6 yöresel ürün daha coğrafi işaret aldı

TÜRKPATENT tarafından yayımlanan 1 Ağustos 2018 tarihli Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni'nde, coğrafi işaret tescili başvurusu yapan 6 ürünün tescilinin yapıldığı açıklandı. Türkiye'nin yöresel ürünleri arasında coğrafi işaret tescili yapılan yeni 6 ürün Karacadağ pirinci, Mut zeytinyağı, Çameli fasulyesi, Korkuteli Karyağdı armudu, Melli inciri ve Afyonkarahisar patetesli ekmeği oldu. Coğrafi işaret tesciliyle koruma altına da alınan bu yöresel ürünler, TÜRKPATENT tarafından onaylanan logolarıyla satılabilecek.

COĞRAFİ İŞARET TESCİLLİ ÜRÜN 363'E YÜKSELDİ

Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu, 1 Ağustos tarihi itibariyle tescili onaylanan 6 ürünle birlikte Türkiye'de coğrafi işaret tescili almış ürün sayısının 363'e yükseldiğini söyledi. Başvuru aşamasında ise 407 ürünün değerlendirmesinin devam ettiğini anlatan Prof. Dr. Tekelioğlu, Türk Patent ve Marka Kurumu'na göre, Türkiye'de coğrafi işaret tescili alabilecek yöresel ürün sayısının 2 bin 500 civarında olduğunun belirtildiği, ancak Türkiye'nin bu rakamın da üstünde ürüne sahip olduğunu söyledi. Son yıllarda yöresel ürünlerin korunması ve ekonomik anlamda güçlenmesine yönelik yapılan çalışmalar sayesinde coğrafi işaret tescili farkındalığının arttığını da kaydeden Prof. Dr. Tekelioğlu, 2017'de 102 ürün, 2018'de ise bugüne kadar toplam 65 ürünün coğrafi işaret tescili aldığını dile getirdi.

KARACADAĞ PİRİNCİ

Diyarbakır Tarım ve Orman İl Müdürlüğü'nce 2010 yılında başvurusu yapılan ve TÜRKPATENT'in tescil belgesi 1 Ağustos 2018 tarihli Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteni'nde yer alan Karacadağ Pirinci, Diyarbakır'ın merkeze bağlı Karacadağ havzası, Çınar, Hazro, Çermik, Kocaköy, Şanlıurfa'nın Siverek ve Viranşehir ile Mardin'in Derik ilçe ve köylerinde üretiliyor. 4-6 mm tane uzunluğu, 3-4 mm tane genişliğine sahip, mat beyaz, açık sarı renkte soyulmuş çeltik ürünü olan Karacadağ pirincinin, pişme esnasında tanelerin su çekme kabiliyeti yüksek. Lapalaşma ve yapışkanlık özelliği görülmüyor. Pirinç taneleri pişme esnasında dağılmayıp şeklini koruyor. Tane bünyesindeki yüksek protein ve yüksek nişasta, ürünü lezzetli kılıyor.

MUT ZEYTİNYAĞI

Mut Ticaret ve Sanayi Odası tarafından 2015 yılında başvurusu yapılan ve coğrafi işaret tescil başvurusu onaylanan Mut zeytinyağı, Mersin'in Mut ilçe merkezi, Aşağı Köselerli, Barabanlı, Evren, Esençay, Elbeyli, Fakırca, Gençali, Haydar, Hamâmköy, Irmaklı, Kurtsuyu gibi 60'ın üzerinde kırsal alanda üretiliyor. Mersin zeytin üretiminin yüzde 56'sı, Türkiye üretiminin ise yüzde 5.6'sının yapıldığı Mut'taki zeytinciliğin tarihi oldukça eskiye gidiyor. Mut ilçesinde Haydar Mahallesi'nde bulunan ve Kültür ve Turizm Bakanlığının 1300 yaşında olduğu tespit edilen zeytin ağacı, anıt ağaç olarak tescil edildi. Mut ilçesinin Geçimli Köyü'nde yapılan arkeolojik kazılarda ana kaya üzerine yapılmış Roma dönemine ait zeytin pres yeri bulunmuştu. Ayrıca ilçe coğrafyası ve iklim şartları nedeniyle zeytin üretimindeki birçok hastalık görülmediğinden zirai ilaç da kullanılmıyor.

