Karışım yapıp, 'Tescilli Karacadağ pirinci' diye satıyorlar

Sönmüş volkanik Karacadağ eteklerinde kaynak suyuyla yetiştirilen ve aynı arazide 7 yılda bir ekilen Karacadağ pirincinin kalite ve lezzetinin korunması ile farklı pirinç çeşitlerinin 'Karacadağ' ismiyle piyasada satılarak, üretici ve tüketicinin mağdur edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla Diyarbakır Valiliği'nce Karacadağ pirincine coğrafi işaret belgesi verilmesi için yapılan başvuru 28 Mart 2018'de kabul edildi. Türk Patent ve Marka Kurumu'nca tescillenen Karacadağ pirinci, bu tarihten sonra bazı fırsatçılar tarafından halkı kandırmak için kullanılmaya başlandı. Farklı pirinç çeşitlerinin içinde olduğu çuvallara 10'da 1 oranında Karacadağ pirinci katan fırsatçılar, müşterileri yemin de ederek, Karacadağ pirinci olduğuna inandırıyor. Piyasasına oranla Karacadağ pirincini düşük fiyata verdiklerini söyleyerek, satış yapan fırsatçılar, hem haksız kazanç elde etmeye hem de üretici ve tüketicileri mağdur etmeye başladı.

Aile olarak yaklaşık 250 yıldır kırsal Alatosun Mahallesi'nde Karacadağ pirinci ürettiklerini söyleyen Ahmet Karacadağ, "Her şeyin istismarı olduğu gibi bunun da var. Karacadağ pirinci, Türkiye'de gerek tat bakımından gerek verim bakımından çok kolay elde edilmeyen bir ürün. Son yıllarda maalesef istismarcılar, bunu da suistimal ediyor. Hem verimini düşürüyor hem ismini lekeliyor" diye konuştu. 

'KARACADAĞ PİRİNCİNİN VARLIĞINA SON VERİR'

Karacadağ pirincinin tadının dünyada eş değerinin olmadığını söyleyen ve şeker miktarının çok az olduğunu dile getiren üretici Karacadağ, ektikleri alanlarda 1 kiloya 72 kilo aldıkları tarlaların çok olduğunu söyledi. Bu verimin kayda değer olduğunu anlatan Karacadağ, "Bazı rantçılar getirip son yıllarda aynı muşambaları yapıp, 'Alatosun Karacadağ pirinci' adı altında piyasaya düşük fiyata veriyor. Karacadağ pirinci, diğer pirinçlerden olan farkını kaynatılma sırasında gösteriyor. Kaynatma sırasında gösterdiğinde de vatandaşlar Karacadağ pirincinden soğuyor. Çünkü Karacadağ pirinci kaynatılma esnasında 1'e 4,5 kadar su alıyor. Bu vesileyle hem piyasada güvenilirliğini kaybetmiş oluyor hem de piyasaya düşük fiyatla satıyorlar. Üretici olarak bize ve bölge halkına da zarar veriyorlar. Zararımıza da kaniyiz ama bu durum Karacadağ pirincinin varlığına da son veriyor" dedi. 

'OVA PİRİNCİNE KARACADAĞ PİRİNCİ KARIŞTIRIP YEMİN EDİYORLAR'

Ahmet Karacadağ, istismarcıların 10 torba ova pirincine 1 torba Karacadağ pirinci karıştırdıklarını belirterek, şunları söyledi:

"Bir torba has Karacadağ pirincini alıyor, 10 torba da ova pirincini alıp karıştırıp 'Karacadağ pirincidir' deyip yemin ediyorlar. O şekilde de piyasaya sunduklarını biliyorum. Bunu ancak halka ifade edebiliriz. Ne derece de etkilenilir, onu da bilemiyoruz. Hem bize ekonomik olarak zarar veriyor hem bu özelliğin yokluğuna, zayıflamasına sebebiyet veriyor. Vatandaşların biraz uyanması lazım. Karacadağ pirinci için bir an önce bir kooperatif veya birlik kurulması gerekiyor. Birliği belirli insanlar temsil edecek. Nasıl denetleyeceksin? Torbaları açıp, tek tek taneleri ayıramazsın. Olan olmuş, yapan yapmış. Zararın neresinden dönersen kardır. Tedbirini almak zorundayız. Bölge halkı olarak belirli insanlardan satın alınması, güvenilir insanlardan, bölge halkı insanlarından alınması lazım ki böyle piyasada oynama imkanı kalmasın. Karacadağ pirincinin 25 kiloluk çuvalını 200 TL'ye veriyorduk. Piyasa allak bullak edildiğinden dolayı 170'e kadar da indirmek zorunda kaldılar çünkü emek harcamışlar. Biçerdöverlerin, işçilerin, gübrenin paralarını vermek zorundayız. Biz bunu piyasaya sunmak zorundayız. Böyle karıştıranlar, istismar edenler 140- 150'ye kadar indirmişler. Vatandaş da 'Aynı pirinç 140- 150'ye var ben niye 170'e, 200'e alayım?' diye sitem ediyor. 100 tonu hesapladığınız zaman arada ne kadar bir kayıp oluşturur siz hesaplayın."

'İNANIP ALIYORLAR'

Pirinç üreticisi İsmail Karacadağ da özellikle 2018'de coğrafi işaret tescili alındıktan sonra fırsatçıların Karacadağ pirincine yüklendiğini dile getirerek, şunları söyledi: 

"1 torba Karacadağ pirincini 10 torba normal pirinçle karıştırıp 'Yemin ediyorum ki bu pirinç Karacadağ'ın pirinci' diye satıyorlar. Doğru, Karacadağ pirinci ama azı Karacadağ pirinci. Karacadağ'ın pirinci zaten belli. Eve götürdüğünüz zaman diğerleri 2 ile 2,5 bardak alıyor ama Karacadağ pirinci 4 ile 4,5 bardak su alıyor. Bizimki esmer diğerleri naylon gibi. Hem beyaz hem de çoğu naylon gibi. Karacadağ'ın pirincini kullanan diğerini kullanmaz. Bu istismarın önlenmesi için bir birlik kurulması için müracaat ettik. Başka hiçbir önlemi yok. Hem denetleme hem de bu satış yeri direkt birliklere bağlı olacak. Bizim üretimimiz tamamen elledir. Elle atılıyor, elle kaldırılıyor. Her şey elle. Sadece alımı fabrikaya götürüp, orada ayıklıyoruz. Toptancılar herkese mal vermesinler, her bakkala bırakmasınlar çünkü evde de değiştiriyorlar. Torbayı alıp basımı yapıyorlar. Tabi kimse de içine bakmıyor. Bir de yemin de edilince milletimiz inançlı olduğu için alıp eve götürüyorlar. Geçen sene benim başıma geldi. Bir arkadaşa hediye olarak götürecektim. Yol üzerinde baktım, bizim pirincin torbası. Alıp, arkadaşıma götürdüm. Hem geçen senenin malı olduğu hem de karıştırılmış olduğunu gördük. Adamın karşısında mahcup oldum. Karacadağ pirinci Diyarbakır'ın malı demektir. Aynı zamanda Diyarbakır'a da zarar veriyor."

Emrah KIZIL- Serdar SUNAR/DİYARBAKIR, (DHA)