Türkiye Cumhuriyeti kuruluşunun 100. Yılını geride bıraktı. Cumhuriyet’e giden yol İstiklal Harbi, Bağımsızlık Savaşı, Kurtuluş Savaşı veya Milli Mücadele’dir. Milli Mücadele Türkiye’nin yakın tarihinin en önemli dönemidir. Milli Mücadele, Türk milletinin, büyük ve güçlü devletler karşısında her türlü yokluk, sıkıntı ve imkansızlık ile daha önce benzeri görülmemiş zaferinin adıdır.
* * * *
19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun'a çıkmasıyla Milli Mücadele başlamıştı… Atatürk Nutuk‘ta, ‘Ben, 1919 senesi Mayıs içinde Samsun’a çıktığım gün elimde, maddi hiçbir kuvvet yoktu. Yalnız büyük Türk Milleti’nin asaletinden doğan ve benim vicdanımı dolduran yüksek ve manevi bir kuvvet vardı. İşte ben bu milli kuvvete, bu Türk Milleti’ne güvenerek işe başladım’ diyor. Milli Mücadele, 11 Ekim 1922’de imzalanan Mudanya Mütarekesi ile sona ermiştir. Türk milleti üç yıl süren savaş sonunda bağımsızlığına kavuşur.
* * * *
Yahya Kemal Beyatlı’nın ‘Eğil Dağlar‘ adlı İstiklal Harbi Yazıları’ndan oluşan bir kitabı var. Milli Eğitim Bakanlığı’nın yayınladığı 1000 Temel Eser arasında… Yahya Kemal'in eserleri vefatından sonra İstanbul'da Yahya Kemal Enstitüsü tarafından kitap halinde yayınlanmış. Bu da ilk kez 1966’da yayınlanan bir eseri… Kitapta 10 bin satırdan fazla 88 yazı, iki de uzun şiir var. Kitabın adı bir türküden geliyor. 1897 savaşına gönüllü katılan bir askerin söylediği türkü. /Eğil dağlar eğil, üstünden aşam / Yeni talim çıkmış, varam, alışam /
* * * *
Eserin 123. sayfasında Mustafa Kemal Paşa adlı bölümde şair, yazar Yahya Kemal Beyatlı şöyle yazıyor; ‘Ankara’da çıkan Hakimiyet-i Milliye refikimizin bir muharriri, Büyük Millet Meclisi'nin sene-i devriyesi münasebetiyle, Mustafa Kemal Paşa ile görüşmüş, İstanbul'dan Anadolu'ya geçtiğinden beri birçok tahassüslerini sormuş, kaydetmiş. Bu sözler bizi düşündürdü.‘
* * * *
Mustafa Kemal Paşa diyor ki: "Ben evvela herhangi bir suretle Anadolu'ya geçmek ve orada milletin efkar ve hissiyatını bir defa daha yoklamak ve menabi-i memleketi takib etmek istiyordum. Samsun'a ayak bastıktan sonra derhal milleti ve memleketi yokladım. Gördüm ki memleketin ve milletin temayülatı istiklal müdafaasında tereddüd edenleri hacil mevki'de bırakabilecek bir mahiyet-i aliyededir. Filhakika iki seneden beri bütün dünyanın şahid olduğu vakaayi' ve hadisat, düşüncelerimde isabet ve milletin azın ü imanında hakiki salabet olduğunu isbat etti. Bundan dolayı cidden müftehirim‘
* * * *
Milli Mücadele Türkiye’nin yakın tarihinin en önemli dönemidir… Bu dönemi anlatan büyük romanlardan maalesef yoksunuz… Örneğin, Tolstoy’un ‘Savaş ve Barış’ı gibi… Tolstoy, dünya edebiyatının zirvesi sayılan eserinde Rusya’nın Fransa tarafından istilası döneminde yaşanmış olayları, Napolyon döneminin Rusya’da Çar toplumuna etkisini, bu etkinin doğurduğu sonuçları beş asil aileden örnekler vererek anlatır…
* * * *
Milli Mücadele dönemini anlatan ‘tek bir roman’ yazılmıştır… Bu Osmanlı döneminde de böyle maalesef… Yahya Kemal, Mohaç Meydan Muharebesi’nde savaşan bir yeniçerinin ruh dünyasını ortaya koyan, günlük hayatını anlatan bir romanın olmamasını büyük üzüntü ile birkaç yazısında dile getirir mesela… Milli Mücadeleyi anlatan tek roman Halide Edip’in ‘Ateşten Gömlek’ adlı romanıdır… Halide Edib, Milli Mücadele’yi cepheden yazmış… Mücadelenin canlı şahidi… Olayları bizzat yerinde görmüş, o ruh durumu içinde yazmış… Okumanızı tavsiye ederim… 19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı kutlu olsun. Atatürk'ün gençlere armağanı olan bu anlamlı günde, o‘nu rahmet, minnet ve özlemle anıyoruz. Ruhu şad olsun…