Danıştay'dan sevindiren iki karar

Fındıklı İlçesi Çağlayan Vadisi üzerinde Ayen Enerji A.Ş. tarafından yapımı planlanan Paşalar HES ve malzeme ocakları projesi için dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı, 2008 yılının Nisan ayında, 'ÇED Olumlu' raporu verdi. Fındıklı Dereleri Koruma Platformu sözcüsü Hüseyin Acar ve arkadaşları, kararın iptali istemiyle Rize İdare Mahkemesi'ne dava açtı.

Önce 'ÇED Olumlu' raporunun yürütmesini durduran ve bölgede bilirkişi incelemesine yapan Rize İdare Mahkemesi, 2010 yılının Haziran ayında Bakanlığın verdiği 'ÇED Olumlu' raporunu iptal etti. Mahkemenin bu kararını temyiz eden Bakanlık, Danıştay'a itirazda bulundu. İtirazı görüşen Danıştay 14'üncü Dava Dairesi, Paşalar HES ve malzeme ocakları projesi için dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı'nın verdiği, 'ÇED olumlu' raporunu iptal eden yerel mahkeme kararına yapılan itirazı reddetti ve kararı onadı. Daire kararında, Rize İdare Mahkemesi'nin verdiği kararın dayandığı gerekçelerin hukuk ve usule uygun olduğu yönünde görüş bildirdi.

Artvin'in Şavşat İlçesi Meydancık Beldesi sınırları içerisinde Ebara Elektrik şirketi tarafından kurulması planlanan Cüneyt 1-2-3-4 regülatörleri ve HES projeleri için de, dönemin Çevre ve Orman Bakanlığı 2008 yılının Eylül ayında 'ÇED olumlu' raporu verdi. Kararın iptali istemiyle Rize İdare Mahkemesi'ne açılan davada mahkeme Bakanlığın verdiği 'ÇED olumlu' raporunu iptal etti. Danıştay 14'üncü Dairesi, HES projeleri için verilen 'ÇED Olumlu' raporları hakkında Rize İdare Mahkemesi'nin verdiği 'iptal' kararına itiraz eden Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın itirazını reddederek, mahkemenin kararını onadı. Danıştay 14'üncü Dairesi'nin onama kararında, Rize İdare Mahkemesi'nin, Bakanlığın 'ÇED Olumlu' raporu vermesinde hukuka ve mevzuata uyarlılık görülmediği gerekçesiyle verdiği iptal kararının, dayandığı gerekçe, hukuk ve usule uygun olduğu için bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığı vurgulandı.

Fındıklı Dereleri Koruma Platformu Sözcüsü Hüseyin Acar, Anayasa'dan ve halktan aldıkları güçle 5 yıldır yaşam alanlarını koruma ve sahip çıkma mücadelesi verdiklerini belirterek, "Fındıklı'nın Arılı ve Çağlayan vadileri üzerinde yapımı planlanan 24 projeden hiçbirinde bir kazma dahi vurdurmadık. Verdiğimiz bu hukuksal mücadelede bilimsel veriler kullandık. Yapılan projelerin yasal olmadığını, doğanın ve dolayısıyla eko sistemin tamamen korunması gerektiği Danıştay'ın vermiş olduğu bu kararla bir kez daha ortaya konulmuştur. Bazıları için rant ve dolar olarak görülen bu vadiler bizler için para ile ölçülemez. Bizim için bu vadilerin yaşam alanlarımız olduğunu herkesin bir kez daha anlamalı" dedi.

İki davanın da avukatı olan Yakup Şekip Okumuşoğlu ise, Danıştay'ın Şavşat Meydancık Cüneyt HES ve Fındıklı Paşalar HES projeleri hakkında verdiği iptal kararlarının iyi incelenmesi gerektiğini belirterek, "Son kararlar ile aslında, ÇED yönetmeliği gereğince gereken her türlü inceleme ve araştırmanın yapılıp, çevresel önlemlerin alındığını ileri sürenlerin gerçekleri manüple ettiği ortaya çıkmıştır. HES'ler için verilen iptal kararlarının Danıştay tarafından onanması ile ÇED firmalarının yetki, görev ve sorumluluklarının sorgulanması gerektiği de ortaya çıkmıştır. 'Koruma-kullanma' diyerek, 'sürdürülebilir kalkınma' diyerek, 'kirletirsen ödersin' diyerek içi boşaltılmış, vitrin kavramlar üzerinden, 'çevre hakkının' korunamayacağı da son yargı kararları ile tescil edilmiştir. ÇED süreçlerinin yatırımcılar açısından bir formalite, bir yasak savma olarak görüldüğü bu sistem, iflas etmiştir. Halkın da hukuken ve fiilen karar verme sürecine katılımını sağlamadan ve iradesine üstünlük tanımadan, ihtiyat ilkesinin tüm ilkelerin önünde olduğu bir sistem oluşturmadan yürütülen ÇED süreçleri başarısızlığa mahkûmdur" değerlendirmesinde bulundu.