7 büyüklüğündeki depremde yıkılmayan tek cami

Burdur merkez Değirmenler Mahallesi'nde bulunan ve Sadenzade Hacı İsmail Ağa tarafından 1862 yılında kare plan üzerine taş temel ve kerpiçten yaptırılan Saden Camii'nin içinde 4 ahşap direk yer alıyor. Minaresi tek şerefeli, pabucu taş; gövde, şerefe ve alemi ise ahşap olan caminin bitişiğinde, kuzeydoğu köşesinde kitabesine hicri 1304 tarihi düşülmüş hücre şeklinde kare formlu ve kubbeli kütüphane bulunuyor. Burdur'da 1914 yılında meydana gelen 7 büyüklüğündeki depremde kent merkezindeki 21 camiden 20'si yıkılırken, Saden Camisi ayakta kaldı.

'1914 YILINDAKİ DEPREMDE YIKILMAYAN TEK CAMİ'

'Burdur'un Tarih ve Kültür Varlıkları' isimli bir çalışması olan önceki dönem Burdur Belediye Başkanı Sebahattin Akkaya, Saden Camisi'nin Selçuklu dönemi eserlerini andırdığını söyledi. Akkaya, "Saden Camisi, 1862 yılında Burdur eşrafından Sadenzade Hacı İsmail Ağa tarafından yaptırılmış bir cami ve 1914 yılındaki depremde yıkılmayan tek cami. Temelleri taş, duvarları kerpiçten yapılmış. Üzeri toprak dam iken 1914 depreminde çatı yapılıyor. Direklere baktığımız zaman ve çatısına bakıldığında Selçuklu dönemi camilerinin tavanlarına benziyor. Direkler yatay şekilde yapılmış, 'mertek' diye tabir edilen bu ağaçlar Selçuklu tarzı. Beyşehir'deki Eşrefoğlu Camisi ve Afyon Ulu Cami direkler üzerindedir tamamen. Bu cami onların küçük bir benzeridir" dedi.

'KİTAPLARIN NEREYE GİTTİĞİ MEÇHUL'

Yaklaşık 10 yıl önce caminin Vakıflar Genel Müdürlüğü'nce restorasyonunun yapıldığını anlatan Sebahattin Akkaya, Salnamelerde 3 bin 500 yazma eser bulunduğu yazılı olan caminin bitişiğinde yine Sadenzade Hacı İsmail Ağa'nın yaptırdığı kütüphane bulunduğunu kaydetti. Akkaya, "Bu kütüphane 1914 depremine kadar faaliyetteyken depremden sonra kapanmış ve içindeki kitapların da maalesef nereye gittiği meçhul, belli değil. Diğer büyük şehirlerde olduğu gibi Burdur çapındaki şehirlerde de cami, medrese, kütüphane, hazire bir bütün halindedir. Bu cami de aynı şekildeydi, haziresi de vardı. Caminin imamlarından, müezzinlerinden, hatiplerinden ölenlerin gömüldüğü hazire de var ama sonradan bu hazire kalkmış. Burdur'daki camilerde bunları görüyoruz. Hemen her camide bir hazire varken şimdi o hazireler kalkmış, caminin bahçesi haline getirilmiş maalesef" diye konuştu.

DEPREMDE 17 BİN EV TAMAMEN YIKILMIŞTI

İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı verilerine göre, 3 Ekim 1914 tarihinde meydana gelen 7.0 büyüklüğündeki Burdur depreminde 4 binden fazla kişi yaşamını yitirdi. Depremden hemen sonra yangın çıktı ve büyük hasara neden oldu. Deprem nedeniyle Burdur ve çevresindeki il, ilçe ve köylerde 17 bin ev tamamen yıkılırken, tarihi eserlerin çoğu zarar gördü. 

Mesut MADAN/ BURDUR, (DHA)