Lara ve Konyaaltı'nda yoğun ışık kirliliği

Antalya'da Aldemir Atilla Konuk Anadolu Lisesi koordinatörlüğünde, Erasmus projesi olarak geçen yıl 5 ülkeyle ortaklaşa Avrupa Karanlık Gökyüzü Koruyucuları (European Dark Sky Protectors) başlıklı proje başlatıldı. Işık kirliliğinin sosyolojik, psikolojik, fizyolojik, doğal yaşam ve astronomik çalışmalara etkilerinin ele alındığı projede, ışık kirliliğinin önemli bir çevre kirliliği etkeni olduğu belirtildi.

Projede Aldemir Atilla Konuk Anadolu Lisesi'nden fizik öğretmeni Aslı Gülsüm Döyen ve İngilizce öğretmeni Nurcan Atak, konunun uzmanları Prof. Dr. Zeki Aslan, Prof. Dr. Dursun Koçer, Doç. Dr. Memduh Sami Taner ve endüstri mühendisi Emre Güneş'in destekleriyle, Antalya'da ışık kirliliğiyle ilgili ölçümler yaptı. İki öğretmen ölçüm sonuçlarıyla birlikte ışık kirliliğinin doğal yaşam ve insanlar üzerine etkilerini de ortaya koydu. Finlandiya, Romanya, Polonya, Yunanistan ve İtalya'dan liselerin ortak olduğu projede ışık kirliliğine karşı bu ülkelerde de benzer çalışmalar yapılıyor.

ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

Işık kirliliğiyle ilgili Prof. Dr. Zeki Aslan ve ekibinin yaptığı çalışmayı ele alan proje ekibi, “Eskişehir'de yapılan bir araştırmaya göre yıllık 2.2 milyon TL'lik enerji boşa gidiyor. Bu enerjiyle 30 bin dar gelirli ailenin elektrik faturası ödenebiliyor. Boşa giden enerjinin yüzde 30'u sokak aydınlatmalarından kaynaklanıyor ve en büyük kirlilik sebebi. Otoyol ve karayolları ikinci, tabela tanıtım ve reklam amacıyla yapılan reklam aydınlatmaları üçüncü sırada. Araştırmada Eskişehir'in uzaydan çekilmiş fotoğrafları kullanıldı. Uzaydan çekilen fotoğraflarda orantılama yapıldığında Eskişehir'in bu şekilde parladığı bir yerde Antalya'da çok daha yüksek, İstanbul felaket. İzmir ve Ankara'da 2, 2.5 katı daha yüksek. Biz bu çalışmada aşırı ışığın fayda değil zarar getirdiği, doğa ve insan yaşamını bozduğu, insanlar üzerinde sağlık açısından da ciddi tehlikeler oluşturduğunu anlatmaya çalışıyoruz" dedi.



LARA VE KONYAALTI'NDA YOĞUN KİRLİLİK

Proje kapsamında Antalya'da Lara ve Konyaaltı semtlerinde ölçümler yaptıklarını belirten Aslı Gülsüm Döyen, “Elde ettiğimiz sonuçlar bizi çok şaşırtmadı. Çünkü metropol düzeyinde oldukça yüksek oranda ışık kirliliğine sahip bir bölge. Zaten gökyüzüne kafamızı kaldırıp baktığımızda görebileceğimiz yıldız sayısı bir elin parmaklarını geçmez. Çok yoğun ışık kirliliğine maruz yaşıyoruz. Daha iç kesimlere ve kırsala doğru gidildiğinde ışık kirliliği azalacaktır ama henüz o bölgelerde ölçüm yapmadık. Antalya'da yazın nem, kışın da yağmur veya kapalı havadan dolayı ölçüm yapılamıyor" dedi.

Aslı Gülsüm Döyen, Lara ve Konyaaltı'ndaki ölçümlerde 16 kadir (Gece gökyüzünün açısaniyekare başına parlaklığı) sonucuna ulaşıldığını belirterek, zifiri karanlığın 22 kadirken dünyada ışık kirliliğin en yüksek olduğu New York, Londra, İstanbul gibi kentlerde bu oranın 14-15'lerde, kenar mahallelerde de 18 olduğunu kaydetti.

RUS KOZMONOT UZAYDAN GÖRÜNTÜLEMİŞTİ

Öte yandan Rus uzay istasyonunda görevli Rus Kozmonot Sergey Ryazanskiy, bir süre önce Antalya'nın uzaydan çekilmiş gece fotoğrafını paylaşmıştı. Sergey Ryazanskiy'in "Antalya Akdeniz'in bir açık hava müzesi" şeklinde bir not ile paylaştığı ve birçok kişi için çok güzel bir manzara görülen bu fotoğraf ışık kirliliğini gösteriyor.





Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)