Caretta caretta popülasyonuna 'soğuk' darbesi

Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) nesli tehlike altındaki türler listesinde kırmızı (EN) tehlikedeki türler arasında gösterilen caretta caretta türü deniz kaplumbağalarının Akdeniz sahillerindeki en önemli yuvalama alanları Antalya kıyılarında bulunuyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü, DKMP 6'ncı Bölge Müdürlüğü, üniversiteler ve sivil toplum örgütleri ve gönüllülerin desteğiyle uzun yıllardır birçok kumsalda yaz boyu devam eden faaliyetlerle caretta carettaların neslinin devamı için mücadele veriliyor.

Antalya'da bu çalışmalar kapsamında her yıl Patara (Kaş), Kale (Demre), Kumluca, Çıralı (Kemer), Tekirova (Kemer), Belek (Serik), Kızılot (Manavgat), Demirtaş (Alanya), Gazipaşa'da oluşan binlerce yuvadan, on binlerce yavru çıkışı sağlanıyor ve denizle buluşturuluyor. 20-25 yıl sonra erişkinliğe ulaşan caretta caretta, yuva çıkışı yaptığı sahile geri dönüyor. Kumsalda insan baskısı kaynaklı birçok zarar gören caretta caretta yavrularından denize ulaşabilen her 1000'inden sadece 2'si yaşama tutunup, erişkinliğe ulaşabiliyor.

2022 yılı caretta caretta yuvalama ve yavruların yuvadan çıkış sezonu sona erdi. Belek Turizm Yatırımcıları Birliği (BETUYAB) ve iki bakanlığın destekleriyle 24 yıldır 30 kilometrelik Belek kumsalında, son iki yıldır da 16 kilometrelik Manavgat Kızılot kumsalında çalışmalar yapan Ekolojik Araştırmalar Derneği (EKAD, iki kamp alanında da bu yılki çalışmaların sonuna geldi.

EKAD Başkanı Dr. Ali Fuat Canbolat, geçen yıl 3 bin 850 yuva ve 125 bin yavruya ulaşılan Belek kumsalında bu yıl 1600 yuvadan 60 bin yavru çıkışı sağlandığını söyledi. Dr. Canbolat, geçen yıl 2 bin 250 yuva ve 75 bin yavru çıkışı olan Kızılot'ta ise bu yıl 1500 yuvadan 60 bin yavru çıktığını açıkladı. Geçen yıla göre Belek'te yuva sayısı yüzde 58, yavru sayısı yüzde 52 azalırken, Kızılot'ta yuva sayısı yüzde 33, yavru sayısı yüzde 20 düşüş gösterdi.

Bu yıl ciddi düşüşün nedeniyle ilgili bilgi veren Dr. Canbolat, kaplumbağaların çiftleşme dönemi olan nisan-mayıs aylarındaki deniz sıcaklığındaki düşüşün buna yol açtığını değerlendirdiklerini söyledi. Geçen sene aynı dönemde 18- 18,5 derece olan deniz suyu sıcaklığının, bu yıl 17- 17,5 derece yaşandığını belirten Dr. Canbolat, “Bu yıl Türkiye kumsallarındaki yuvalama sezonu, soğuk hava nedeniyle 2-3 hafta geç başladı. Yaklaşık 1 derecelik değişimin ortaya koyduğu fark diye tahmin ediyoruz" dedi.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)