Kars'ın 'uzun elma'sında hasada sayılı günler kaldı

Coğrafi işaret tescil belgesiyle marka olarak Türkiye ve dünya pazarına açılması hedeflenen elma üretimi için yeni tip koronavirüs salgını riskine rağmen üreticiler, uzun elmalara gözü gibi bakıyor. Aromasının yanı sıra şekli ve çekirdek bölümündeki yıldız şekliyle de dikkati çeken uzun elma, raflarda yer alması için özenle yetiştiriliyor. Kars Ziraat Odası Başkanı Adem Ertaş, Kağızman Ziraat Odası Başkan Vekili Kasım Işık ile birlikte Kağızman ilçesine giderek uzun elma yetiştiricilerini ziyaret etti.

Elma bahçelerini gezen ve üretim hakkında bilgi alan Ertaş, Kars'ın, 2018 yılında 'Kars kaşarı', 'Kars balı' ve 'Kağızman uzun elmanın coğrafi işaret aldığını belirtti. Bu yıl da kavılca ve Kars kazının coğrafi işaret başvurularının yapıldığını kaydeden Ertaş, Kağızman'da daha değer katacak, il ve ülke ekonomisine kazandırılacak birçok ürünün olduğunu vurguladı. Böylesine zengin bir coğrafyada çiftçileri sevindiren önemli bir gelişmenin Kağızman uzun elmasının coğrafi işaret alması olduğunu ifade eden Ertaş, Kağızman Tarım Müdürlüğü ile Kars Ziraat Odası olarak çalışmaları yürüttüklerini, Kağızman Ziraat Odası ile birlikte yaptıkları ziyarette de uzun elma veriminin yüksek olduğunu görmekten mutluluk duyduklarını söyledi. Dolu gibi doğal afet yaşamamayı dilediklerini aktaran Ertaş, "Eğer böyle gider ve iklim koşullarında bir sıkıntı olmaz ise bu yıl yine uzun elmamız marketlerin raflarında yerini alacak" diye konuştu.

'BİR DERNEK KURULURSA, COĞRAFİ İŞARET ALACAĞIZ'

Kağızman'da konuyla ilgili bir dernek ve vakıf olmadığını ve boşluğun bir an önce doldurulması gerektiğini kaydeden Ertaş, "Bu nedenle şu anda coğrafi işaretli hologramlı üretmiyoruz. Ama Kağızman uzun elmanın ismi bile coğrafi işarete yetiyor. Fiyatların artışında üreticinin kazanması için gerekli olan altyapıları hazırladık. İnşallah bundan sonraki süreçte Kağızman'da yiğitler çıkar, bir dernek veya bir birlik kurar ve coğrafi işaret hologramıyla dünyanın her yerine gönderme imkanını yakalarlar. Bizim de buradan Kağızmanlılara çağrımız; bir an önce kendilerine uzun elma derneği veya birlik kurmalarıdır. Şu anda uzun elmalarımız salkım bağlamış durumda. Sık olduklarından ağaca zarar vermemesi için tekleştirilecekler. Birkaç gün sonra bunlar seyrekleştirilecek. Ardından da suyunu düzgün verdiklerinde inşallah eylül ayının sonlarına doğru raflarda yerini alacak" dedi.

SADECE KAĞIZMAN’DA YETİŞİYOR

Ertaş, Kağızman uzun elmanın en önemli özelliğinin sadece Kağızman'da yetişmesi olduğunu belirterek, 8 santim çapı, 12 santim uzunluğunda, hafif ekşimsi tadının olması, raf ömrünün uzun kışlık elma olması, dayanma süresinin diğer elmalara göre daha uzun olmasından kaynaklandığını, renginin de yarısının beyaz yarısının kırmızı olması, yatayına kesildiğinde de çekirdek kısmında yıldız oluşmasından da kaynaklandığını ifade etti. Diğer elmalara göre aromasının çok farklı olmasının da Kağızman uzun elmasını farklı kılan özelliği olduğunu paylaşan Ertaş, sert ve sulu olması, Kars'ın kış koşullarına da oldukça dayanıklı olması, çürüdüğünde de etrafında diğer elmalara zarar vermediğinin de bilinmesini istedi.

'UZUN ELMA KALİTESİYLE CAZİP GELMEYE BAŞLADI'

Kağızman'ın uzun elmasının dünya pazarına girmesinin hedeflendiği konusunda da açıklamalarda bulunan Ertaş, "Kağızman'da şu anda dünya pazarına girecek seviyede üretim yok. Sadece belli kitlelere ancak gönderiliyor. Kağızman uzun elmasının il dışındaki Karslıların taleplerine yetebilmekte. Geçmiş zamanlarda birçok ağaç üreticilerin ekonomik girdi sağlayamamaları nedeniyle kesildi. Ama bu coğrafi işaret süreciyle birlikte tüketicilerin de gıdada biraz daha seçici olmasıyla alakalı kaliteyi aramalarından dolayı Kağızman uzun elması biraz daha cazip olmaya başladı. Biraz fiyatı yüksek olsa da üreticinin emeğini ancak karşılayabiliyor. Çünkü bir ağaç ancak 100 kilo elma bırakabiliyor. Bunun da yaklaşık 70 kilosu masrafına gidiyor. Bölgede çok fazla ağacımız yok. En son tespitlerimize göre 2 bin 500- 3 bin ağaç vardı. Bunun bu süreçte hızlı bir şekilde yaygınlaştırılması lazım. Fidelerin aşılanıp Kağızman bölgesinde yaygınlaştırılması lazım" dedi

Ertaş son olarak Kağızman dışında yetişmeyen uzun elmanın Aras havzasına 1300-1500 metre rakımda yetiştiğini, başka bir bölgeye götürüldüğünde şeklinin değiştiğini, uzun elmadan daha çok elips tipini aldığını, yine yarısının kırmızı yarısının beyaz olduğunu fakat lezzet aroma farkının da yaşandığını aktardı.

Kağızman Ziraat Odası Başkan Vekili Kasım Işık da Kağızman uzun elmasının daha verimli olması nedeniyle yetiştiricilerin üretimi her geçen gün artırdıklarını söyledi. Coğrafi işaretten sonra uzun elma yetiştiriciliğinin daha da artığına dikkat çeken Işık, üreticilere imkan sağlanması durumunda ağaç sayının daha da artabileceğini belirtti. Bunun için de tanıtıma ağırlık vereceklerini ifade eden Işık, Kağızmanlıların geçimini ağırlıklı olarak elmayla sağladıklarını kaydetti. Kağızman uzun elmasına 'Ay-Yıldız' nakışı işlemesiyle tanınan Ebubekir Arat ise uzun elma üretiminin şubat ayında başlayıp eylül ayının sonlarında hasadın tamamlandığını belirtti. Bu yıl uzun elmanın verimli olduğunu fakat su sıkıntısı olduğunu bunu da ilaçlama motorlarına suyu doldurup bu şekilde sorunu çözmeye çalıştıklarını anlattı. Önceden satış konusunda sıkıntı yaşadıklarını fakat coğrafi işaretten sonra bu sıkıntıyı giderdiklerini kaydeden Arat, "Geçtiğimiz yıl 7 bin adet Türk bayraklı elma ürettim. 3 aylık aşamanın sonucunda Türk bayrakları rengini aldı. Türkiye genelindeki tüm fuarlara katılarak bunun tanıtımını yaptım. Kars ve Kağızman ziraat odalarının konuyla ilgili hassasiyetli çalışmaları var kendilerine teşekkür ediyorum" dedi.

Bedir ALTUNOK/KARS, (DHA)