Ay, matkapla delinecek

Amerikalı bir girişimin robotik uzay aracı, Pazar sabahı ( 2 Mart) erken saatlerde Ay'ın yakın yüzündeki lav alanına yavaşça indi. Teksas'ın Cedar Park kentindeki Firefly Aerospace tarafından inşa edilen Blue Ghost iniş aracı, ABD Doğu saatiyle 03:34'te yere indi. Uzay aracı yaklaşık yarım saat içinde Ay'ın yüzeyinin ilk fotoğrafını gönderdi.

21. yüzyılda aya yumuşak bir iniş yapmaya çalışan ülkeler, şirketler ve kuruluşlar arasında yalnızca Çin ilk denemede tam başarıya ulaşmıştı. Hindistan, Rusya, İsrailli ve bir Japon şirketi de dahil olmak üzere diğerleri, hepsi düştü ve ay yüzeyinde yeni kraterler açtı.

Geçtiğimiz yıl, biri Japon uzay ajansı JAXA tarafından gönderilen ve diğeri Houston'daki Intuitive Machines tarafından gönderilen iki iniş aracı başarıyla iniş yaptı ve Dünya ile çalışmaya ve iletişim kurmaya devam etti. Ancak ikisi de devrildi ve uzay aracının Ay yüzeyinde neler başarabileceğini sınırladı.

Intuitive Machines, aya başarılı bir şekilde inen ilk özel şirketti. Firefly şimdi ikinci. Her ikisi de NASA'nın bilimsel ve teknolojik yükleri aya götürmenin maliyetini azaltmak için özel teşebbüsü harekete geçirme çabalarının bir parçası. NASA bu görev için Firefly'a 101,5 milyon dolar ödüyor.

Blue Ghost uzay aracı, 15 Ocak'ta Florida'daki NASA Kennedy Uzay Merkezi'nden fırlatıldı. Uzay aracı, inişten yaklaşık bir saat önce, 100 kilometre yükseklikteki yörüngesinden çıkıp yüzeye doğru aşağı doğru bir yola girdi. O anda, uzay aracı ayın arkasındaydı ve iletişimi kesilmişti. 

Uçuş operasyonları odasındaki hiç kimse, yaklaşık 20 dakika sonra ortaya çıkana kadar uzay aracının nasıl olduğunu bilmiyordu. Ay'ın uzak yüzünden çıktığında tüm sistemler beklendiği gibi çalışıyordu ve Blue Ghost olması gereken yerdeydi.

İnişten yaklaşık 11 dakika önce, saatte 3.800 mil hızla hareket eden iniş aracı, yavaşlamak için ana motorunu tekrar ateşledi. İnişin son birkaç dakikasında, dikey bir yönelime döndü, tehlikelerden kaçındı ve yavaş bir yürüyüş hızında iniş yaptı.

İniş alanı, eski bir asteroit çarpmasıyla oyulmuş 345 mil genişliğindeki bir kraterin içine dolan ve sertleşen lavdan oluşan düz bir ova olan Mare Crisium'da yer almaktadır.  Görevin 14 Dünya günü sürmesi planlanıyor.

İniş aracı, NASA için 10 cihaz taşıyor. Birçoğu, genellikle köşeli, yapışkan ve keskin olan ay tozuna odaklanıyor – Bunun makineler için bir bela ve gelecekteki astronotlar için potansiyel bir sağlık sorunu olduğu biliniyor.

 Yetkililer "Tozun çeşitli malzemelere nasıl yapıştığını inceleyeceğiz, Ayrıca toz birikimini azaltmak veya önlemek için elektromanyetizmanın kullanımını test edeceğiz‘ dediler.

İniş aracı ayrıca, ay toprağını yaklaşık 274 cm (dokuz feet) kadar delebilecek ve ayın içinden gelen ısı akışını ölçmek için tasarlanmış bir matkap taşıyor. Bir X-ışını teleskobu da, Dünya'nın manyetik alanı ile güneş rüzgarının yüklü parçacıkları arasındaki etkileşimlerin küresel bir görünümünü yakalamak için Dünya'ya bakacak.