'Çin aşısı Brezilya'da 9 bin kişiye yapıldı'

Prof. Dr. Ünal, Faz 3 uygulamasının yapılacağı ülkelerde alt yapının uygun olması gerektiğine dikkat çekerek, "Türkiye bu alt yapıya sahip. 15 yıldır eğitim ve üniversite hastanelerimizde faz3 çalışmalarımız başlamıştır ve yapılmaktadır. 'Denek' deninde ‘acaba kötü bir şey mi, bizim insanımızı kullanıyorlar' gibi kavramlar geliyor. Bunlar gönüllü bazında ve kurallarına göre yapılmak kaydıyla yani aynı anda Almanya, Brezilya, İngiltere'de, ABD'de, Şili'de, Endonezya'da çalışılırken, çok benzer o ülkelerin kabul ettiği universal kurallar çerçevesinde ve gönüllü bazında yapılarak her türlü tedbir alınarak yapılan çalışmalardır. Orada yapılanlardan buradaki farklı olamaz. Çalışmaya destek olacak 25 merkez belirlendi. Tüm hazırlıklar tamamlandıktan sonra da Hacettepe ilk oldu ve kademe kademe 25 merkezde yayınlanacak. Ülke çapında Faz 3 çalışması gerçekleşecek. Bunu bitirince başka bir aşı gelecek. Biz de böylece insanlığa hizmet edeceğiz. Dünyayı kasıp kavuran bu hastalığa karşı düzgün bir aşı geliştirme çabasına destek olacağız hep beraber" dedi.

Prof. Dr. Ünal, Hacettepe Üniversitesi Aşı Enstitüsü'nde geliştirilen yerli aşı da olduğunu ifade ederek, "Hayvan çalışmaları aşaması başlamak üzere. İnşallah oradan da iyi sonuç alırız. Faz 1 ve Faz 2’yi kendi ülkemizde yaparız. Diğer ülkelerle de Faz 3’ü hızla geliştirme basamağına girebiliriz" diye konuştu.

'13 BİN GÖNÜLLÜYE UYGULAYACAĞIZ'

Hacettepe Üniversitesi Bilim Akademisi Üyesi Prof. Dr. Murat Akova da Faz 3’ün başarılı olması halinde ruhsat verilip toplumda yaygın olarak kullanımına başlanacağını kaydetti. Prof. Dr. Akova, "Kullanılan aşının inaktive bir virüs aşısı olduğunu yani öldürülmüş virüsün aşı olarak kullanıldığını söyleyebiliriz. Dünyada Faz 3 çalışmasında denenen 9 aşı var. Bunlardan 4 tanesi kullandığımıza benzer inaktive aşı. Türkiye'de 13 bin kişiyi hedefliyoruz bu çalışmaya almayı. Bu 13 bin kişinin ilk aşamada 1200 kişisi sağlık personeli olacak. 1200 kişilik grubu da ikiye böleceğiz. Bu da tamamıyla 'kör' ya da 'maskelenmiş' olarak yapılacak. Yani ne aşıyı uygulayan bizler ne de aşının uygulandığı gönüllüler bunu bölmeyecekler. Yani bu grubun yarısına aşı diğer yarısına da boş aşı vereceğiz. Gerçek anlamda bir molekülün etkili olup olmadığını göstermenin yolu bu. Hastalığa karşı koruma gösterirse bu aşının etkin olduğunu göstermiş olacağız. Diğer gönüllülere yaparken 2 kişiye aşı bir kişiye boş aşı uygulayacağız. Aşının etkinliğini biraz daha araştıracağız" dedi.

'YAN ETKİ ORTAYA ÇIKIP ÇIKMADIĞINA BAKACAĞIZ'

Bu arada aşı olan gönüllüleri izlemeye devam edeceklerini vurgulayan Akova, "Aşı veya boş aşı yapılan gönüllülerde belli sayıda hastalık ortaya çıkacak olursa ki biz bunu 20 ila 40 arasında düşünüyoruz. O zaman bizim ayrı bir denetleme kurulumuz var, onlar bu hastalık ortaya çıkan grupta kime gerçek aşı kime boş aşı yapılmış ona bakacaklar. Eğer aşı yapılan grupta hastalık daha azsa ya da görülmemişse aşının etkili olduğunu bir ara karar olarak oluşturacağız ve o zaman geri döneceğiz ve onlara da tekrar aşıyı yapacağız. Aşı yapıldıktan sonra bu kişiler 210 gün boyunca yani 7 ay süreyle kontrol edilecek. Hepsinin kanlarında antikor dediğimiz etkili anti madde var mı onlara bakacağız. İkinci bir immün sistem aktivitesinin ortaya çıkıp çıkmadığına bakacağız. En önemlisi de yan etki ortaya çıkıp çıkmıyor mu ona bakacağız" diye konuştu.

