Narenciye ve nar ağaçlarını avcı böcek koruyor

Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (BATEM) laboratuvarında üretilen avcı böcekler, zararlı böcekleri yok ettikten sonra kendi kendine ölüyor.

Türk turizminin lokomotifi Antalya aynı zamanda yaş sebze ve meyvenin de üretim merkezi. İl genelindeki 365 bin hektar tarım arazisinin 750 bin dönümünde meyve yetiştiriciliği yapılıyor. Yılda 1 milyon ton meyve üretilen Antalya'da, meyve üretiminin temelini ise turunçgiller, nar, muz, avokadonun yanı sıra tropikal meyveler oluşturuyor.

AVCI BÖCEKLER ZARARLILARI YOK EDİYOR

BATEM, kent ekonomisinin temel taşlarından birini oluşturan 'turunçgil ve nar' üretiminde ürünleri, zirai ilaç kullanmadan korumak için biyolojik mücadele yöntemleri üzerinde çalışıyor. BATEM bu amaçla meyve zararlısı 'unlu bit'e karşı kimyasal ilaç kullanımı gerektirmeyen 'Cryptolaemus montrouzieri' (predatör) 'avcı böceği' ve 'Leptomastix dactylopii parazitoidi' üretiyor. Nisan ve ekim aylarında turunçgil ve nar bahçelerine bırakılan faydalı böcekler, zararlı böcekleri yiyerek yok ediyor. Kış şartlarında yaşayamayan avcı böcekler, zararlıları yok ettikten sonra kendi kendine ölüyor.

YILLIK 5 MİLYON ADET ÜRETİLİYOR

BATEM Müdürü Abdullah Ünlü, turunçgil (portakal-limon-mandalina-greyfurt) ve narda görülen unlu bit zararlısına karşı biyolojik mücadelenin ilk sırada yer aldığını söyledi. 1965 yılında Avustralya'dan ithal edilen ve Türkiye şartlarında kışı geçiremeyen avcı böceklerin üretimini BATEM laboratuvarında yapıp üreticiye sattıklarını kaydeden Abdullah Ünlü, yıllık 5 milyon avcı böcek ürettim kapasitesine sahip olduklarını belirtti.

Abdullah Ünlü, "Bu 2 böcek özellikle turunçgil, nar, muz, gül başta olmak üzere süs bitkileri ve subtropik meyvelerin çoğunda kullanılabiliyor. Unlu bit zararlısının olduğu tüm bitkilerde kullanılıyor ve oldukça da başarılı. Sonuçlar ise muazzam. Predatör ve parazitoidi yararlı böceklerinin yardımıyla gerçekleşen biyolojik mücadele nedeniyle, turunçgillerde ve narda zirai ilaç kullanımını sona erdi. Bu nedenle çiftçilerimiz bahçelerini ilaç bulaştırmadan üretim yapabiliyor" dedi.

YÜZDE YÜZE VARAN ZARAR

Turunçgil bahçelerinde genellikle ilkbaharda unlu bit zararlısının ortaya çıkmaya başladığını, bu zararlının hortumu vasıtasıyla meyvenin öz suyunu emerek meyveye yüzde 30 ile bazen yüzde 100 oranında zarar verdiğini belirten Ünlü, şöyle konuştu: "Unlu bit zararlısı verimi çok düşürüyor. Bu zararlıya karşı faydalı böcek salımları nisan ayı başından ekim ayı sonuna kadar yapılıyor. İlkbaharın ilk günlerinde çiftçilerimiz bu böcekleri bizden alarak bahçelerine salıyor. Şu an gelecek yıl için böcek üretiyoruz. Ülkemizde turunçgil unlu bitin çok sayıda doğal düşmanı bulunuyor. Bu zararlılara karşı kimyasal mücadele uygulamadan, sadece faydalı böcek salınımıyla mücadele mümkün. Faydalı böcekler sayesinde hem doğal denge korunmakta hem de insan ve çevre sağlığı korunmakta."

KİMYASAL MÜCADELEYE ORANLA MALİYETİ ÇOK DAHA UCUZ

Predatör ve parazitoit salma yönteminin turunçgil bahçelerinde dekar maliyetinin 70 TL, nar bahçelerinde ise 84 TL olduğunu belirten Abdullah Ünlü, "Bakanlığımız dekar başına 50 TL destek veriyor. Turunçgillerde bu maliyetin yüzde 70'i, narda ise yüzde 60'ını karşılıyor. Unlu bit zararlısına karşı üretici mayıs ayından başlayarak hasadın başladığı aralık ayına kadar ayda en az bir kez olmak üzere ortalama 7-8 ilaçlama yapıyor. Ancak avcı böcekler bırakıldığında bu kimyasal mücadeleye gerek kalmıyor. Bu böcekler unlu biti doğada kokusundan buluyor ve yiyor. Sadece böceği yiyor, meyveye bir zarar vermiyor. İlaç atılmadığı için meyvede kalıntı gibi bir problem de olmuyor. İnsan ve çevreye zararı olmaması, iş gücü kazancı ve ekonomik olmasından dolayı da çiftçilerimiz tercih ediyor" dedi.

HAVA SICAKLIĞI 8 DERECENİN ALTINA İNDİĞİNDE ÖLÜYOR

Ağaç başına 10 avcı böcek ve 20 paratizoit bırakıldığını belirten Ünlü, avcı böceklerin doğada 51 gün, parazitoidin ise 15 gün kaldığını, hava sıcaklığı 8 derecenin altına indiğinde ise hemen öldüğünü vurguladı. Bu nedenle faydalı böceklerin üretildiği özel odaların kış aylarında soğuktan etkilenmemesi için ortam ısısını ve nem oranını sabit tuttuklarını kaydeden Abdullah Ünlü, "Patates üzerinde beslenen ve büyüyen böcekler, uçmaya başladığında doğaya salınmak için hazır oluyor" diye konuştu.

İbrahim LALELİ/ANTALYA, (DHA)