Deniz seviyesi yükseliyor

Dünya Ekonomik Forumu, 2024 Küresel Riskler Raporu'nda, çöken buz tabakalarından kaynaklanan deniz seviyesinin yükselmesi önümüzdeki on yılda önemli bir tehdit olarak tanımlanıyor. Küresel deniz seviyesi, kayıtların başladığı 1880'den bu yana yaklaşık 21 cm yükselmiş.
* * * *
Peki hiç merak ettiniz mi deniz seviyesinin nasıl ölçüldüğünü…Deniz seviyesi, denizin yüzey yüksekliğinin ölçümü… 1800'ler ve 1990'ların başları arasında, iskeleler gibi yapılara bağlı gelgit göstergeleriyle küresel deniz seviyesi ölçülüyormuş. Şimdi uydular, radar sinyallerini okyanus yüzeyinden sektirerek bu görevi yerine getiriyor.
* * * *
Uzmanlar yerel hava koşullarının ve diğer faktörlerin deniz seviyesini etkileyebileceğinden, ölçümlerin küresel olarak alındığını ve ardından ortalamasının alındığını söylüyorlar. Deniz seviyelerinin son yıllarda hızla yükseldiğini işaret eden NASA'ya göre, küresel deniz seviyeleri 1993 ile 2024 yılları arasında 10 cm'den fazla yükselmiş.
* * * *
ABD Uzay Ajansı 2022'de ülkenin kıyı şeridindeki seviyelerin 2050 yılına kadar 25-30 cm daha yükselebileceği konusunda uyarmış. Santimetre cinsinden ölçmek küçük görünse de, bu artışların büyük sonuçları olabildiği, bunun özellikle fırtına dalgalanmalarının daha önce olduğundan daha iç kesimlere doğru süpürüldüğü hatırlatılıyor.
* * * *
Şöyle soralım. Deniz seviyesinin yükselmesine ne sebep oluyor? Deniz seviyesinin yükselmesine iki ana faktör neden olarak gösteriliyor. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi, bunların eriyen buzların ve küresel sıcaklıklardaki artışlar nedeniyle genişleyen deniz suyu olduğunu açıklıyor.
* * * *
NASA’ya göre, okyanusta depolanan ısı küresel deniz seviyesinin yükselmesinin üçte biri ile yarısı arasında sorumlu. Son on yıl, en az 1800'den bu yana okyanusun en sıcak dönemi olmuş ve okyanus sıcaklıkları 2023'te yeni bir zirveye ulaşmış. Grönland buz tabakasının bu yüzden saatte yaklaşık 30 milyon ton buz kaybettiği söyleniyor.
* * * *
Birleşmiş Milletler’e göre yükselen deniz seviyeleri nedeniyle pek çok ülke yüksek risk altında bulunuyor ve yaklaşık 900 milyon insan akut tehlike altında olan alçak kıyı bölgelerinde yaşıyor. Avrupa'da deniz seviyesinin yükselmesinin 10 cm'nin üzerine çıkması beklenirken, Avrupa Çevre Ajansı da "Bu 2050'den önce gerçekleşecek" diyor.
* * * *
Türkiye’de de Küresel Denge Derneği’nin yayımladığı "İstanbul ve İzmir İlleri için Deniz Seviyesi Yükselmesi ve Olası Etkileri" raporuna göre, deniz seviyesinin yüzyılın ortasında 50 cm., yüzyılın sonunda ise bir metre yükselmesiyle, üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye'nin kıyı şehirleri risk altında.
* * * *
1996'dan bu yana çevre koruma alanında çalışmalar ve araştırmalar yapan bir sivil toplum kuruluşu olan Ankara’daki Küresel Denge Derneği’nin amacı özellikle iklim krizi konusunda toplumun hemen her kesiminin farkındalığını artırmak…