'GÜNLÜK BULGULARI KARTA İŞLEYECEKLER'

Akova, gönüllülerin hepsinde birer kart olacağını ifade ederek, "Onlar günlük olarak bulgularını işleyecekler karta. Herhangi bir durum hissettiklerinde bize gelecekler. Bunun dışında rutin olarak kontrollerini yapacağız. Bu tamamıyla  gönüllülük esasına dayanıyor. İmzalı onay alındıktan sonra yapılıyor aşı. Bu klinik bir çalışma. Sonucunda ne çıkacağını bilseydik herkese yapardık. Dolayısıyla o çalışmanın sonuçları bizi yönlendirecek. Eski çalışmalara baktığımız zaman o çalışmalarda elde edilen sonuçların bize umut verdiğini görüyoruz. Umarım ki o umudumuz bu çalışmanın sonucunda da doğrulanır ve etkili bir aşı elimizde olur" ifadelerini kullandı. 

'GÖNÜLLÜLER 18-60 YAŞ ARALIĞINDA OLMALI'

Prof. Dr. Murat Akova ve Prof. Dr. Serhat Ünal, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Prof. Dr. Akova, kimlerin denek olacağına ilişkin, "18-60 yaş arası olmanız lazım. Daha önceden hastalığı geçirmiş olmamanız lazım. Biz bunları aşı yapmadan önce test ediyoruz ve tekrarlıyoruz. Hamilelik olmaması lazım. Bu kriterlere uyan gönüllüleri alıyoruz. 60 yaş üzeri gönüllüleri almıyoruz. Gönüllüler aşı merkezlerine başvuracaklar. 25 aşı merkezi var, hepsi de web sitelerinden bu duyuruları yapacaktır" dedi.

'CİDDİ BİR YAN ETKİSİ YOK

Prof. Dr. Akova, aşının ciddi bir yan etkisi olmadığını ifade ederek, "Yan etkileri, normal bütün aşılarda saptanacak yan etkiler. Aşı Brezilya’da 9 bin kişiye yapılmış. Bu kişiler içinde ciddi sayılacak bir yan etki yok. İkinci dozdan sonra 28 ve 42’inci günde bizim ara değerlendirmelerimiz var. Hastalık var mı yok mu ona bakacağız. Antikor üretiyor mu üretmiyor mu ona bakacağız. Gönüllülerde hastalık ortaya çıkacak mı ona bakacağız. Bugün bir aşı oldunuz, 14 gün sonra bir daha olacaksınız. Daha sonra 24 ve 42’inci günlerde sizi yeniden değerlendireceğiz" diye konuştu. 

'KOD KIRMAYA GELİNDİĞİNDE İLERLEMEYE GEREK YOK'

Prof. Dr. Serhat Ünal, 13 bin kişiye aşı yapılmasının bir kural olmadığını bildirerek "Diyelim ki hasta olanları takip ediyoruz ve en ufak şikayetlerinde gelecekler onlara tanı koyacağız. Eğer belirlediğimiz 20 ila 40 arasındaki sayıda kod kırmaya gelmişsek o zaman ilerlemeye gerek olmayabilir. Kod kırıldığında gelip boş aşı verdiklerimizi aşılayıp ‘güvenli bulundu’ diye raporu teslim edeceğiz. Neden 13 bin peki? Haziran’da hesapladık 13 bini. O ülkedeki hastalık yayılma hızı ve aşının muhtemel koruyuculuk kapasitesine göre özel olarak hesaplanıyor bu rakamlar. Ben bu hastalığı atlatalı 6’ncı aydayım. Hala antikorum var. İmmün sistemim iyi adapte olmuş. Hücresel immünitem de gelişmiş" dedi.

'ZATÜRRE AŞISI COVİDE KARŞI KORUMAZ'

Prof.Dr Serhat Ünal, aile sağlığı merkezlerinde zatürre aşısı kuyruklarına dikkat çekerek, "Millet birbirini bıçaklıyor aşı olabilmek için. Zatürre aşısı covide karşı korumaz. Farklı bir mikrop o. Ama ikisi aynı anda oluyorsa 'ağırlığı artabilir' diye yaptıralım peki. Ama bu hastalığın ağır geçeceği kişilere yaptıralım. 10 senedir deniyor memlekette '65 yaş üstü ya da altta yatan kronik hastalığı olanlar yaptırsın'. Bunların dışında yaptırmaya gerek yok. Bugüne kadar yaptırmamışsanız kapılara yığılıp bekleyecek bir şey de yok. Bütün mevsim de olabilir. Yetmeyecek gibi bir sorun olduğunu da sanmıyorum. Bu aşıyı üreten dünya çapında 3 fabrika var. Biri Türkiye’de. Devletin stoklarında milyonlarca doz aşı var. Ama böyle binlerce kişi birden gidince stok sorunu oluyor" ifadelerini kullandı. 

'65 YAŞ ÜSTÜ OLAN HERKES GRİP AŞISI YAPTIRMALI'

Prof. Dr. Murat Akova, influenza aşısını 65 yaş üstü olan herkesin yaptırması gerektiğini bildirerek "İnfluenzaya karşı bir aşı var ve ilacı var. İnfluezna aşısı ve grip aşısı risk grubu açısından çok önemli. 65 yaş üstü herkesin yaptırması lazım. Onun dışında yaş grubuna bakılmaksızın kronik hastalıkları olanların olması lazım. Sağlık personellerinin de. 6 ayın üzerinde olan herkese yapılabilir influenza aşısı" dedi. 

Nursima ÖZONUR- İbrahim KÖRDEMİRCİ/ ANKARA,(DHA)