‘Kültür mantarı zehirlemez’

Akdeniz Üniversitesi (AÜ) Korkuteli Meslek Yüksekokulu (MYO) Mantarcılık Programı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Halil Demir, kültür mantarlarının zehirli olmadığını, bilakis oldukça besleyici özelliklere sahip olduğunu belirtti.

Türkiye'de 'beyaz şapkalı prenses' olarak adlandırılan kültür mantarı üretiminin yüzde 45'inin Antalya'nın Korkuteli İlçesi'nde yapıldığını belirten AÜ Korkuteli MYO Mantarcılık Programı Öğretim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Halil Demir, ilçede yaklaşık 800 ailenin üretim yaptığını söyledi. Son zamanlarda mantar üretiminde çeşitliliğin arttığını kaydeden Yrd.Doç.Dr. Demir, üretimin beyaz şapkalı mantardan, kayın ve istiridye mantarı denilen 'pleurotus' türlerine kaydığını söyledi. Mantarın besleyici özelliği sayesinde çok tercih edildiğini belirten Yrd.Doç.Dr. Demir, "İçerdiği proteinin hemen hemen tamamı vücut tarafından hazmediliyor. Ayrıca artan et fiyatları karşısında mantar daha da önem arz kazanmakta. Yine içerdiği B vitamini, C vitamini ve mineral maddeler oldukça önemlidir. Karbonhidrat içeriğinin düşük olması, hem şeker hastaları hem de diyet yapanlar açısından da önemlidir" dedi.

Gazeteci Tayfun Talipoğlu'nun mantardan zehirlenmesi nedeniyle dikkatlerin mantarın üzerine çekildiğini vurgulayan Yrd.Doç.Dr. Demir, şunları söyledi:

"Kültürü yapılan beyaz şapkalı, kayın, shiitake (meşe mantarı) gibi mantarların zehirleyici etkisi bulunmamakta. Herhangi bir araçla seyahat etmek, yaşamsal açıdan mantarlardan çok daha tehlikelidir. Mantarın zehirlilik özelliği doğadan toplanan mantarlarda ortaya çıkmakta. Tayfun Bey'in zehirlenmesi de kendisinin de belirttiği gibi bir yolculuk sırasında yol kenarında satış yapanlardan mantar alması sonucu meydana gelmiştir."

Mantarın çok kabaca zehirli ve zehirsiz diye ikiye ayrıldığına vurgu yapan Yrd.Doç.Dr. Demir, "Zehirli olanlar doğada iklim koşulları uygun olduğunda ortaya çıkanlar arasında bulunmaktadır. Doğada yetişen mantarlar birbirlerine çok benzediklerinden zehirli ve zehirsiz olanları ayırt etmek oldukça güçtür. Kırsal kesimde veya orman köylerinde yaşayan tecrübeli kişiler ancak ayırt edebilirler. Ancak onların da yanılma ihtimalleri var" dedi.

Orman alanlarında sonbahar veya ilkbaharda hava sıcaklığının uygun olduğu koşullarda ve yağmur sonrasında mantarların ortaya çıktığını kaydeden Yrd.Doç.Dr. Demir, en yaygın bulunan ve toplanıp satılan türlerin ise 'kanlıca', 'çıntar', 'kuzugöbeği' ve 'sedir' mantarları olduğunu söyledi. Bu mantarların dahi kendi içlerinde farklı türlere ayrıldığına işaret eden Yrd.Doç.Dr. Demir, "Bu mantarlar zehirli türlerle birbirlerine çok benziyor. Dolayısıyla ayırt etmek çok zordur. Doğa mantarlarının tüketilmesi durumunda, zaman zaman zehirlenme vakaları yaşanıyor. Doğadan toplanan mantarların dikkatli tüketilmesi gerekiyor. Vatandaşlara, 'kayın', 'beyaz şapkalı mantar' gibi mutlaka kültürü yapılanları yemelerini öneriyoruz. Bu mantarlar zehirli olmadığı gibi bilakis besleyici özelliğe sahip. Sağlıklı bir vücut için mantar tüketimi önemli" dedi.

Gazeteci Tayfun Talipoğlu'nun Burdur'da mantardan zehirlenmesinin ardından, Burdur Halk Sağlığı Merkezi'nden alınan verilere göre, kentte 2012 yılında 7 kişinin mantardan zehirlendiği kaydedildi. Tedavileri yapılan hastaların, sağlıklı şekilde taburcu edildiği kaydedildi.

Isparta'da ise 2012 yılı içinde 27 kişinin mantardan zehirlenerek tedaviye alındığı belirtildi. Isparta İl Sağlık Müdürü Abdullah Hızır Kılınç, mantar zehirlenmesinin doğal alanda yetişen ve yapısında zehirli maddeler bulunan mantarların tüketilmesiyle oluştuğu vurguladı. Kılınç, mantar zehirlenmelerinin özellikle yağışların arttığı ilkbahar ve sonbahar aylarında arttırdığını belirtti.

Uykuya meyil, bulantı, kusma, ateş, terleme, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarıklık, ağızda metalik tat, karın ağrısı, ishal gibi belirtilerin mantar zehirlenmesinin ilk gözlenen belirtileri olduğuna dikkat çeken Kılınç, "Daha sonra karaciğer, böbrek ve diğer organların işlev bozuklukları, koma ve ölüm de görülebilmektedir. Mantar tüketiminden sonra bu belirtilerden bir ya da birkaçı görüldüyse en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Mantarın yoğurtla birlikte tüketilmesi, pişirilmesi, sirkeli ya da tuzlu suda bekletilmesi veya kaynatılması, taze, konserve ya da kurutulmuş olması zehrinin yok edilmesi için yeterli değildir. Mantarın zehri hiçbir şekilde yok edilemez" dedi.

Adem DURMAZ/ KORKUTELİ (Antalya), (DHA)