Kahveden gübre fikriyle verim kaybı önlenecek

Akdeniz Üniversitesi Yönetim ve Bilişim Sistemleri Bölümü'nde okuyan Efe Burak Köşker ile arkadaşı Ahmet Burak Sarı, bir süre önce aldıkları karavanla Konyaaltı Sahili'nde kahve satışına başladı. İkili, en büyük atıkları kahve posalarını ne yapabilecekleri konusunda araştırma yaptı. Bir miktar kahve posasını karavanın bulunduğu arazideki alana serpen, bir süre sonra bu yerde bitki yetiştiğini gören ikili, bitkiyi incelenmek üzere laboratuvara gönderdi. Bitkinin veriminin yüksek olduğu sonucunun ortaya çıkmasıyla ikili kahve posasından gübre üretme fikrini araştırmaya başladı. Efe Burak Köşker, uzun süren araştırma ve Ar-Ge çalışmaları sürecinde yüzlerce çiftçiyle görüşerek, gübreden beklentilerini öğrendi.

925 KİLO BEKLERKEN 1035 KİLO MUZ ELDE EDİLDİ

Yapılan araştırmalar sonrasında gübreyle deneme üretimine başlandı. Gübrenin kullanıldığı ve 925 kilo ürün beklenen muz bahçesinden, 1035 kilo ürün elde edildi. Proje, Muratpaşa İnovasyon Günleri'nde 1'inci, ANSİAD Girişimcilik Günleri'nde ise 3'üncü oldu.

TROPİKAL MEYVELERDE VERİM ARTIŞI

Kişi başı kahve tüketimi ortalama 1 kilo olan Türkiye'de her gün çöpe giden tonlarca kahve atığını gübreye dönüştürerek kimyasal gübre kullanımını azaltmayı hedefleyen genç girişimciler, gübreyi ise katı, toz ve tablet formunda hazırlıyor. Tarımsal üretimde yapılan denemeler sonucunda özellikle tropikal meyvelerde verim artışı görülen gübrenin, 2023 yılında piyasaya çıkması planlanıyor.

VERİMİN DOĞAL YOLLARLA ALINMASI HEDEFLENİYOR

Projenin kahve satışı yaptıkları karavanda ortaya çıktığını söyleyen Efe Burak Köşker, “Karavan içerisindeki her şey geri dönüştürülebiliyordu. Kahve posasını nasıl değerlendirebileceğimizi düşündük. Araştırma ve literatür taraması yaparak verimin yüzde 80 olduğunu ve bir gübrede karşılayabilecek mikro minerallerin olduğunu keşfettik. Mahsuller üzerinde oluşan biyolojik deformasyonu ortadan kaldırarak verimin doğal yollarla alınmasını hedefleyen kahve posası bazlı bir gübre" dedi.

'YÜZDE 12.5'LUK TOPRAK VERİM KAYBI'

Gübreyle toprak altındaki verimi korurken bitkinin de hastalanmasını önlemeyi hedeflediklerini söyleyen Köşker, “Kimyasal gübreler ve zirai ilaçlar hem toprağımıza hem de soframıza koyduğumuz sebze ve meyvelere zarar vermekte. Türkiye yüzde 12.5'luk toprak verim kaybıyla karşı karşıya olunca biz de böyle bir proje düşündük. Değerler konusunda kafamızı kurcalayan çok fazla detay oldu. Beklediğimizden çok büyük mikro mineral aldık. Değerlerin yüksek olması bizi çok şaşırttı. Bu ürün değerlendirildiğinde Türkiye'nin yüzde 12.5'luk toprak verim kaybı en azından durdurabilir" diye konuştu.

KATI, TOZ VE TABLET FORMDA

Diğer gübrelere göre yerli ve milli olduğunu vurgulayan Köşker, “Standardizasyonu sağlandıktan sonra kahve posamızdan oluşan gübreyi katı, toz ve tablet formda üretmeyi hedefliyoruz. Genellikle AVM ve peyzaj alanlarında dekoratif taş olarak gözükebilecek bir tablet gübre, tropikal meyvelerde kullanılacak bir toz gübre, ilk ve ikinci baharda kullanılacak gübreyi granül halde üretmeyi hedefliyoruz" dedi.

'DEĞERLER AYNI'

Gübreyi 300-400 dönümlük arazide test etmenin zorluğundan kaynaklı minimalist bir gübre üretmeye çalıştıklarını belirten Köşker, "Türkiye'de 5.5 milyon tonluk gübre tüketimi var. Bunun bir bölümünü üretebiliyoruz. Fiyat artışları devreye girdiğinde çiftçiler bu gübreleri kullanmak istemiyor. Bizse geri dönüşüme kazandırabileceğimiz, değerleri en az kimyasal gübredeki kadar değerli olabilecek gübre üretmeye çalışıyoruz. Değerler şu an aynı durumda. Daha çok tropikal meyve üretiminde, sera üretiminde ve peyzaj alanındaki bitkilerde kullanmak istiyoruz" diye konuştu.

'3 BİNE YAKIN ÇİFTÇİYLE GÖRÜŞTÜM'

Gübrenin Ar-Ge çalışmasının henüz devam ettiğini söyleyen Köşker, “Türkiye'nin 81 ilini gezdim. Yaklaşık 148 köy kahvesinde 3 bine yakın çiftçiyle görüşüp istek ve beklentilerini aldım. Hali hazırda üretimimiz var ama bunların denenmesi için 'Kullandıkça Kazan Sistemi'ne geçtik. Ulaştırdığımız çiftçilerimizin deneyimine bırakıyoruz şu an. Şubat ayında yerel olarak başlayacağız. Ar-Ge çalışmaları devam ediyor. 2023 yılında piyasaya çıkmasını hedefliyoruz" dedi.

Semih ERSÖZLER/ANTALYA, (DHA)