İki yılda 300'den fazla fabrika yandı

2018 yılının ilk altı ayında yüzü aşkın fabrika yandı. Geçen yıla göre yangın sayılarında yüzde 50’den fazla artış var. Kriz derinleştikçe konkordato ve yangınlar artıyor.

Kimya Mühendisleri Odası’nın açıklamasına göre 2018’in ilk 6 ayında kimya sektöründe gerçekleşen endüstriyel yangın sayısı 119. Bir önceki yılın toplam yangın sayısı olan 182’ye ulaşılmış neredeyse. Konkordato ilan edenlerle birlikte düşünüldüğünde bu durumu üretime yönelik fiili bir sabotaj olarak yorumlayanların sayısı hayli fazla. 

Sigortacılar son 6 ayda ortaya çıkan fabrika yangınlarının “dönemsel” ve “gerçek dışı” olduğunu, “ekonomiye bağlı olarak çıktıklarını” söylüyor. Ellerindeki ürünleri satamadığı için iflas eden patronlar stoklarından yakarak kurtulmayı deniyor. Son aylardaki yangınların yüzde 80-90’ı bu sebepten çıkıyor.

EKONOMİK YANGIN

Türkiye’deki fabrika yangınlarındaki artışa dikkat çeken TMMOB Kimya Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi, geçen yılın verilerinin yer aldığı “Endüstriyel yangınlar ve patlamalar” başlıklı bir rapor yayımladı.

Rapora göre, 2017’de en az 5 ayrı tesiste birden çok yangın ve patlama oldu. Gaziantep’teki bir iplik fabrikası, 1984’ten beri 5’inci kez yandı. Yangın çokluğunda tekstil (48), plastik (36) ve gıda (30) fabrikaları ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye genelinde geçen yıl 182 fabrikada yangın çıktı ya da patlama yaşandı.

Yangınların yüzde 26’sı tekstil, yüzde 19’u plastik, yüzde 17’si gıda, yüzde 13’ü metal, yüzde 7’si boya ve yüzde 7’si ise petrokimya sektöründe gerçekleşti.

Yangın ve patlamalar sanayinin yoğun olduğu illerde yoğunlaştı. İstanbul 26 ve Kocaeli 19 yangın ve patlama olayı ile ilk sırayı aldı. İstanbul'da artık neredeyse her hafta bir fabrika yangını yaşanıyor. 

Uzmanlara göre bu yangınların yüzde 30'u gerçek dışı. Sigorta eksperi Mustafa Nazlıer fabrikaların ekonomik nedenlerden dolayı bilinçli yakıldığını iddia ediyor.

“Son 6 ayda çıkan yangınların birçok sebebi var. Bunların en belirgini ise dönemsel, yani gerçek dışı yangın olmaları. Bunlar ekonomiye bağlı olarak ortaya çıkan yangınlardır. Ekonomiye bağlı olarak belli dönemlerde sirayet ediyor. Ekonomi dalgalanmaya başladığında, piyasa istikrarını kaybettiğinde, firmalar ellerindeki ürünü satamıyor ve iflaslar olabiliyor. Bu durumda da bu tür yangınlara başvuruluyor.

Örneğin Çin’de tekstil ucuzladığı için buradaki tekstilci ürünü satamadığından sigortalatıp fabrikayı yakıyor. Meşhur pazar yangınları dediğimiz yangınların yüzde 80-90’ı bu sebepten çıkıyor. Bununla ilgili pazar oluşmuş durumda. Buna dâhil olan avukatlar, itfaiye çalışanları ve sigortacılar var.

Kazançlarını buradan sağlıyorlar ve süreci yönetiyorlar. Gerçek dışı yangınların önüne geçmek çok zor. Yangın yönetmeliği çıkarılıyor ve bu yangın yönetmenliğinden belediyeler sorumlu ama bir denetim yok. Ruhsat verdikleri işletmelerde, gerektiği gibi bir denetim yapılmadığı için de yangınlar çıkıyor.”

6 AYDA 119 FABRİKA YANDI

Kimya Mühendisleri Odası’nın açıklamasına göre, bu yılın ilk altı ayında kimya ile ilişkili sektörlerde en az 119 endüstriyel patlama ve yangın gerçekleşmiş. Mobilya, kâğıt ve ağaç sektöründe yaşanan yangınlar bu sayıya dâhil değil. 2017 yılında bu sayı 200 civarındaydı. Bu yangın ve patlamalar nedeni ile geçen yıl en az 20 işçi hayatını kaybetti, en az 308 işçi yaralandı. 2018’ yılı verileri bu yangınlarda yüzde 52 oranında artış olduğunu gösteriyor. Yani yangın ve patlamalar planlı işçi cinayetlerinin bir başka şekli. 

Artış o kadar belirgin ki Meclis’te de tartışıldı. CHP bir soru önergesi vererek yangınların neden önlenemediğini sordu ve zarar eden fabrikalarda çıkan yangınların incelenmesi gerektiğini hatırlattı. 

2018’İN ÖNEMLİ FABRİKA YANGINLARI...

1- 4 Temmuz 2018 İstanbul-Hadımköy Atatürk Organize Sanayi Sitesi’ndeki yaklaşık 250 çalışanın bulunduğu üç katlı tekstil fabrikasında yangın çıktı.

2- 3 Temmuz 2018 Ankara-Kahramankazan ilçesindeki Keresteciler Sitesi'nde bir geri dönüşüm fabrikasının deposunda henüz belirlenemeyen bir nedenle yangın başladı.

3- 25 Haziran 2018 Aksaray Organize Sanayi Bölgesindeki demir profil ve saç üretimi yapan bir fabrikada, henüz belirlenemeyen nedenle yangın çıktı.