ÇAMELİ FASULYESİ

Denizli'nin Çameli Belediyesi tarafından 2016 yılında başvurusu yapılan ve coğrafi işaret tescili onaylanan Çameli fasulyesi, yayla özelliği taşıyan ilçenin iklimi ve organik maddece zengin toprakta yetiştiriliyor. Yetiştirme dönemi 15 Mayıs- 30 Eylül tarihleri arasına denk gelen ve tohumları atadan kalma tohumlar olup, kuşaktan kuşağa aktarılan fasulye, Çameli ilçesi ve köylerinde yetişiyor. Çameli fasulyesi 3 farklı eko tip (Yerli Horoz, Yerli Gıcık ve Çalıbasan) olarak horoz, dermason ve sıra tane formlarında üretiliyor. Çabuk pişmesi ve pişirilince kabuk atmaması Çameli fasulyesinin ayırt edici özelliklerinden.

KORKUTELİ KARYAĞDI ARMUDU

Antalya Ticaret Borsası'nın 2017 yılında başvurusu yapılan ve coğrafi işaret tescili onaylanan Korkuteli Karyağdı armudu, Korkuteli ilçesinde 844 ila 1010 m rakımda merkez, kuzey ve doğu mahallelerini içeren alanda (Akyar, Bayat, Yazır, Küçükköy, Esenyurt, İmrahor, Kargalık, Tatköy, Kargın ve Merkez mahallelerinde) yetiştiriliyor. Ürünün Korkuteli Karyağdı armudu ismiyle 1950'li yıllardan bu yana üretiminin yapıldığı ve ilçede 65 yaşın üzerinde armut ağaçlarının var olduğu biliniyor. Korkuteli Karyağdı armudunu Ankara armudu ve diğer armut çeşitlerinden ayıran en önemli ayırt edici özelliği, çekirdek etrafındaki kumsu yapının olmaması. Diğer bir ayırt edici özelliği ise herhangi bir tozlayıcı çeşide ihtiyaç duymadan üstün verim elde edilebilmesi.

MELLİ İNCİRİ

Bucak Belediyesi ile Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü tarafından 2017'de başvurusu yapılan ve coğrafi işaret tescili onaylanan Melli inciri, Bucak ilçesinin doğusunda Kocaaliler Beldesi merkez olmak üzere Çamlık Beldesi, Demirli, Kızılseki, Kavacık, Çobanpınar, Kargı, Karaseki, Karacaören, Elsazı, Taşyayla, Belören köylerinden oluşan bölgede üretiliyor. Anavatanı Türkiye olan incirin Suriye, Filistin ve Ortadoğu üzerinden Çin ve Hindistan'a yayıldığı biliniyor. Melli inciri, bu coğrafi sınır içerisindeki 300-700 rakımlı alanlarda çoğunlukla sınır ağacı şeklinde doğal habitat içerisinde kendiliğinden yetişiyor. Geçmişte parseller arası arazi sınır bitkisi olarak kullanılan Melli inciri, ince ve pürüzsüz kabuğu ve hoş aroma ve tadıyla pazarda bilinirliğe sahip.

AFYONKARAHİSAR PATATESLİ EKMEĞİ

Afyonkarahisar Belediyesi tarafından 2018'in Ocak ayında başvurusu yapılan ve coğrafi işaret tescili onaylanan patatesli ekmek, Afyonkarahisar'a özgü geleneksel bir tat. Yapımının her aşamasında özel usuller gerektiren, bayatlama süresi uzun, doyurucu ve besleyici, katkı maddesi kullanılmayan sadece patates ile çeşnilendirilmiş, ekşi mayalı, büyük yuvarlak somun şeklinde ve kendine has kızarmış renginde bir ekmek çeşidi. İçeriğinde Afyonkarahisar'da yetişen ekmeklik buğday unu, ilde yetişen patatesin haşlaması, ekşi maya, tuz ve su vardır. Ekmek niteliğini taş fırında odun ateşinin ısısıyla yavaş yavaş pişirilerek tamamlar. Bölgede yetişen ve ekmeklik olarak tabir edilen patates, patates unu şeklinde değil patates haşlaması olarak kullanılır. Patates hamurun fermantasyon sürecini kısaltırken ekmeğin bayatlama süresini uzatır. Ayrıca bayatlama sürecinde oluşan ufalanmayı tamamen önler, elastik ve tok yapıyı sürekli korur. Haşlanmış patates ile ekmeğin kimyasal yapısı değişir.

Mehmet ÇINAR/ANTALYA, (DHA)