Giderek daha fazla yetişkin otizmli olup olmadığını merak ediyor

Amerika Birleşik Devletleri'nde 35 yaşında bir girişimci olan Natasha Nelson ilk kez tanışan insanların neden derin sohbetler yerine havadan sudan konuşmayı tercih ettiklerini ya da insanların neden yataklarını toplamayı sevdiklerini anlamıyordu.

Birkaç yıl önce kendisine otizm teşhisi konduktan hemen sonra en küçük kızı da aynı teşhisi aldı.

ABD'de geçen yıl JAMA Network Open'da yayınlanan bir çalışma, 2011'den 2022'ye kadar 26 ila 34 yaş arası ABD'li yetişkinler arasında otizm teşhisinde yüzde 452'lik bir artış olduğunu gösterdi.

Bu arada İngiltere'de 2021'de yapılan bir çalışma da "998 ile 2018 arasında otizm teşhislerinde yüzde 787'lik bir artış olduğunu ortaya koyuyor.

Journal of Child Psychology and Psychiatry'de yayınlanan bu çalışmanın araştırmacıları, bunun "büyük olasılıkla, artan raporlama ve tanı uygulamalarından" kaynaklanabileceğini belirtiyor.

Yazarlar, "Yetişkinler, kadınlar ve yüksek işlevli bireyler arasında artan tanı, bu değişikliklerin temelinde farkındalık olduğunu düşündürmektedir," diye yazıyor.

İşte yetişkinlikte konan otizm tanıları hakkında bilmeniz gerekenler.

Otizm nedir ve genellikle ne zaman teşhis edilir?

Otizm spektrum bozukluğu, rutinleri katı bir şekilde takip etmek, sabit veya takıntılı ilgi alanlarına sahip olmak ve göz teması kurmakta veya sözsüz iletişimi anlamakta zorlanmak gibi bir dizi zihinsel, dil ve sosyal zorluklarla karakterize nörogelişimsel bir bozukluk.

Fransa Pasteur Enstitüsü'ne göre otizm tipik olarak üç yaşından önce, erken çocukluk döneminde ortaya çıkıyor.

Amerikan Pediatri Akademisi tüm çocukların 18 ay gibi erken bir dönemde taranmasını öneriyor.

Neden daha fazla yetişkine otizm teşhisi konuyor?

Son 10 yılda daha fazla yetişkin, genellikle çocuklarına tanı konduktan veya sosyal medya paylaşımlarını gördükten sonra kendi nöroçeşitlilikleri hakkında fikir edinmeye çalıştı.

Otizmin bazı özellikleri, yeni sosyal taleplerin ortaya çıktığı yetişkinlik dönemine kadar fark edilmeyebilir. Diğerleri ise maskeleme olarak bilinen belirli davranışları nasıl gizleyeceklerini öğrenmiş olabilirler.

California San Francisco Üniversitesi'nde otizmli yetişkinlerle çalışan psikolog Whitney Ence, "Yetişkinler zaman içinde telafi etmeyi öğrendi," diyor.

"'Bunu toplum içinde gösteremem, bu yüzden bunu özel olarak yapıyorum,' gibi bir şey öğrenmiş olabilirler."

Ayrıca, DEHB ve OKB gibi çeşitli bozukluklar arasında, sözel olmayan sosyal ipuçları veya dikkat süresi, çalışma belleği ve problem çözme gibi yürütücü işlevlerle ilgili zorluklar nedeniyle otizm teşhisini zorlaştırabilecek semptom örtüşmeleri de oluyor.

Yetişkinlerde otizm belirtileri neler?

Belirtiler herkes için farklı olabiliyor veya rutinlerden hoşlanmak gibi özelliklerin çoğu otizmi olmayan kişilerde de görülüyor.

Ancak Teksas Üniversitesi Güneybatı Tıp Merkezi'nde otizm konusunda uzmanlaşmış bir psikiyatrist olan Dr. Arthur Westover, otizmin tanısal tanımını karşılamak için semptomların önemli bir bozulmaya neden olması gerektiğini söylüyor.

"Bizler genel olarak insanız. Rutinleri severiz... sadece biraz zevk almak ve rutinlerle daha iyi hissetmek otizmli olduğunuz anlamına gelmez. Mesele bundan biraz daha derine iniyor".

34 yaşındaki Russell Lehmann, 20 yılı aşkın bir süredir otizm teşhisiyle yaşıyor. Motivasyon konuşmacısının hem rahat hem de stresli olarak tanımladığı rutinleri var.

Aynı yemekleri yemenin ve aynı market alışverişlerini yapmanın onu rahatlattığını söyleyen Lehmann, her gün bir buçuk saat spor salonuna gitmezse depresyon ve başarısızlık duygularıyla boğuşmaya başlıyor.

Lehmann, "Spor salonu yoksa gün de yok gibi," diyor ve bu rutini "inanılmaz derecede varoluşsal bir yük" olarak nitelendiriyor.

Euronews & AP