4- 13 Haziran 2018 İstanbul-Ayazağa Cendere Yolu Çakırlar Sokaktaki fabrika yangınının yaklaşık 900 metrekare kapalı alanda gerçekleşti.

5-11 Haziran 2018 İstanbul-Davutpaşa'daki 5 katlı kumaş ve iplik fabrikasının üst katlarında sabah saatlerinde yangın çıktı. İplik ve kumaş balyalarının yanarak alt katlara düşmesi sonucu yangın kısa sürede tüm binayı sardı. 

6- 26 Mayıs 2018 Bursa-Nilüfer Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) faaliyet gösteren fabrikada, metal sertleştirmek için ısıl işlemde kullanılan sıkıştırılmış yağın alev alması sonucu yangın çıktı.

7- 17 Mayıs 2018 İzmir-Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesinde bulunan bir kâğıt fabrikasında gaz sıkışması sonucu patlama meydana geldi.

8- 4 Mayıs 2018 Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi Teknoloji Bulvarı’nda kurulu Türk Genel Maksat Helikopter Projesi (TGMHP) kapsamında Sikorsky helikopterleri için bazı parçaların üretimlerinin yapıldığı Alp Havacılık fabrika üretim tesislerinde yangın çıktı.

9- 1 Mayıs 2018 İstanbul-Pendik Ramazanoğlu Mahallesi Kaynarca Sokak'ta plastik üreten bir fabrikada yangın çıktı.

10- 15 Nisan 2018 Sakarya’nın Hendek ilçesindeki 2. Organize Sanayi Bölgesi'nde bulunan bir mobilya fabrikasının depo bölümünde yangın çıktı. 

11- 11 Nisan 2018 Uşak Organize Sanayi Bölgesi'nde bir keçe fabrikasında çıkan yangında maddi hasar oluştu.

12- 8 Nisan 2018 Kocaeli Başiskele ilçesinde tadilat nedeniyle üretim yapılmayan bir seramik fabrikasında çıkan yangın maddi hasara neden oldu.

13- 5 Nisan 2018 Sakarya'nın Hendek ilçesindeki PVC, kauçuk ve konveyör kayış fabrikasında çıkan yangında hasar meydana geldi.

14- 3 Nisan 2018 Çorum-Osmancık karayolundaki Çatak yol ayrımındaki yumurta viyolü üreten fabrikanın geri dönüşüm bölümünde yangın çıktı.

15- 1 Nisan 2018 Bursa-Karacabey Arız Mahallesi'nde faaliyet gösteren palet fabrikasında yangın çıktı. 

16- 28 Mart 2018 Kocaeli-Dilovası ilçesinde 6 Şubat'ta çıkan yangında kullanılamaz hale gelen parfüm fabrikasındaki temizlik çalışmasında yeniden yangın çıktı.

17- 31 Mart 2018 İstanbul-Ataşehir Yeni Çamlıca Mahallesi Mithatpaşa Caddesi'nde inşaat malzemeleri üretilen fabrikada yangın çıktı.

18- 5 Mart 2018 Gaziantep 1. Organize Sanayi Bölgesi'nde (OSB) faaliyet gösteren plastik fabrikasında henüz belirlenemeyen nedenle yangın çıktı.

19- 25 Şubat 2018 Bursa-Osmangazi Demirtaş Organize Sanayi Bölgesi (DOSAB) Ali Osman Sönmez Caddesi'nde iplik-kumaş üreten bir fabrikanın makinelerinin bulunduğu kısımda henüz bilinmeyen bir nedenle yangın çıktı.

20- 19 Şubat 2018 Gaziantep-Şehitkamil ilçesindeki yağ fabrikasında çıkan yangın hasara neden oldu. 

21- 14 Şubat 2018 Uşak Organize Sanayi Bölgesi'nde iplik üreten tekstil fabrikasında yangın çıktı.

22- 6 Şubat 2018 Kocaeli-Dilovası Gebze Kimya İhtisas Organize Sanayi Bölgesi'nde (GEBKİM) faaliyet gösteren parfüm fabrikasının çatısında yangın çıktı. Alevler kısa sürede fabrikayı kapladı.

23- 2 Şubat 2018 İzmir'in Torbalı ilçesinde kâğıt ve ambalaj fabrikasında yangın çıktı.

24- 28 Ocak 2018 İstanbul-Pendik Sanayi Mahallesi Ensar Caddesi üzerinde demir çelik atölyesi ve boya cila atölyesi olarak kullanılan fabrika binasında yangın çıktı.

25- 24 Ocak 2018 Şanlıurfa Evren Sanayi Gıdacılar Sitesi'nde gıda paketleme fabrikasında yangın çıktı. 

26- 21 Ocak 2018 İstanbul- Sancaktepe'deki bir pres döküm fabrikasında yangın çıktı

27- 10 Ocak 2018 Ankara OSTİM Organize Sanayi Bölgesi'nde bir boya fabrikasında çıkan yangın hasara neden oldu.

28- 9 Ocak 2018 Denizli'nin Pamukkale ilçesinde bir yem fabrikasında yangın nedeniyle hasar meydana geldi.

29- 8 Ocak 2018 Kayseri Merkez Kocasinan ilçesi Eski Sanayi Bölgesi 7. Sokak'taki mobilya atölyesinde yangın çıktı.

30- 2 Ocak 2018 Kırşehir-Çiçekdağı İlçe merkezindeki Yeni Mahalle'de faaliyet gösteren tekstil fabrikasının deposunda yangın çıktı. 

sol.org.tr