AB motorsuz kaldı

Şöyle başlayalım. Almanya’da Şansölye Olaf Scholz, pazartesi günü Alman Meclisi‘nde yapılan güven oylamasını kaybetti; Böylece 2021'den bu yana liderliğini yaptığı koalisyon hükümetinin fiili olarak son bulmasına ve gelecek yılın başlarında erken genel seçim yapılmasına zemin hazırladı. Bu, erken erken genel seçime ve yeni bir hükümete doğru atılan bir adım. Seçimin 23 Şubat'ta yapılması bekleniyor.
* * * *
New York Times gazetesi ‘Alman Hükümeti Avrupa İçin Tehlikeli Bir Zamanda Çöktü‘ diyor ve ‘Fransız hükümetinin düştüğü ayda yapılan güven oylaması, artan ekonomik ve güvenlik zorluklarının olduğu bir dönemde Avrupa'daki liderlik krizini derinleştiriyor. Ukrayna'daki savaş kritik bir noktaya ulaştı. Trump, ABD‘de göreve başlayacak. Ve şimdi, Avrupa'nın en büyük ekonomisi geçici bir hükümetin elinde‘ diye devam ediyor.
* * * *
İngiliz The Guardian ise durumu ‘AB motorsuz kaldı‘ diye özetliyor. Şansölye Scholz liderliğini yaptığı Sosyal Demokratlar, Yeşiller ve Liberaller’den oluşan üç partili koalisyon Kasım ayında çökmesiyle mecliste çoğunluğunu kaybetmişti. Şansölyenin güven oylaması çağrısında bulunmak gibi alışılmadık bir adım atmaktan başka seçeneği yoktu. Şu anki durum uzun süredir fikir birliğine dayalı dayanıklı koalisyonlarla bilinen Almanya‘da istikrarsız siyasetin başlangıcı mı acaba…
* * * *
Almanya'nın AB'de siyasi ve ekonomik olarak oynadığı merkezi rol göz önüne alındığında, Şubat ayında yapılması beklenen seçimin sonucu, Almanya‘nın sınırlarının çok ötesinde, hatta Fransa'nın derin siyasi ve bütçe krizi nedeniyle eskisinden daha fazla önem taşıyor. Siyasi analistler, ‘Almanya'nın zorlu bir kış seçim kampanyasına ve yeni bir hükümet iktidara gelene kadar sürebilecek bir siyasi durgunluğa sürüklenmesi için uygun bir zaman değil‘ diyorlar.
* * * *
Alman Şansölye‘nin yemin ettiği günden tam üç yıl sekiz gün sonra yapılan güven oylaması olağanüstü bir andı. 75 yıllık Federal Almanya tarihinde altıncı kez güvenoylaması yapıldı. Güven sorusu ilk kez 1972'de Şansölye Willy Brandt tarafından sorulmuştu. Bunu Helmut Schmidt (1982), Helmut Kohl (1982) ve Gerhard Schröder (2001 ve 2005) takip etmişti. Şansölye Scholz, seçimden sonra yeni hükümet yemin edene kadar görevde kalacak.
* * * *
Almanya'nın bölünmüş siyasi manzarasında ve anketlere bakılırsa erken seçimde hiçbir partinin tek başına çoğunluğu elde etmesi pek mümkün görünmüyor. Bu da başarısız olan koalisyondan daha işlevsel ve kalıcı bir koalisyon kurmak için yapılacak müzakerelerin zorlu geçmesine yol açabilir. Bu süre zarfında siyasi çalkantının devam etmesi de tahmin ediliyor. Yeni bir koalisyonun kurulması muhtemelen Nisan veya Mayıs'a kadar gerçekleşmeyecek.
* * * *
Şu anki anketlerde büyük ve beklenmedik bir değişiklik olmazsa anamuhalefet partisi muhafazakarların lideri Friedrich Merz'in Almanya'nın yeni şansölyesi olma olasılığı oldukça yüksek. Anketlerde muhafazakar Hristiyan Birliği yüzde 32 ile önde gidiyor. Aşırı sağcı populist parti yüzde 18 ile ikinci sırada, Sosyal Demokratlar yüzde 16 ile üçüncü sırada ve Yeşiller yüzde 14 ile dördüncü sırada.
* * * *
Ancak asıl soru istikrarlı bir hükümetin kurulması etrafında. Muhafazakarların meclisteki 630 sandalyenin salt çoğunluğunu kazanması pek olası değil. Bu, diğer partilerden biriyle (veya daha fazlasıyla) bir koalisyon kurmaları gerektiği anlamına geliyor. Soru şu: Kim/Kimler? Anketlere göre, yedi parti seçime sandalye kazanma konusunda gerçekçi bir şansla girecek ve özellikle de aşırı sağcı populist partinin güçlü bir performans gösterebileceği gözüküyor.
* * * *
Ancak muhtemel oy oranına bakıldığında, birçok siyasi gözlemci, Almanya'yı son 20 yılın 12'sinde yöneten muhafazakar hristiyan birlik partisi ile sosyal demokrat Parti arasındaki merkez büyük koalisyonunun geri döneceğini öngörüyor. Ya da seçimi kazanacağı düşünülen muhafazakar lider koalisyon için Yeşiller'e doğru bakabilir, ancak Yeşiller’in daha sola eğilimli yapıları göz önüne alındığında, yine ilkeler ve politikalar arasında bir çatışmayla sonuçlanabilir. Şimdilik durum bu.