130 yıllık tren istasyonu, geleceğini bekliyor

Afyonkarahisar'ın ilk tren istasyonu olarak 1890 yılında inşa edilen ve 5 yıl sonra hizmete giren 'Afyon Şehir Tren Garı', uzun yıllar yolcu taşımacılığında kullanıldı. Halk arasında 'İzmir istasyonu' olarak bilinen gar, çok sayıda kişiye hizmet verdi. Pek çok kişinin sevdiklerini uğurlayıp, kavuştuğu istasyon, 1999 yılına kadar yolcu taşımacılığında aktif olarak hizmet verdi. Afyon Şehir Tren Garı, aynı hat üzerinde bulunan ve daha büyük olan Ali Çetinkaya İstasyonu'nun daha fazla kullanılması nedeniyle eski cazibesini kaybetti. Bir süre vagonların istiflendiği nokta olan istasyon, 2012- 2017 döneminde ise özellikle mermer taşımacılığı alanında yük istasyonu olarak hizmet verdi. Çeşitli sinema filmi ve dizilerde mekan olarak da kullanılan istasyon, 2017'den sonra ise atıl vaziyete düştü. Pek çok kişinin anılarında yeri bulunan istasyon son dönemde ise çeşitli projelerle gündeme geldi, ancak bunlar henüz hayata geçirilemedi.

AFYONKARAHİSAR'IN İLK TREN İSTASYONUYDU

Tarihiyle ve üstlendiği görevle şehrin en değerli tarihi mekanlarından biri olan Afyon Şehir Tren Garı ile ilgili bilgiler veren yerel tarihçi araştırmacı ve yazar Hasan Özpınar, bu tür tarihi mekanların korunması ve yaşatılmasının da verdiği hizmet kadar değerli olduğunu söyledi. Dönemin en önemli ulaşım aracı olan demiryolu taşımacılığının Afyonkarahisar'daki ilk istasyonu olan Afyon Şehir Tren Garı'nın uzun yıllar şehir halkına hizmet etmesine rağmen günümüzde kaderine terk edilmiş durumda olduğunu aktaran Hasan Özpınar, "Ulaşım hizmetlerinin en önemli ağlarından birisi olan demiryolu taşımacılığı hizmetlerinin hızla gelişmeye başladığı 18. yüzyılda İç Anadolu ile Ege bölgelerini birbirine bağlamak amacıyla başlatılan çalışmalar neticesinde 1863'te Smyrna Cassaba Railway (SCR) adlı şirket imtiyaz alarak İzmir-Uşak-Afyon demiryolu ağının yapım işine başlamış. Çalışmaların 1890'da tamamlanmasının ardından 'Afyon Şehir' adı verilen tren istasyonu İzmir- Afyon hattının son istasyonu olarak hizmete açılmıştı" dedi.

'YENİ İSTASYONLA BİRLİKTE RAĞBET AZALDI'

Afyon Şehir Tren Garı'nın tarihi süreçte önemli hizmetler verdiğini aktaran Özpınar, "O yıllarda İstanbul ve İzmir tren yolu hatlarının birbiriyle buluşması İstanbul hattını işleten Alman firmasının istememesi nedeniyle engellenir. İstanbul ve İzmir demiryolu hatları 1911 yılından itibaren birleşir. 1930 yılına kadar yabancı işletmeci tarafından çalıştırılır. 1930'lu yıllarda Afyonkarahisar milletvekili, zamanın Nafi-a Vekili, Bayındırlık Bakanı ve aynı zamanda Münakalat (Ulaştırma Bakanı) görevlerini üstlenen Ali Çetinkaya döneminde bu demiryolu hattı tamamen devlet tarafından satın alınmıştır. Yine bu hatta bağlı olarak 1936 yılında Isparta'ya kadar uzanan Karakuyu demiryolu hattı yapılır. Zaman içerisinde bu hat demiryolu istasyonu özelliğini korurken, İstanbul hattı üzerinde inşa edilen Ali Çetinkaya Tren Garı ön plana çıkarak daha fazla kullanılmaya başlanır. İzmir hattının son garı olan Afyon Şehir Tren Garı da zaman içerisinde terk edilmişliğe bürünür. Uzun yıllar demiryolu çalışanlarının lojmanları olarak kullanılan lojman binaları aynı görevini sürdürmeye devam ediyor" diye konuştu.

BİRÇOK FİLM ÇEKİMİNE EVSAHİPLİĞİ YAPTI

Tarihi tren garının mimarisinin birçok yönetmen tarafından beğenilmesinin ardından farklı dönemlerde çekilen tarihi filmlere de ev sahipliği yaptığını aktaran Özpınar, arşivlerinde de yer alan bilgilere göre 1992 yılında dönemin çok önemli filmlerinden olan Mavi Sürgün'ün açılış sahnelerinin Afyon Şehir Tren Garı'nda çekildiğini kaydetti. 1992 yılında bu kez TRT tarafından dönemin en büyük bütçesiyle çekilen Kurtuluş isimli dizinin çekimlerinin bu istasyonda yapıldığını belirten Özpınar, 1997-1998 yılına gelindiğinde yine bir TRT yapımı olan Cumhuriyet isimli diziye ev sahipliği yapan tren garının son olarak ise 2014 yılında Kırımlı 'Korkunç Yıllar' isimli sinema filminin önemli sahnelerinin çekildiğini vurguladı.

'GÜNLÜK HAYATIN İÇİNDE KULLANILMALI VEYA MÜZE OLMALI'

1890 yılında hizmete açılan Afyon Şehir Tren Garı'nın 2017 yılından sonra atıl vaziyette kaldığını aktaran Özpınar, "Bu tür tarihi binalar şehre bir değer katıyor. Afyonkarahisar'ın tarihi yapısı içerisinde bu tür mimariye sahip binaların önemli yeri var. Günümüzde de aslında bu tür binaların günlük hayatın içerisinde kullanılması veya bir müze şeklinde kullanılması önemli olur kanaatindeyim" dedi.

Mustafa KILINÇ/AFYONKARAHİSAR, (DHA)