Diyarbakır'ın 5 bin yıllık surlarının sırrı araştırılıyor

Uzunluğu 5 bin 200 metre, yüksekliği 8 ila 22 metre arasında olan ve kalınlığı 5 metreye kadar varan surların diplerinin birkaç noktasına araştırma için sondaj çukuru açacaklarını ifade eden Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Amida Höyük Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, bu çalışmayla sur temellerinin ne kadar yükseklikte veya ne kadar derinlikte olduğunu, temelde kullanılan malzemeyle beden duvarlarında kullanılan malzemenin benzer ya da farklı mı olduğunu, ne tür bir harç kullanıldığını tespit etmeyi amaçladıklarını ifade etti.

UNESCO tarafından 2015 yılında Dünya Kültür Miras Listesi'ne alınan Çin Seddi'nden sonra en uzun sur olma özelliğini taşıyan Diyarbakır surlarının sırrı araştırılıyor. Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi ve Amida Höyük Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız öncülüğünde, Diyarbakır surlarının 'dirilişi mottosu' kapsamında tarihi İçkale'de kazı çalışmaları kapsamında surların temellerine dayalı araştırma sondaj çukurları açılacak. Kazı Başkanı Prof. Dr. İrfan Yıldız, bu çalışmayla sur temelinin ne kadar derinlikte olduğu, temelde kullanılan malzeme ile surlarda kullanılan malzemelerin farklılık gösterip göstermediğini, kullanılan bağlayıcı harcın ne olduğunu ve hangi yöntemin kullanıldığı tespit etmeyi amaçladıklarını söyledi. Şimdiye kadar yaklaşık 110 metre uzunluğunda, yer yer 3 metre, bazı yerlerde 8 metre genişliğinde surların dibindeki toprak dolgu alındığını aktaran Prof. Dr. Yıldız, "Yaklaşık 2,5 metre dolgu vardı, hemen hemen hepsi alındı. Çok az bir kısmı kaldı dolgu toprağın. Kazı çalışmaları bittikten ve surların dibi tam olarak açıldıktan sonra bu defa surların temel kısmına yönelik araştırma çalışmalarımız olacak. Bizim, araştırma çukuru ya da sondaj çalışması dediğimiz çalışmalar yapacağız. Yaklaşık 4 metre ölçülerinde bir alan belirliyoruz, bu alanda artık sur temellerinin derinliğine göre bir kazı çalışması yapılacak. Temeller 2 metredeyse 2 metrede durulacak, 3 metredeyse 3 metreye kadar inilecek. Yapılan çalışmada, sur temellerinin ne kadar yükseklikte olduğu veya tam tersiyle ne kadar derinlikte olduğu, temelde kullanılan malzemeyle beden duvarlarında kullanılan malzemenin benzer mi ya da farklı mı olduğu, yine temelde kullanılan malzemede bağlayıcı olarak ne tür bir harç kullanıldığını tespit etmeyi amaçlıyoruz" dedi.

'SURLARLA İLGİLİ BÜTÜN DETAYLARI ORTAYA ÇIKARTMAK İSTİYORUZ'

Surlarla ilgili bütün detayları ortaya çıkartmayı hedeflediklerin aktaran Prof. Dr. Yıldız, sondaj çalışmaları sonucunda çıkacak veriler belgelendirildikten sonra sondaj çukurlarını kapatacaklarını belirterek, "Biz surlarla ilgili bütün detayları ortaya çıkartmak istiyoruz. Bu kapsamda yapılacak sondaj çalışmaları sonucunda çıkacak veriler belgelenecek ve bu araştırma çukurları ya da sondaj çukurları, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izniyle kapatılacak. Veriler ortaya çıktığı zaman şunu anlamış olacağız, birincisi, temelden en tepeye surların yüksekliği ne kadardır. İkincisi ve en önemlisi, surların temelinde nasıl bir taş malzeme kullanıldığı, bir diğeri, nasıl bağlayıcı bir malzeme kullanıldığı ve temeller toprak seviyesinden ne kadar derinliktedir, bunların hepsi açığa çıkmış olacak" diye konuştu.

Mehmet Mucahit CEYLAN- Nurettin FİDANCAN/DİYARBAKIR, (DHA)