Birçok dükkan vitrin ve tabelalarıyla tarihin üzerini örtüyor

Ancak bu durum çarşıdaki dükkanlardan sadece birine özel değil. Kapalıçarşı’nın hemen hemen her sokağında benzer dış giydirmeler yapan, kocaman tabelalar asan, sokağa taşan tezgahları olan dükkanları görmek mümkün.

İSTENİLDİĞİ GİBİ DÜKKANLAR VİTRİNİ, GİYDİRMESİ YAPILAMIYOR

Kültür Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’na göre, çarşıda bulunan dükkanlar vitrin ve tabela kullanabiliyorlar. Ancak bunun bir kısıtlaması bulunuyor. Dükkanların sokağa taşmaması, tarihe zarar vermemesi gerekiyor. Dükkanlara yapılacak tadilatlar için de ayrıca Kapalıçarşı Yönetiminden de izin alınması gerekiyor. İzin alınırken ise yapılacak olan tadilatta dükkanların vitrin, dış cephe gibi konularda, “tarihi yapıya zarar verilmeyeceğinin, herhangi bir taşma olmayacağının taahhüdü verilmesi, tadilatın hangi tarihler arasında yapılacağı ve belediyenin izin verdiği vitrin örneklerinin kullanılması” gerektiği belirtiliyor. Ayrıca, dükkanın eski ve yeni olacak halinin de fotoğrafları isteniyor.

Bunlara uyulmadığı takdirde de Kapalıçarşı Yönetimi dükkanlar hakkında suç duyurusunda bulunma ve 100 lira üzerinde idari para cezası kesme hakkına sahip.

“KAPALIÇARŞI’NIN GÖRÜNTÜSÜNÜ CİDDİ ANLAMDA BOZUYOR”

Sanat tarihçisi Hayri Fehmi Yılmaz, Kapalıçarşı’daki dükkanların görüntü kirliliği konusunda Demirören Haber Ajansı’na (DHA) yaptığı değerlendirmede şunları söyledi:

"Hiç şüphesiz sevimli değil. Maalesef bu görüntü parlak değil. Çarşı bir kere 15. yüzyıldan itibaren kurulan ve 20. yüzyıldan itibaren defalarca yenilenen ve genişleyen bir müessese. Her halde Akdeniz dünyasının en büyük çarşılarından birinden bahsediyoruz. Yan yana ve hepsi birbirinden farklı ürünler satan dükkanlardan oluşuyor. Bu tür çok birimli kültür varlıklarını korumak da çok zor. Kullanıcıların her biri farklı. Hem farklı bir şey satıyorlar hem de farklı mal sahibi veyahut kiracı var. Bu insanlarda daha iyi satış yapabilmek için kendilerine en modern vitrini hazırlamaya çalışıyorlar.  Ne yazık ki bugün çok canlı şeyler yapılıyor. Çok fazla dükkanlar öne çıkmaya çalışıyor. Diğerlerinden farklılaşmaya çalışıyor. Bu da Kapalıçarşı’nın görüntüsünü ciddi anlamda bozuyor. Aslında bir kemer göz olduğunu düşünün ve onun içerisinde bir dikdörtgen dükkan. Eskiden önünde bir küçük teşhir tezgahı oluyordu ve onun üzerinden malını pazarlıyordu. Dükkanın içine doğru da raflarda sattıkları mallar teşhir ediliyordu. Şimdi bugün biraz farklı tabii, her biri bir vitrin oluşturuyor. Vitrin malzemeleri de değişik oluyor kendine göre” dedi.

MISIR ÇARŞISI ÖRNEĞİ

Yılmaz, Kapalıçarşı’nın iç düzenlemesi ile ilgili bir ön çalışmaların yapıldığı ile ilgili de değerlendirmelerde bulunarak, “Bununla ilgili bir takım projeler hazırlandı. Zaten kültür varlıklarına  istediğiniz müdahaleyi yapamazsınız. Bir taraftan da herkesin bir örnek olduğu, herkesin bir olmaya zorlandığı bir sistem de hoş olmayabilir. Mümkün olduğu kadar her biri kendi içerisinde uygun, bağımsız, belli kurallara daha sıkı bağlı bir sistem oluşturmak gerekiyor. Bu sadece Kapalıçarşı’nın değil diğer çarşılarında sıkıntısı. Belki son yıllarda Mısır Çarşısı iyi bir örnek oldu, başarılı bir restorasyon oldu. Orada belli sınırlar içerisinde tutuldu dükkanlar. Böylelikle daha başarılı. Fakat mal sahibinin parçalı olduğu, mülkiyetin çok bölündüğü yerlerde maalesef bunu sağlayabilmek çok zor. Bir çok arastada, Türkiye’nin bir çok yerinde çok benzer sorunlarla karşılaşıyoruz” diye konuştu.

DÜZENLEME YAPILMALI

Fehmi Yılmaz, “Çarşının önce üstü ile uğraşıyorlardı. Sanırım şimdi de dükkanların her biri için de tek tek tartışmak ve bir şey getirmek gerekiyor. Belki Kapalıçarşı esnafının da kendi içerisinde bu tür şeyleri düzenlemesi gerekiyor. Hiç şüphesiz kötü niyetli değil bu mal sahipleri, bunların her biri kendi malını biraz daha öne çıkararak satmaya çalışan esnaf. Ama içinde bulundukları çarşının imajını, imgesini, görüntüsünü de bozmadan bir düzenlemeye gidebilirlerse hem onlar açısından faydalı olacak, hem kentimiz, hem de Kapalıçarşı’nın kendisi için” şeklinde konuştu. 

Gülseli KENARLI – Buğra BENLİOĞLU/ İSTANBUL, (DHA)