ABD'deki Türk bilim adamı; Esrarın ilaç olarak kullanılması tartışılsın

Brown Üniversitesi'nin eğitim hastanesi Rhode Island Hospital Madde Bağımlılığı Tedavi Bölümü Direktörü Doç. Dr. Tahir Tellioğlu, ABD'de sokaklarda rahatlıkla ulaşılabilen esrarın, psikiyatrik bozukluğu olan hastalar tarafından kullanıldığını söyledi. Esrarı hastaların birbirine tavsiye ettiğini, 'Ben kullanıyorum iyi geliyor. Sen de kullan' gibi aktarımlarla kullanımının yaygınlaştığını kaydeden Doç. Dr. Tellioğlu, esranının psikiyatrik bozukluklarda tıbbi kullanımının mümkün olup olamayacağının bilimsel ortamlarda tartışmaya açılması gerektiğini söyledi.

Türkiye'de bu konudaki ilk sunumu, Antalya'da toplanan ve Pazar günü sona eren 4'üncü Psikofarmakoloji Kongeresi'nde gerçekleştiren Doç. Dr. Tahir Tellioğlu, hintkeneviri bitkisinde doğal olarak bulunan esrarın etken maddesi Tetra Hydro Cannabinol'un (THC), psikiyatri haricinde diğer medikal hastalıklarda kullanıldığını belirtti. Bir sinir sistemi hastalığı olan Multipl Skleroz, kısaca MS hastalarında kasılmaların esrar kullanımıyla azaldığına ilişkin hastaların kişisel deneyimlerinden yola çıkarak, THC'nin MS hastalarında kullanılmasına yönelik yayınların ortaya çıktığını belirten Doç. Dr. Tellioğlu, aşırı kilo kaybı görülen AIDS hastalarında ise THC'nin iştah artışı sağladığını söyledi.

Kanser hastalıkları tedavisinde kullanılan antikanser ilaçlarının bulantı ve kusmaya neden olduğunu belirten Doç. Dr. Tellioğlu, "Bu nedenle almaları gereken ilaçları bile alamıyorlar. Bu hastalarda da THC maddesi bulanan ilaçlar kullanılabiliyor. Bulantıyı kesiyor ve hasta diğer ilaçlarını almaya devam ediyor" diye konuştu. Doç. Dr. Tellioğlu, THC maddesinin aynı zamanda glokom hastalarında göz tansiyonunu düşürmesini sağladığını kaydetti.

Doç. Dr. Tahir Tellioğlu, psikiyatride ise esrarın doktordan bağımsız olarak hastalar tarafından kullanıldığını söyledi. Özellikle ABD'de hemen hemen her hastasının geçmişinde esrar kullanmışlık bulunduğunu belirten Doç. Dr. Tellioğlu, şöyle konuştu:

"Bu hastalar bunu niye kullanıyor? Literatürde tek tük, hekimlerin hasta deneyimlerinden hareketle yazdıkları birkaç çalışma var. Fakat bilimsel bir çalışma ne yazık ki yok. Bu iş biraz tehlikeli. Tehlikeli çünkü kapıyı açtığınız zaman herşey girer. Esrar bağımlılık yapıcı ve yıkıcı bir madde. O yüzden çok dikkatli olmalıyız. Esrarın yasallaşmasını savunmuyoruz. Klinik durumlarda kullanılabileceğini belirten örnekler var. Açık fikirle tartışmaya ihtiyacımız var. Yoksa 'herkes bahçesine bitkiyi eksin, kesip kesip kullansın' tartışması değil."

Hasta bildirimleri ve doktor deneyimlerine dayanarak anksiyete bozukluklarında esranın yatıştırıcı ve sakinleştirici etkisi olduğunu, depresyon hastalıklarına iyi geldiği ve hastaların esrar sayesinde günlük hayatlarına devam edebildiğini, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunda ise hastaların odaklanma sorununu esrarla aştığını belirttiğini kaydeden Doç. Dr. Tellioğlu, "Esrar kullanımda bunun kökenine inip nasıl etki gösterdiğini tıbba taşıyabiliriz. Altını tekrar tekrar çizmek istiyorum bunun esrarının yasallaşmasıyla ilgisi yok" dedi.

Esranın etken maddesi THC'nin beyinde nasıl bir etkiye sahip olduğunun bilindiği belirten Doç. Dr. Tahir Tellioğlu, "Antidepresan ilaçlar beyinde serotonin denen kimyasal maddeyi artıyor. Antidepresan ilaçlarda sıkıntımız var. Üçte biri çalışırken diğer bölümü etki etmiyor. THC de bu aralığa etki ederek antideprasan etki yaratır mı yaratmaz mı? Tartışmanın kilit noktası bu soru ama, bu konuda çalışma yok" diye konuştu.

THC'nin antidepresan etki yaratıp yaratmayacağı noktasında henüz sonuçlanmamış hayvan deneyleri olduğunu ve Amerika'da savaştan dönen gaziler üzerinde 2006 yılında başlayan ve THC'nin etkinliği ölçmeye yönelik bir insan deneyi olduğunu belirten Doç. Dr. Tahir Tellioğlu, "Ama bu deney geçen yıl Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından yasaklandı. FDA, deneysel hatalar bulmuş. Bunların düzeltilmesini ve ondan sonra çalışmaya başlamasını önerdi" dedi.

Amerika'da, bir çoğu politik nedenlere bağlı olarak 16 eyaletin esrarı yasallaştırma yönünde kararlar aldığını belirten Doç. Dr. Tellioğlu, Birleşik Devletler'de doktor onaylı kartlarla esrar kullanımın serbest olduğunu kaydetti. Esrar kullanım ve satışının Federal yasalara göre suç olduğunu, ama bu kart sayesinde yakalanan kişi hakkında yasal işlem yapılmadığını kaydeden Doç. Dr. Tellioğlu, "Çok saçma ama böyle bir uygulama var. Hapisten kaçış kartı gibi bir şey. Daha çok psikiyatri dışı medikal hastalara veriliyor ama ne kadar alacak, kaç miligram kullanacak bunlar belli değil. Bilimsel ortamlarda tartışarak bu duruma yön vermemiz gerekir" diye konuştu.

Dr. Tahir Tellioğlu 1967'de Konya'da doğdu. Tıp eğitimini 1991'de İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde tamamladı. 1993 yılında Marmara Üniversitesi Farmakoloji Anabilim Dalı'na araştırma görevlisi olarak katıldı. 1997'de aldığı TÜBİTAK bursu ile Pittsburg Üniversitesi Sinir Bilimleri Bölümü'ne araştırma uzmanı olarak katıldı. 2001 yılında Vanderbilt Üniversitesi'nde başladığı psikiyatri uzmanlığı eğitimini 2005 yılında Yale Üniversitesi Psikiyatri Departmanı'nda tamamladı. Aynı yıl, MIRECC bursu ile Yale Üniversitesi Psikiyatri Departmanı'nda Madde Bağımlılığı üst ihtisasına kabul edildi. 2006 yılında Brown Üniversitesi Psikiyatri Bölümü'ne yardımcı doçent olarak katıldı. Doç. Dr. Tellioğlu halen Brown Üniversitesi'nin eğitim hastanesi olan Rhode Island Hospital'da Madde Bağımlılığı Tedavi Bölümü'nün direktörü olarak çalışmaktadır.

Emre BAYLAN / ANTALYA, (DHA)