Kanser tanısında ilk yerli ve milli proje gerçekleştirildi

Kanser hastalığının ülkemiz ve dünyada en önemli halk sağlığı problemlerinin başında geldiğini ifade eden Prof. Dr. Canatan, kanserin her yıl inanılmaz hızda artış gösterdiğini, kişilerde oluşan fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra, sosyal, maddi ve manevi olarak mücadele etmesi, önlenmesi zor bir hastalık olduğunu açıkladı.

Hastalığın tanısında günümüzde birçok yönteme ek olarak 'tümör belirteçleri' kullanıldığını söyleyen Prof. Dr. Duran Canatan, ancak bu belirteçlerde yalancı pozitiflik ve negatiflik oranının yüksek olduğunu belirtti. Prof. Dr. Canatan, "Bu nedenle son yıllarda Mikro RNA'lar (miRNA) gündeme gelmiştir. Ülkemizde bugüne kadar kanserin erken tanınmasında tekli veya çoklu miRNA ile ilgili herhangi çalışma olmadığı gibi bu amaçla üretilmiş herhangi bir kit üretimi de yoktur" dedi.

Amaçlarının kanserli ve sağlıklı hastalarda miRNA'ları çalışmak, hasta sonuçları ile karşılaştırmak olduğunu açıklayan Prof. Dr. Canatan, miRNA'ları hazır kit haline getirmek için patent almak, kit üretmek ve kullanmak amacıyla bu çalışmayı planladıklarını ifade etti.

Hasta örneklerinin Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbı Onkoloji ve Gastroenteroloji Bilim Dallarından, Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi ve Özel Anadolu Hastanesi Üroloji Kliniğinden yeni tanı konmuş örneklerden seçildiğini aktaran Prof. Dr. Canatan, "Sağlıklı örnekler ise hastalar ile aynı yaş ve cinse uygun, sağlık kontrollerinden geçmiş, bildiğimiz ve takip edeceğimiz tanıdık bireylerden seçtik" dedi.

Çalışmada 8 kanserin her birinden 20 örnek çalışılarak 160 örnek çalışılması planlanmışsa da meme kanserinde 20, akciğer kanserinde 20, mesane kanserinde 20, prostat kanserinde 20, kolon kanserinde 20, mide kanserinde 14, karaciğer hepatosellüler kanserinde 10 ve pankreas kanserinde 9 örnek olmak üzere toplam 133 örnekte çalışıldığını ifade eden Prof. Dr. Canatan, şöyle konuştu:

"Ayrıca prostat kanserinden beş örneğinde ve mesane kanserinin dört örneğinde, tümör kitlesi alınmadan ve alındıktan sonrası mirNA'lar ölçümü yapılarak tümörün miRNA üzerine değişimini görmek için ek çalışma yapılmıştır. Böylece toplam 142 örnek çalışılmıştır. Meme, akciğer, kolon, prostat, mesane, mide, pankreas ve karaciğer kanseri olmak üzere sekiz kanser türünde çalışma yapıldı. Bu kanser türlerindeki en önemli 32 miRNA seçilerek, sekiz kanser türünü 142 hasta örneğinde ve 229 sağlıklı kontrol örneği ile karşılaştırarak toplamda 23 bin 750 test örneği çalışarak gerçekleştirdik."

Prof. Dr. Canatan, DNA'nın dört şifresini oluşturan bazlardan esinlenerek kurdukları Antalya Genetik Tanı Merkezi (AGTC) olarak, kanserin erken tanısı konusunda 2016 yılında Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlı KOSGEB desteği ile 2.5 yıldan beri yürüttükleri 'kanser erken tanısında mikro RNA'lar adlı projenin birinci aşamasını başarı ile tamamladıklarını belirterek, "Ülkemizde bu alanda yapılan ilk yerli ve milli projenin bilimsel sonuçları bilim dünyası açısından çok önemli. Bugüne kadar dünyada da bu kadar kapsamlı olarak yapılmamıştır ve miRNA'lar ile ilgili bir kit üretilmemiştir" dedi.

Erol AKKIR/ANTALYA, (DHA)