Güneşteki patlamalarda ikiz tepecik oluştu

Güneş yüzeyinde oluşan ve 11 yılda bir tekrarlanan patlamalar için 2013 yılına denk gelen bu süreçte çok büyük patlamalar beklenirken, yılın ilk üç aylık döneminde patlamalar beklenilen düzeyde gerçekleşmedi. Türkiye'de uzay gözlemlerine yönelik ABD, Rusya, Japonya gibi ülkelerle de ortak çalışmaların yürütüldüğü TÜBİTAK'ın Antalya'da bulunan Ulusal Gözlemevi'nin yaptığı gözlemlere göre, bu yılki güneş patlamalarında, büyük olmasa da bilim adamlarını şaşırtan bir gelişme meydana geldi.

TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Halil Kırbıyık, güneşin atmosferinde, iç dinamiğinden kaynaklanan yer yer patlamalar oluştuğunu, bu yılki patlamalarda ilginç ikiz tepecik gözlemlediklerini açıkladı. Prof. Dr. Kırbıyık, "Bu yılki gözlemlerde iki tepecik görüntüledik. Bilimsel açıdan ilginç gelen bu. İlk kez bu kadar büyük ve birbirine çok yakın ikiz tepeler, patlamalar sonrasındaki sürpriz oldu" dedi.

Güneş patlamalarının endişelere yol açacak düzeyde aslında biraz abartıldığına işaret ederek açıklamada bulunan TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Halil Kırbıyık, güneş patlamalarının her 11 yılda tekrarlanan ve bilim dünyası açısından normal bir döngü olduğunu söyledi. Güneşin atmosferinde, iç dinamiğinden kaynaklanan yer yer patlamalar oluştuğunu belirten Prof. Dr. Kırbıyık, güneş patlaması oluşumunu, içerideki manyetik alanın yüzeyi zorladığı ve yüzeye çıktığını, çıktığında da yüzeyin altındaki plazma parçacıkların manyetik alan çizgileri boyunca alg şeklinde görüldüğü, o parçacıkların bir kısmının da bu alandan kaçarak güneş sistemi içine gelmesi olarak açıkladı.

Bu elektron ve proton parçacıkların dünyaya kadar da gelebildiklerini belirten Prof. Dr. Halil Kırbıyık, şunları söyledi:

"Gelen parçacıklar elektromanyetik dalgalar da yayıyor tabii ki ama yer atmosferine giriyor. Eğer atmosfer olmasaydı, dünyaya zarar verecek bir şeydir. Ancak bir manyetik alan var. Manyetik alan yüklü parçacıklar, elektron veya proton gibi parçacıklarla etkileşir. Manyetik alan o parçacıkları kendi etrafında toplar. Dünyanın manyetik alanı güneşten gelen o kozmik ışın dediğimiz o yüklü parçacıkları dünyanın atmosferine sokmaz. Manyetik alanı dolanır onlar. Onun için patlamalar olsa da bu büyük bir tehlike arzetmez."

Güneş patlamalarının radyo haberleşmelerini etkilediğini belirten Prof. Dr. Kırbıyık, "Şiddetli olduğunda yeryüzündeki büyük elektrik santrallerini, haberleşmeyi etkiler gibi düşünceler de vardır ama bunlar bilimsel açıdan kuvvetle desteklenen şeyler değildir. Bazı bulgular güneşteki bu döngüye paralel bazı göllerde su seviyelerinin alçalıp yükseldiği de söylenir ama gerçek bilimsel bulgular değil" dedi.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)