‘Hava kirliliği akciğer kanserine neden oluyor'

Avrupa’da en önemli sorunlardan biri olarak gösterilen ‘hava kirliliği’ ülkemizde de pek çok ilde önemli bir sorun haline geldi. Kayseri’de de özellikle kış aylarının gelmesi ile birlikte havası özellikle trafiğin yoğun olduğu saatlerde ve ısınma amaçlu yakıt kullanımının fazla olduğu saatlerde, kent genelinde bulunan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na ait 6 hava kalitesi izleme istasyonundan 3’ünün havası ‘hassas’ olarak nitelendirilirken, diğer 3 istasyonun hava kalitesi ise, ‘orta’ kaliteli olarak raporlandı. Uzmanlarda hava kirliliğin başta solunum yolları olmak üzere çok sayıda sinir sistemi hastalıklarına da neden olduğunu söyleyerek, yetkilileri önlem alması konusunda uyardı.

Erciyes Üniversitesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı öğretim üyelesi ve Tıp Fakültesi Dekan Yardımcısı Prof. Dr. İskender Gün, ülke genelinde önemli bir sorun olarak karşımıza çıkan ‘hava kirliliği’ hakkında değerlendirmelerde bulundu. Hava kirliliğinin Kayseri ve ülke geneli için en önemli problemlerden biri olduğunu dikkat çeken Prof. Dr. Gün, “Hava kirliliği sanayileşmeye çalışan tüm ülkelerin önemli bir problemi. Ülkemizde de 81 ilin tamamında görülen bir sorun. Kayseri’de de kış aylarının gelmesi ile birlikte ısınma amaçlı kullanılan yakıtın artması nedeniyle ciddi bir problem haline gelmeye başlıyor” dedi.

‘AKCİĞER KANSERİ OLUŞUMDA PAY SAHİBİ’

Hava kirliliğine bir çok etkenin sebep olduğunu belirten halk sağlığı uzmanı Prof. Dr. İskender Gün, “Kirliliğe sebep olan çeşitli faktörler oluyor. Bunlar, kükürt dioksit, azot dioksit ve partiküler madde gibi etkenler. Bunların her birinin akciğerler üzerinde olumsuz etkileri var. Özellikle bir akciğer hastalığı varsa; astım- bronşit gibi, kronik bronşit gibi. Bunların içinde partikül madde dediğimiz özellikle kirliliğin fazla olduğu dönemde dışarıda dolaşan kişilerin rahatça gözlemleyebileceği kurum şeklinde yağan parçacıklar, akciğer kanseri oluşumda da pay sahibi oluyor. Bunun akciğer kanseri yaptığı da ispatlanmış durumda. Hem risk grubunda ki kişiler, hem çocuklar ile hamile kadınlar ve yaşlılar için hava kirliliği ciddi bir risk oluşturuyor” ifadelerini kullandı.

‘KİRLİLİĞİN OLDUĞU SAATLERDE DIŞARI ÇIKMAYIN’

Hava kirliliğinin belirli saatler arasında yoğunluk kazandığını da sözlerine ekleyen İskender Gün, “Kirliliğin fazla olduğu dönemde özellikle akşam saatlerinde havanın soğuduğu ve yakıt kullanımın arttığı saatlerde olabildiğince açık havaya çıkmamalarını tavsiye ediyoruz. İçinde bulunduğumuz pandemi döneminde Covid-19 nedeniyle kullanılan maskelerde bu alanda bir miktar işe yarıyor. Tamamen koruduğunu söylemek doğru olmaz ama bir miktar koruduğunu söyleyebiliriz. Bu yüzden vatandaşlarımıza kirliliğin yoğun olduğu dönemde açık alanlarda fazla vakit geçirmemelerini tavsiye ediyoruz” diye konuştu.

‘RÜZGARLI GÜNLERDE TEMİZ HAVA VAR’

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Kayseri’de 6 farklı hava kalitesi izleme istasyonu olduğunu da vurgulayan halk sağlığı uzmanı Gün, “Kayseri’de 6 tane hava kirliliği izleme istasyonu var. Vatandaşlar bakanlığın hava izleme istasyonlarını internetten takip edebilirler. Rüzgarın olduğu dönemlerde Kayseri’nin havası nispeten temiz gözüküyor. OSB’de bulunan istasyonda buradaki fabrikalardan dolayı hava kirliğinin olduğu görülüyor. Hürriyet ve trafik istasyonlarının hava kalitesi biraz düşük ama diğer istasyonlarda hava kalitesi normal gözüküyor. Bundan da rüzgarlı havanın etkisi oluyor” şeklinde konuştu.

‘KİRLİLİĞİN ÖNEMLİ BİR PROBLEM OLDUĞUNU AKILDA TUTMAK LAZIM’

Hava kirliliğinin önemli bir sorun olduğunun da altını çizen Prof. Dr. İskender Gün, “Kirliliğin en önemli etkeni kullanılan yakıt. Tabi aslında tek başına yakıtı ön plana çıkarmak doğru olmaz ama Kayseri gibi şehirlerde hava kirliliğinin en önemli nedeni kullanılan yakıt. Dolayısıyla olabildiğince havayı kirletmeyecek türden yakıtlar kullanılmalıdır. Isınmada doğalgaz buna örnek verilebilir. Ya da kalitesiz kömür kullanılması örnek verilebilir. Yine yakılmaması gereken araba lastiği gibi çeşitli plastik parçalarının yakılmasından kaçınılmalıdır. Son yıllarda Kayseri’de böyle bir durum olmuyor ama özellikle kömür kullanımın yoğun olduğu dönemlerde zaman zaman valilik bu konuda tedbir alırdı kalorifer yakım saatleri kısıtlanırdı. Son dönemlerde böyle bir tedbir almayı gerektirecek bir durum söz konusu değil ama yine de kirliliğin önemli bir problem olduğunu akılda tutmak lazım. Kirliliğin yoğun olduğu saatlerde risk grubunda ki kişilerin açık alanlardan kaçınmalarını tavsiye edebiliriz” değerlendirmesinde bulundu.

NÖROLOJİ UZMANI GÜLTEKİN: ‘BEYİN SAĞLIMIZ OLUMSUZ ETKİLENMEKTE’

Türkiye Alzheimer Derneği (TAD) Kayseri Şubesi Başkanı ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Dr. Murat Gültekin, ise, ‘hava kirliliğinin’ nörolojik olarak ortaya çıkardığı sorunlara dikkat çekti.  Hava kirliliğini önemli bir halk sağlığı sorunu olarak değerlendiren Doç. Dr. Murat Gültekin,  “Havadaki partikül maddeler örneğin, organik ve elementler karbon, metaller ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar, karbon monoksit, ozon, kurşun, nitrojen dioksit ve kükürt dioksit bulunmaktadır. Beyin sağlığımız hava kirliliğinden ciddi derecede olumsuz etkilenmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalarda hava kirliliği olan bölgelerde yaşayan insanlarda Parkinson ve Alzheimer hastalığı gibi nörodejeneratif hastalıkların yanı sıra beyin damar hastalıkları, yaklaşık her üç inme hastasından biri  ve multiple skleroz (MS) riskinde artış olduğu gösterilmiştir. Kirli havadaki göz ile görünmeyen  2.5 mikrondan küçük zararlı partiküllerin direkt etkisinden oksidasyon ve reaktif inflamasyon dolayı sinir sistemimizi oluşturan nöronlar hasar görebilmektedir” ifadelerine yer verdi.

Samed Aydın SUN/KAYSERİ,(DHA)