Antalya için '15 Dakikalık Şehir' modeli önerisi

Şehir plancısı Dr. Ebru Manavoğlu, dünya genelinde nüfus artışı ve göç hareketliliğiyle birlikte kentlerde ulaşımın giderek büyüyen bir sorun haline geldiğini belirtti. Kent planlamasında alınan yapılaşma kararlarının aynı zamanda ulaşımı ve insanların yaşam kalitesini de doğrudan etkilediğini vurgulayan Manavoğlu, kentte yaya hareketliliğini ve toplu taşımayı geliştirecek sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin oluşturulması gerektiğini belirtti. Manavoğlu, "Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre fiziksel olarak aktif olmanın sağlık, sosyal ve ekonomik açıdan birçok faydası bulunmaktadır. Planlamada kentsel hareketliliği teşvik eden uygulamalar; obezite, yaşlılarda yalnızlık, stres gibi birçok sağlık sorununun tedavisine yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte, sosyal etkileşimin güçlendirilerek komşuluk ilişkilerinin geliştirilmesine, sağlıklı bir toplum oluşturularak yaşam süresinin uzamasına, daha yaşanabilir, güvenli ve erişilebilir bir kent olmaya katkı sağlamaktadır" diye konuştu. Bu kapsamda sürdürülebilir ulaşım sistemlerin önemini vurgulayan Manavoğlu, kent sakinlerinin temel ihtiyaçlarına yürüyerek ya da bisikletle 15 dakikada ulaşabildiği '15 Dakikalık Şehir' konseptinin yaya öncelikli hareketliliği teşvik eden bir strateji olduğunu aktardı.

ANTALYA'DA TRAFİK SORUNU BÜYÜYOR

Antalya'da bireysel araç kullanımının arttığını ve bunun ulaşımı zorlaştırdığını belirten Manavoğlu, "En son 2017 yılında yayınlanan, Antalya Ulaşım Planı Yönetici Özeti Raporu'na göre, Konyaaltı ve Döşemealtı ilçelerinde yaşayanların yüzde 80'i ulaşımını araçla sağlıyor. Merkez bölgesinde araçlı yolculuk oranı yüzde 72'ye ulaştı. Raporda, bu yolculuklar için hiçbir öneri geliştirilmediği takdirde yaya hareketliliğinin yüzde 26'dan yüzde 20'ye düşeceği, özel oto yolculuklarının ise yüzde 33'ten yüzde 43'e çıkarak, ulaşım düzeninde gün geçtikte özel otoyu teşvik eden bir uygulamaya dönüşme eğilimi olduğuna dikkat çekiliyor" dedi.

MOTORLU TAŞIT SAYISI 1 MİLYON 571 BİN 626'YA YÜKSELDİ

Kasım ayından itibaren bir ayda motorlu kara taşıtları sayısının 11 bin 171 arttığını ve bir senede bu rakamın 122 bin 270 olduğunu aktaran Manavoğlu, "TÜİK verilerine göre, Aralık 2024 itibarıyla kentteki motorlu taşıt sayısı 1 milyon 571 bin 626'ya yükseldi. Son bir yılda taşıt sayısında yaklaşık yüzde 8'lik bir artış yaşandı" diye konuştu. Bu verilerin, kentte otomobil bağımlılığının arttığını gösterdiğini ifade eden Manavoğlu, "Bir turizm kenti olan Antalya'nın trafik sıkışıklığını önleyecek sürdürülebilir ulaşım stratejilerine ihtiyaç var; veriler de bunu doğruluyor. Antalya ili günümüzde taşıt sayısı ile İstanbul, Ankara, İzmir'den sonra 4. sırada yer alıyor. Bu nedenle sürdürülebilir ulaşım politikalarına ihtiyacımız var" diye konuştu.

15 DAKİKALIK ŞEHİR MODELİ

'15 Dakikalık Şehir' konseptinin, bireylerin yürüyerek, bisikletle veya toplu taşımayla temel ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri bir model olduğunu belirten Manavoğlu, "Paris belediye başkanının seçim vaadi olarak gündeme gelen '15 Dakikalık Şehir' konsepti, kentsel planlamada arazi kullanımı kararlarında erişilebilirlik kriterlerinin önemine dikkati çeken ve yaya öncelikli hareketliliği teşvik eden bir diğer strateji olarak karşımıza çıkıyor. Bu model, kent sakinlerinin otomobile bağımlı olmadan sağlık, eğitim, alışveriş ve sosyal aktivitelere ulaşmasını hedefliyor. Ulaşım sürelerini kısaltarak daha verimli bir kent yaşamı sunuyor" dedi.

'TOPLU TAŞIMAYI TEŞVİK ETMELİYİZ'

Sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin sağlıklı kentleri, sağlıklı kentlerin ise yaşam kalitesi yüksek toplumları oluşturduğunu söyleyen şehir plancısı Dr. Ebru Manavoğlu, "Antalya gibi hızlı büyüyen bir kentte, ulaşım sistemimizin güvenli, erişilebilir ve sürdürülebilir hale getirilmesi gerekiyor. Yaya hareketliliğini artırmalı, bisiklet yollarını yaygınlaştırmalı ve toplu taşımayı teşvik etmeliyiz" diye konuştu.

Bazı belediyelerin yürütmekte olduğu kesintisiz yaya ve bisiklet yolu oluşturulması çalışmalarından memnuniyet duyduğunu ifade eden Manavoğlu, bu çalışmaların kent geneline yayılması gerektiğini aktardı. Manavoğlu, "Daha bütüncül, güvenli ve sürdürülebilir bir ulaşım sisteminin kent planlama kararlarıyla birlikte oluşturulması gerekiyor. Kent sakinleri olarak, yöneticilerden kesintisiz ve güvenli yürüyüş ve bisiklet yolları talep etmeliyiz" dedi.

Bu konseptin Antalya'da uygulanabilirliği konusunda değerlendirmelerde bulunan Manavoğlu, "Kent sakinleri olarak bizler, 15 dakika yürüme mesafesinde temel hizmetlere ulaşabiliyor muyuz? Mahallemizde yürümek için yeşil bir yol var mı? Yaya olarak ne kadar güvenli bir ortamda hareket edebiliyoruz? Kent planlamasında bu soruların cevapları çok önemli" diye konuştu.

Kent planlamasında açık- yeşil alanların önemine de değinen Manavoğlu, yeşil koridorların hem kent estetiğine hem de yaya hareketliliğine katkı sağlayacağını vurguladı. Ulaşımın insanların hayatını zorlaştıran unsur olmaktan çıkması, bilimsel ve teknik yöntemlerle, çevreye duyarlı sürdürülebilir ulaşım politikaları oluşturulması gerektiğine işaret eden Manavoğlu, "Daha sağlıklı, yaşam kalitesi yüksek bir toplum oluşturmanın temeli, güvenli ve erişilebilir bir ulaşım sistemi kurmaktan geçiyor" dedi. 

Aysu DURSUN/ANTALYA, (DHA)