişen yaşam koşullarına bağlı olarak da nafakanın artırılması talep edilebilir.

Nafaka kaldırma nedir, nasıl olur?

Nafaka ödemesi hükmedilen kişi, bu maddi imkanlardan yoksun kaldığında ya da eski eşin haksız şekilde nafaka aldığı durumlarda kişi bu koşulları öne sürerek nafaka kaldırma davası açabilir.

Nafaka ödememenin cezası nedir?

Mahkeme kararı ile nafaka ödemesine hükmedilen kişi, mahkeme kararına ve icra takibine rağmen nafaka borcunu ödenmezse, İcra ve İflas Kanunu uyarınca nafaka borçlusu olan kişi hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi hükmedilebilir. Hükmedilen bu ceza ertelenemez ve para cezasına çevrilemez.

Kaynak: Av. Duygu GÜNER