'Vampir' kelebeği yok edecek ilaç geliştirildi

Doğu Karadeniz Bölgesi'nde son yıllarda görülmeye başlanan ve hızla çoğalan 'vampir kelebek' olarak da bilinen 'Ricania Japonica' adlı kelebek türü böcek, tarım alanlarına zarar veriyor. Bitkinin özsuyunu emerek kurutan ve özellikle bölgenin temel geçim kaynağı çay ve fındıkta rekolte düşüşlerine neden olan böcek, özellikle yaz aylarında ortaya çıkıyor. Eylül ayı ortalarına doğru yumurtlama dönemine giren vampir kelebekle ilgili mücadele eylem planı hazırlandı.

MANTARDAN İLAÇ GELİŞTİRİLDİ

Trabzon Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Demir ve ekibi, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) ve KTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi desteğiyle, 'Ricania Japonica' türü böcekle mücadele için biyolojik ilaç geliştirdi. Ekip, bölgeden izole ettikleri yerel iki mantar türünü kullanarak ilaç geliştirdi. Yüzde yüze yakın zararlı türü yok eden, tarım ürünlerine zarar vermeyen ilacın seri üretimi planlanıyor. Ekip ayrıca daha önce 'Ricania Simulans' türü olarak bilinen böceğin 'Ricania Japonica' türü olduğunu da tespit etti.

'YERLİ VE MİLLİ İLAÇ ELDE ETTİK'

Tarım zararlılarıyla mücadele için yıllardır mikroorganizmaları kullanarak çalışmalar yürüttüklerini anlatan Prof. Dr. İsmail Demir, vampir kelebekle ilgili yürüttükleri çalışmalarda öldürücü etkisi yüksek 2 mantar türünü kullanarak prototip ilaç geliştirdiklerini açıkladı. Demir, "Biyolojik mücadele yapmak için elimizde prototip ölçekte 2 ürün üretildi. İlaç içeriğini bölgeden izole ettiğimiz mantarlardan oluşturduk. Yerli ve milli bir ilaç elde ettik. Ayrıca bu zararlıyla mücadelede dünyada da geliştirilmiş ilk prototip mantar ürünüdür. Çeşitli koruyucular ve yapıştırıcılarla karıştırarak formülasyon haline getirdik ve ürünümüzü gerek laboratuvar koşullarında gerekse alan koşullarında zararlı üzerinde denedik. Özellikle alanda yüz de yüze yakın öldürücü etkisi olduğunu gördük" dedi.

'KAHVERENGİ KOKARCA BÖCEĞİ İÇİN ÇALIŞMA YAPILACAK'

Prof. Dr. Demir ilacın bölgeye uyumlu olduğunu, diğer canlıların sağlığına olumsuz etkisi olmadığını belirterek, "İlaç tarım alanlarına kalıntı bırakmıyor. Doğu Karadeniz'de ortaya çıkan ve hızla yayılan 'Kahverengi kokarca' böceği için de çalışma yapacağız. Kültür koleksiyonumuzda yer alan 20 civarında öldürücü etkisi yüksek mantarı kokarca böceği üzerinde de test edip, öldürücü etkisi yüksek olanlardan prototip ürün geliştirmeyi planlıyoruz. Alandan ciddi manada uygulama yapabilecek ölçekte gerek kelebeğe karşı gerek kahverengi kokarca böceğine karşı ürün geliştirmeyi planlıyoruz. Önümüzdeki çalışmalarımızda ilk yapacağımız işlerden bir tanesi de bu olacaktır" diye konuştu.

RİCANİA JAPONİCA

Kafkaslarda yer alan Gürcistan üzerinden 2007 yılında Doğu Karadeniz'e gelen ‘vampir kelebek’ olarak da bilinen Ricania Japonica adlı canlı türü Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun’da yayılmaya başladı. Bölgede son birkaç yıldır çoğalan, 'Ricania simulans', suyunu emdiği sebze ve yabancı otlardan beslenerek kurumalarına neden oluyor. Son yıllarda yayılma alanın daha da geliştiren tür, Karadeniz sahili boyunca Samsun'a kadar ulaştı. Ayrıca Trakya bölgesinde Bulgaristan üzerinden İstanbul ve Sakarya'ya kadar yayılarak Marmara Bölgesi’nde de görülmeye başlandı. Mayıs ayında ergin öncesi dönemde tüylü bir yapıda olan canlı, Haziran ortasından itibaren ergin dönemine ulaşıyor. Bu dönemde beslenme aktivitelerini azaltıp, yumurtlama aktivitelerini artırıyor.

Selay SAYKAL/TRABZON, (DHA)